با رواج گوشی های لمسی پیشرفته در بازار، خرید این گوشی ها توسط خانواده ها و بخصوص جوانان و نوجوانان روز به روز در حال افزایش است. نبض سحر:گوشی های هوشمندی که شاید مکالمه با آن کمترین کاربرد را برای مصرف کننده دارد و بیشتر بحث در هنگام خرید در مورد سیستم عامل ، سرعت وسایر قابلیت های این گوشی هاست.گوشی هائی که در ابعاد بزرگ در ویترین مغازه ها خودنمائی می کندو گاها خرید یک گوشی برای یک نوجوان تبدیل به یک آرزوی بزرگ شده است. در چند سال اخیر موج گسترش استفاده از این نوع تلفن همراه حتی با قیمت های گزاف،سرعت بیشتری در بازارهای داخلی ایران داشته است. امروزه جوانان برای سرگرم شدن واز همه مهمتر استفاده از اینترنت به سمت خرید این نوع از گوشی ها می روند. با رواج این گوشی ها ،برنامه های مختلفی برای آن توسط شرکت های مختلف طراحی و در دسترس عموم قرار داده می شود. ویک بُعد از این نرم افزارها، نرم افزار های مربوط به شبکه های اجتماعی از قبیل:وایبر،وات ساپ،لاین،تانگو و امثال ذالک می باشد. این نرم افزار ها در کمترین زمان ،در بین جوانان ما جا باز کردند و وقت زیادی را از جوانان ما می گیرد. به طوری که هر وقت، زمان آزادی را پیدا می کنند سریعا مشغول استفاده از این نرم افزارها می شون به طوری که گاها در سر سفره غذا نیز مشاهده می شود که مشغول استفاده از آن هستند! مسلما این گونه نرم افزار ها اگر سودمندی داشته باشند از آسیب هایی نیز برخوردار هستند. وحال مواردی از این آسیب ها را ذکر می کنیم: – مهمترین آسیب اعتیاد به این نرم افزار ها می باشد که فرد را از لحاظ روحی و جسمی درگیر خود می کند. – اتلاف وقت که بیشرین زمان از وقت روزانه صرف این شبکه ها می شود،که گاها فرد استفاده کننده تا ساعت ۳ بعد از نصف شب نیز در این شبکه ها بسر می برد که موحب اختلال در خواب وکم خوابی در فرد می شود که این خود زمینه ایجاد دارای مشکلات دیگری است. -ایجاد اختلاف در بین روابط همسر که گاها منجر به ایجاد کدورت،بدبینی و حتی شاید منجر به طلاق شود! – عدم ارتباط موثر با جامعه ی واقعی و به ویژه خانواده که گاها شاهد این هستیم که فرزند خانواده دچار مشکلاتی در ارتباط با خانواده پیدا می کند. -ایجاد مشکلات شخصیتی و هویتی:مسلما شبکه های اجتماعی مملو از کاربران با هویت جعلی است که امکان تشخیص و اعتماد به اینکه طرف مقابل زن یا مرد است را عملا ناممکن می سازد،مگر در موارد خاص که طرف مقابل از نزدیکان شما باشد.که این عدم اعتماد عوارضی را بر جامعه ی واقعی وارد می سازد و فرد همیشه با شکاکیت به پیرامون خود می نگرد. – ابراز احساسات در این شبکه های اجتماعی گاها موجب وابستگی و عشق های مجازی را منجر می شود که موجب اضطراب،استرس در فرد و مستعد سایر بیماری های روحی و جسمی می شود. – انحطاط فکری جوانان و هدف قرار دادن دین،اعتقاد و شبهه افکنی در این شبکه های اجتماعی که موجب ایجاد شک و شبهه در ذهن جوانان می شود. – ترویج مسائل غیر اخلاقی وبرخی از مسائل سیاسی،اجتماعی،فرهنگی در قالب تخریب و فرافکنی موجب آشفتگی ذهنی جوانان می شود.که برخی از مسائل نیز به صورت سازماندهی شده توسط معاندین انقلاب ودشمنان نظام خوراک این شبکه ها می باشد. وحال راهکار: اگرچه از آسیب های این شبکه های اجتماعی سخن گفتیم اما مسلما دارای محاسنی نیز می باشند از قبیل ترویج مسائل اخلاقی،دینی در این شبکه ها،گسترش ارتباطات جمعی و فعالیت در این مسیربا رویکرد های عقلانی و صحیح،اطلاع رسانی سریع و ارزان در گستره وسیع و سایر مزیت ها. اما برای کاهش آسیب های این شبکه های اجتماعی می توان گفت که خانواده ها نقش بسزائی دارند که می توانند با تشریح آسیب های شبکه های اجتماعی به فرزندان خود از بروز چنین مسائلی جلوگیری کنند. جوانان نیز هر خبر و مطلبی را که در این شبکه ها منتشر می شود را باور نکنند و به دنبال صحت و سقم آن باشند.همانطور که در قران آمده است:ای مومنان اگر فاسقی خبری برای شما آورد، درباره آن تحقیق کنید. (سوره حجرات/ آیه ۶) و همچنین اطلاع رسانی صدا و سیما،مطبوعات،رسانه ها وخبرگزاری ها در این موارد می تواند ،نقش مهمی را در این زمینه ایفا کند. و سخن آخر: ما در این جهان برای ایفای نقش خود آمده ایم ،همانطور که خدای متعال فرمود:وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ .( الذاریات / ۵۶ )من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند، پس آن گونه در این جهان زندگی کنیم تا خداوند از ما راضی باشد.ومسلما اگر ملاک همه ی کار های ما “خدا “باشد هم در این جهان و هم در سرای آخرت رستگار خواهیم شد.واین مسیر تنها با کمک گرفتن از قران واهل بیت(ع) طی خواهد شد. خدایا چنان کن سرانجام کار/تو خشنود باشی ما رستگار

مقدمه جنگ نرم، به دلیل ماهیت خود و عدم نیاز به ابزارهاى فیزیکى، به دنبال آن است که در مسافت هاى دورترى از مراکز طراحى کننده، به اجرا درآید. جهانى و فرامرزى بودن فضاى سایبر، امکان هاى مورد نیاز را به آسانى در اختیار طراحان جنگ نرم قرار مى دهد و با فراهم شدن بسترهاى فکرى - فرهنگى اهداف مورد نظر، از سوى جریان هاى درون جامعه هدف دنبال مى شود. میسر بودن ارتباط دو طرفه نیز ابزارهاى عملیاتى را در خدمت طراحان و رهبران مراکز مورد نظر در مى آورد و در موقعیت هاى حساس که امکان حضور و هدایت مستقیم میدانى حوادث، از براندازان سلب مى شود؛ عناصر حاضر در صحنه نقش رسانه اى عملیات را بازى مى کنند. از سوى دیگر، جنگ نرم به عناصر و سربازان میدانى نیاز دارد که از جنس مخاطبان جامعه هدف باشند. این عناصر، باید براى خود هویتى خاص قایل باشند تا بتوانند هدایت روند درگیرى را برعهده گیرند و در شرایط کنونى، امکان دسترسى به فضاى مجازى به دلیل در اختیار گذاشتن لحظه اى حجم وسیعى از اخبار، اطلاعات و تسهیل ارتباط، چنین هویت کاذبى را به راحتى در میان بخشى از صحنه گردانان حوادث ایجاد مى کند. نبود بسیارى قیود و محدودیت ها که براى سایر اقسام رسانه اى وجود دارد، در محیط مجازى، گستره فعالیت در این فضا را براى اهداف و انگیزه هاى امنیتى و سیاسى در جنگ نرم افزایش مى دهد. مجموعه این شرایط است که امروزه، هوس بهره گیرى از این فضا را براى غلبه بر دیگر ملت ها، در میان مراکز قدرت جهانى ایجاد مى کند. حوادث چند ماه اخیر ایران را باید میدان آزمون براى کاربرد فضاى مجازى در عملیات روانى و جنگ نرم دانست. وبلاگ، فیس بوک، توئیتر، فرند فیدز و بالاترین، از جمله سایت هایى هستند که قابلیت شبکه سازى وسیعى در اینترنت ایجاد کرده اند. در برخى مواقع، این شبکه ها به عنوان سربازان جدید جنگ نرم دول غربى، اقدامات خود را به فضاى واقعى جامعه نیز تسرى داده و هماهنگى و سازماندهى بسیارى تجمع هاى سیاسى و اعتراضى را بر ضد دولت هدف، عهده مى گیرند. حوادث پس از انتخابات سال 1388، به روشنى نقش شبکه هاى اجتماعى مجازى در جنگ نرم غرب با ایران را نشان داد. نگاهى به مفهوم و ویژگى هاى شبکه هاى اجتماعى مجازى امروزه فراگیرى اینترنت و فن آورى هاى جدید ارتباطى و اطلاعاتى، موجب ظهور فضاى مجازى در کنار جهان واقعى شده که این امر، معادلات و الگوهاى ارتباطات سنتى، تولید، انتقال و مصرف اطلاعات را به هم زده و موجب تغییر در آن شده است. چنین فضایى که به عنوان واقعیت مجازى یک پارچه، درنظر گرفته مى شود، از ویژگى هایى چون بى مکانى، فرا زمان بودن، صنعتى بودن محض، عدم محدودیت به قوانین مدنى متکى بر دولت - ملت ها، از معرفت شناسى تغییر شکل یافته پسامدرن برخوردار بودن، قابل دسترسى بودن همزمان، روى فضا بودن و برخوردارى از فضاهاى فرهنگى، اعتقادى، اقتصادى، سیاسى و نیز آزادى از هویت بدنى و جنسى جدید برخوردار است.(2000 ,Myers ). شبکه هاى اجتماعى مجازى، امروزه نقش بسیار مهمى در خلق این فضاى مجازى دارند. از خلال همین واقعیت هاى مجازى است که آسیب هاى روانى و سیاسى بسیار گسترده اى را مى توانند براى یک جامعه به وجود آورند. شبکه هاى اجتماعى، به مجموعه اى از افراد که به صورت گروهى با یکدیگر ارتباط داشته و مواردى مانند اطلاعات، نیازمندى ها، فعالیت ها و افکار خود را به اشتراک بگذارند، شبکه هاى اجتماعى گویند. شبکه هاى اجتماعى را مى توان به دو دسته شبکه هاى مجازى و شبکه هاى غیرمجازى تقسیم کرد. شبکه هاى غیرمجازى در واقع شبکه هایى هستند که توسط مجموعه اى از افراد و گروه هاى به هم پیوسته، در محیط اجتماعى عمل مى کنند. شبکه اجتماعى مجازى یا شبکه اجتماعى اینترنتى، وب سایت یا مجموعه اى از وب سایت هایى است که به کاربران امکان مى دهد، علاقه مندى ها، افکار و فعالیت هاى خود را با یک دیگر به اشتراک بگذارند؛ به عبارت دیگر، شبکه هاى اجتماعى سایت هایى هستند که با استفاده از یک موتور جست وجوگر و افزودن امکاناتى مانند چت، پیام رسانى الکترونیک، انتقال تصویر و صدا و...، امکان ارتباط بیشتر کاربران را در قالب شبکه اى از روابط فردى و گروهى فراهم مى آورند. (2000 ,Resnick) وبلاگ ها(1)، فیس بوک(2)، توییتر(3)، یتوب(4)، پادکست(5) از جمله شبکه هاى اجتماعى مجازى هستند. نگاهى به آسیب هاى سیاسى و روانى شبکه هاى اجتماعى مجازى با رشد رسانه هاى نوین، جهان وارد عصر دوم رسانه ها شده است که بر خلاف دوره مدرن و عصر نخست، آینده آن به طور کامل قابل پیش بینى نیست، زیرا در عصر دوم رسانه ها که در آن بحث رسانه هاى الکترونیک جدید، حاکمیت دارند و اطلاعات حرف آخر را مى زنند، پدیده ها کمتر قابل پیش بینى اند (گل محمدى، 1383). رسانه هاى نوین داراى آسیب هاى بسیار مهم روانى و سیاسى است که مى توانند، زمینه و بستر مناسبى را براى جنگ نرم ایجاد کنند. در مورد آسیب هاى روانى شبکه هاى اجتماعى، مى توان به موارد ذیل اشاره کرد: (Hassanien ، Abraham ، 2010 ). 1. کاهش احساسات: به دلیل اینکه اغلب ارتباطات در این فضا، به صورت نوشتارى است، اغلب فاقد احساسى است که در فضاى واقعى، از طریق قدم زدن، سخن گفتن و ... به دست مى آید. افراد با وجود امکانات ارتباطى در فضاى مجازى، دیگر اهمیتى به کیفیت روابط نمى دهند و این مسئله، به کاهش بیشتر احساسات منجر مى شود. 2. متن گرایى: علیرغم امکانات چند رسانه اى موجود در فضاى مجازى، هنوز هم قسمت عمده اى از ارتباطات درفضاى مجازى را ارتباطات متنى در قالب ایمیل و چت تشکیل مى دهد. ارتباطات متنى مى تواند شکل جدیدى از هویت مجازى را شکل دهد. 3. انعطاف پذیرى هویتى: افراد در فضاى مجازى، به دلیل نبود راهنماهاى چهره اى، مى توانند بازنمایى هاى متفاوتى از خود ارائه دهند. 4. دریافت هاى جایگزین: در ارتباطات مجازى، شما مى توانید دیوارها را بشکنید، به حوزه خصوصى دیگران وارد شوید و حرف هایى را که حاضر نیستند، در ارتباط چهره به چهره به شما بگویند، بشنوید. علاوه بر آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى مجازى در بعد روانى که به انعطاف پذیرى هویتى و شکل گیرى هویت هاى مجازى جدید منجر مى گردد، مهم ترین تأثیرات سیاسى فناورى هاى ارتباطى - اطلاعاتى، تضعیف دولت هاى ملى، اشاعه اطلاعات سیاسى و کاهش مشارکت سیاسى افراد و گروه هاست. همچنین کنترل اطلاعات در عصر جدید، اهرم اصلى قدرت بازیگران جهانى، ملى و محلى است ,.J.P ,Robinson (2004 .M ,and Kestnbaum .A ,Neustadtl). اهرمى که در انقلاب هاى رنگى در اختیار بنیاد سوروس و سازمان هاى غیردولتى و جنبش هاى دانشجویى قرار گرفت و رهبران احزاب و جنبش ها، بیشترین بهره را از آن بردند. دول غربى، ماهرانه با استفاده از امکانات تکنولوژى و ارتباطات، مانند اینترنت، سایت هاى انتقادى را علیه یک دولت سازمان مى دهند. پیام هاى کوتاه را از طریق تلفن هاى همراه رد و بدل مى کنند و مرتب قرارهاى جدیدى مى گذارند. آسیب مهم دیگر رسانه هاى نوین، تأثیر بر افکار عمومى و بسیج آن است. به گونه اى که به واسطه این رسانه ها، نوعى فضاى عمومى شکل مى گیرد و بسیارى افراد، بى آن که یکدیگر را ببینند و تبادل نظر کنند، مانند یکدیگر فکر و در نتیجه مانند یکدیگر نیز عمل مى کنند. بر این اساس، از طریق تولید پیام، شعار و اندیشه، به شیوه اى هنرى و از طریق تصویر، گرافیک، صدا و موسیقى، تصورات دستکارى و بسیج مى شوند و در نهایت فعالیت سیاسى، این امکان را مى یابد که با زندگى روزمره آمیخته شود. (.L .W ,Bennett). در این صورت دیگر مانند گذشته، نیازى نیست که براى تبدیل افکار عمومى به نیروى اجتماعى و تغییر اوضاع سیاسى، به اهرمى مانند حزب سیاسى متوسل شد و اگر این تغییر در افکار عمومى پیدا شود، مردم در مواقع مهم تاریخى، خود راه را باز مى کنند و احتیاجى به اعمال نیرو، فشار و زور از طریق اهرم هاى جدا از مردم وجود ندارد. افزون براین، استفاده جنبش هاى اجتماعى جدید، از شبکه هاى اجتماعى مجازى، آسیب جدى دیگرى را براى دولت ها به همراه داشته است. جنبش هاى اجتماعى جدید و هویت هاى دگرخواهانه، از مهم ترین جنبه هاى نرم افزارى تهدید امنیت ملى هستند. جنبش هاى نوین کنونى، اهمیت بیشتر را به هویت داده و در برابر اشکال جدید سلطه و طرد مقاومت مى کنند. این جنبش ها همچنین تلاش دارند، تا با اشکال جدید تکنولوژى هاى ارتباطى و تغییرات اجتماعى، سیاسى و فرهنگى سازگار شوند. به اعتقاد مانوئل کاستلز، بازیگران سیاسى، از طریق رسانه هاى نوین، در بازى قدرت حضور دارند و از آن جا که اطلاعات و ارتباطات، عمدتاً از طریق شبکه جهانى اینترنت و ماهواره ها و خبرگزارى ها صورت مى گیرد، بازى سیاسى، به نحو فزاینده اى در فضاى رسانه ها صورت مى گیرد (کاستلز،1380) وى همچنین به نقش تکنولوژى هاى ارتباطى، مانند اینترنت، در عضوگیرى و گسترش قدرت جنبش هاى اجتماعى اشاره مى کند. شبکه هاى اجتماعى شکل اجتماعى نوینى از ارتباطات را به وجود آورده که در عین حال توده اى است؛ اما به صورت انفرادى تولید و دریافت مى شود و تاثیر مى گذارد. با این همه، در سراسر جهان، به ابزارى در خدمت جنبش هاى اجتماعى تبدیل مى شود؛ اگرچه این جنبش ها تنها استفاده کنندگان این ابزار جدید، بسیج و سازمان دهى نیستند. جنبش هاى مذکور، باید بتوانند براى دستیابى به اهداف خود، در سه زمینه توانمندى داشته باشند: شکل دادن به هویت جمعى، متقاعد ساختن پیروان خود، و بسیج آنها. این جنبش ها، با استفاده از تکنولوژى هاى جدید اطلاعاتى، مى توانند به راحتى به هر سه هدف مذکور دست یابند. (1998b .B ,Bimber). ملوچى معتقد است که شبکه هاى اجتماعى مجازى، به جنبش هاى اجتماعى، توانمندى انعکاس روش ها و اهداف خود را به فضاى عمومى داده است.(ملوچى). همچنین شبکه هاى اجتماعى مجازى، همانند آزمایشگاهى است که جنبش هاى اجتماعى، میزان توانمندى خود را بررسى مى کنند. در چنین حالتى شبکه هاى اجتماعى، تنها به عنوان وسیله سیاسى عمل نمى کنند، بلکه خود به فضاى سیاسى تبدیل مى شوند. (B2000 ,Bimber) نیز کاربرد شبکه هاى اجتماعى این امکان را به جنبش هاى اجتماعى مى دهد که روش هاى سنتى بیان اعتراضات خود، همانند راهپیمایى ها، اعتراضات، شعارها و استفاده از نمادها را آسان تر به کار برده و آن ها را با روش هاى نمادین جدید ترکیب کنند. بر همین اساس، این جنبش ها توانمندى بیشترى براى جذب طبقه جوان جامعه و شکل دادن به افکار عمومى دارند. با کاربرد تکنولوژى هاى اطلاعاتى جنبش هاى اجتماعى به استفاده از پوشش رسانه اى جمعى نیازى ندارند. از دیگر آسیب هاى سیاسى رسانه هاى نوین، مى توان به رسانه اى شدن فضاى سیاست اشاره کرد. از دید کاستلز در جامعه کنونى، سیاست به معناى سیاست رسانه ها، است. رسانه ها، پس زمینه همیشگى بازى سیاست و حوزه اى عمومى هستند که در آن قدرت، به نمایش در مى آید و درباره اش داورى مى شود (همان). به اعتقاد وى، اگرچه سیاستمداران براى کسب قدرت سیاسى در رسانه ها، از تکنیک ترور شخصیت، رسواگرى و جنجال استفاده مى کنند و این مسئله معرف خوبى براى یک جامعه دموکراتیک است. ولى باید به این نکته توجه داشت که ویژگى اصلى سیاست رسوایى و جنجال این است که همه کنشگران سیاسى شرکت کننده در آن، خود به دام این نظام مى افتند و غالبا نقش ها معکوس مى شوند؛ شکارچى امروز شکار فرداست. یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى، به علت توانمندى آن ها براى پنهان کردن و پوشاندن اطلاعات و در نهایت پدید آوردن جهل عمومى است. عدم توانایى شبکه هاى اجتماعى براى نهادسازى سیاسى در جریان اعتراضات و پس از آن، یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى است؛ براى مثال توئیتر یا فیس بوک، تنها مى توانند به شکل دهى اعتراضات و سرنگونى حکومت کمک کنند؛ اما توانایى برنامه ریزى براى اداره حکومت یا ایجاد نهادهاى دموکراتیک را نداشته و نمى تواند، از آرمان ها و اهداف مورد نظر خود دفاع کند. (1999 ,Ayres) از دیگر آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى مجازى این است که به میزان قابل توجهى، شانس کنترل سیاسى و مردم فریبى را بالا مى برد، زیرا پیشرفت تکنولوژى، چنان از ارتقاى بصیرت افراد پیشى مى گیرد که افراد هنگام رویارویى با تکثیر سریع اطلاعات کاملاً بى دفاع مى مانند.(2004 .P ,Resnick) خارج شدن سیاست از فرایند عقلانى، دیگر آسیب جدى رسانه هاى نوین است؛ زیرا رسانه هاى جدید، در حال دگرگون کردن سیاست هستند؛ به عبارت دیگر، زندگى سیاسى به مقدار زیادى در محدوده رسانه قرار گرفته است؛ یعنى سیاست منطق رسانه ها را پذیرفته و در این فرایند خود دگرگون شده است. همچنین ظهور رسانه هاى نوین به عنوان مرکز قدرت خودگردان است که به تقویت شخصى سازى سیاست کمک مى کنند. در این فرایند، سیاست به عنوان نمایش و مخاطب به عنوان تماشاچى در نظر گرفته مى شود. همه اینها بدان معناست که سیاست، کمتر به عنوان یک فرایند عقلانى، تجزیه و تحلیل مى شود، بلکه بیشتر به عنوان یک سرى حرکات نمادین که ما به آنها واکنش نشان مى دهیم، عمل مى کند. تحت تأثیر این تغییرات، سیاست مداران، بیش از پیش رسانه اى شده و به انسان هاى معمولى تبدیل مى شوند. آنها افراد معروفى مى شوند که مشابهت هاى زیادى با افراد سرگرم کننده دارند. در واقع رهبران، مانند یک کالاى تجارى تبلیغ مى شوند. وارونه شدن برخى نظریه هاى مدرن در عرصه هاى سیاست و اجتماع، یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى است. یکى از این تئورى ها، تئورى دموکراسى به معناى حق تعیین سرنوشت ملت ها از سوى خود آن هاست. فن آورى اطلاعاتى و ارتباطى و امپریالیسم رسانه ها، به طرق مختلف، این تئورى مهم سیاست و حکومت را به چالش کشیده است که به دو شکل این چالش اشاره مى شود: نکته نخست اینکه دموکراسى دیگر واقعاً معناى حکومت مردم بر مردم نمى دهد. احزاب، گروه ها و نخبگان سیاسى، با تسلط بر ابزارهاى ارتباطى و به یارى امپراطورى رسانه ها، ایده ها و برنامه هاى خود را بر مردم تحمیل مى کنند و گزینش ها، نه براساس توانایى و شایستگى، بلکه براساس میزان سرمایه و تسلط منتخب بر رسانه ها صورت مى گیرد؛ هرچند که قدرت تبلیغات و آثار منفى آن، در همه جوامع، حتى جوامع ابتدایى وجود داشت؛ اما با گسترش فن آورى ارتباطى و اطلاعاتى و پیدایش انواع رسانه هاى مجازى، این قدرت پیچیده تر گردیده است. چالش دوم براى دموکراسى، پیدایش مفهومى به نام دیکتاتورى اقلیت در سایه امپراطورى رسانه ها است که اساساً با ماهیت دموکراسى در تضاد است. مفهوم دیکتاتورى اقلیت، تنها در سایه فن آورى ارتباطات، به ویژه رسانه هاى مجازى شدنى است، چرا که اقلیت مسلط بر این رسانه ها مانند اشرافیت قرن هاى 17 و 18 میلادى، در پى تحمیل افکار، امیال و عقاید خود بر دیگران است. توجه به هشدارهاى شمارى از صاحب نظران برجسته در رابطه با تأثیر ویرانگر اینترنت بر سیاست، بیانگر دیگر جنبه هاى آسیب سیاسى شبکه هاى اجتماعى مجازى است. در سال 2000، پوتنام (173 .P ,Putnam 2000) در مورد ظهور "سایبرآپارتاید"(6) و "سایبرگسیختگى"(7) هشدار داد و گفت: "فرهنگ سیاسى اینترنت، دست کم در مراحل اولیه بسیار آزاد بوده و در برخى موارد، فضاى سایبر بیان گر وضعیت طبیعى هابز و نه لاک است". تحلیل گران اجتماعى دیگر نیز هشدارهاى مشابهى داده اند (.R2002 ,Blood). سانستین (49 .P ,Sunstein 2001) هشدار پوتنام را یک سال بعد این گونه تکرار کرد: تکنولوژى هاى جدید از جمله اینترنت به صورت چشمگیرى توانایى مردم براى شنیدن صداى خود و ممانعت از شنیدن صداى دیگران را افزایش داده است؛ براى مثال بلاگ ها مى توانند تازه ترین نمونه ها از سایبرآپارتاید باشند. بسیارى بلاگرها خود از نگرانى در مورد این پدیده که "پیله بستن"(8) مى نامند، صحبت مى کنند. این مسئله از نظر جامعه شناسان موجب ذره اى و اتمیزه شدن فرد و کاهش انسجام و همبستگى مى گردد. افزایش تعارضات ساختارى و دوگانگى هویت، یکسان سازى فرهنگى، تقویت گرایش هاى گریز از مرکز(فروملى و فراملى) و اخلال در روند وحدت ملى، ایجاد اختلاف و شکاف میان ملت ها به دلیل ملى گرایى افراطى ، ایدئولوژى هاى متضاد و در نهایت بروز شکاف فرهنگى، یکپارچگى افقى گروه ها و طبقات و تشدید دو قطبى، تضاد با ارزش ها، باورها، تضعیف پیوندهاى سنتى از طریق تقویت و تبلیغ ارزش هاى غربى و کمک به استحاله فرهنگى، بهره بردارى تبلیغاتى و انتشار اخبار غیر واقع تحریف شده، ایجاد نخبگان سیاسى و فرهنگى وابسته، به جریانات خودساخته از طریق شبکه ارتباطى، از دیگر آسیب هاى سیاسى شبکه هاى اجتماعى مجازى در جنگ نرم محسوب مى شود. جمع بندى و نتیجه گیرى چنان که گذشت، شبکه هاى اجتماعى مجازى، اجتماعات مجازى موجود در فضاى سایبر هستند. شکل گیرى این شبکه ها از طریق سایت هاى خبرى، وبلاگ هاى خبرى و تحلیلى، گروه هاى اینترنتى، فضاهاى گفت وگوى مجازى (چت روم ها) و حلقه هاى آشنایان همچون اورکات و یاهو 360 درجه و... هریک فضایى مجازى را ایجاد مى کنند که در آن تبادل اخبار و اطلاعات صورت مى گیرد. وبلاگ، فیس بوک، توئیتر، فرند فیدز و بالاترین از جمله سایت هایى هستند که قابلیت شبکه سازى وسیعى در اینترنت ایجاد کرده اند. در برخى مواقع، این شبکه ها به عنوان سربازان جدید جنگ نرم دول غربى، اقدامات خود را به فضاى واقعى جامعه نیز تسرى داده و هماهنگى و سازماندهى بسیارى تجمع هاى سیاسى و اعتراضى را بر ضد دولت هدف برعهده مى گیرند. همان طور که شاهد بودیم، بخش عمده اى از رخدادهاى اعتراضى ایران، طى ماه هاى پس از انتخابات ریاست جمهورى دهم، در فضاى سایبر ساماندهى شد. زیر سوال بردن انتخابات و تکرار دروغ بزرگ تقلب در انتخابات ، پوشش غیر واقعى خبرى اغتشاشات و دعوت به تجمعات غیرقانونى، توهین و فحاشى، دخالت آشکار بعضى سیاستمداران و دولتمردان غربى در امور داخلى ایران و دامن زدن به ناآرامى هاى موجود، بیانیه نویسى، نامه نگارى، راه اندازى کمپین علیه انقلاب اسلامى به بهانه هاى مختلف، هدایت، آموزش و تشویق اغتشاشگران براى ایجاد ناامنى و آشوب، هدایت، آموزش و تشویق اندک هواداران داخلى به هنجار شکنى و ایجاد ناامنى در جامعه، هتک حرمت به مسئولان و توده هاى مختلف مردم و آموزش و تشویق اغتشاش گران براى انجام عملیات تروریستى، به منظور ایجاد ناامنى در کشور، از جمله نمونه هاى کاربرد شبکه هاى اجتماعى مجازى علیه کشورمان است. اشاراتى از این دست، از اهمیت این حوزه، جهت فعالیت رسانه اى براى برخورد با نظام هاى معارض در ادبیات سیاسى آمریکا پرده بر مى دارد. برهمین اساس، فضاى سایبر یکى از مهم ترین ابزارهاى آمریکا در قرن بیست و یکم براى اجراى پروژه هاى جنگ فرهنگى، رسانه اى، سایبر و همچنین تغییر حکومت در کشورها، به خصوص کشورمان محسوب مى گردد. مقابله با ایجاد و نشر شایعه هاى برانداز، نادیده انگاشتن شایعات ضعیف و پاسخ غیرمستقیم به آن، مقابله با شایعه وجود شکاف میان جامعه و حاکمیت، پرهیز از تهدیدانگارى بیش از حد در فعالیت نهادهاى غیردولتى و گسترش آزادى هاى مدنى در چارچوب قانون اساسى، همراه با هوشیارى لازم براى اجتناب از تهدیدات احتمالى این نهادها در حوزه هاى امنیت سیاسى و اجتماعى، قانونمند کردن مقابله با جرایم سایبر و تلفن همراه، افزایش تعامل و هم اندیشى میان کارشناسان وزارتخانه هاى اطلاعات، فناورى ارتباطات، قوه قضائیه، قوه مقننه و پلیس امنیت اجتماعى و اخلاقى ناجا و حمایت تقنینى و مالى، از تعمیق قدرت نرم نظام در محیطهاى مجازى، از جمله راهکارهاى مقابله با این تهدیدات است. پی نوشت ها : 1. وبلاگ را به عنوان صفحه اى اینترنتى با حداقل یا هیچ نوع ویرایش خارجى تعریف مى کنند که به ارائه تفسیرى آنلاین پرداخته، به طور ادوارى به روز شده، با ترتیب زمانى معکوس نشان داده مى شود و لینک هایى را به دیگر منابع آنلاین مى دهد.شبکه وبلاگستان هر جامعه، بازتاب منحصر به فردى از ویژگى هاى خاص فرهنگى، سیاسى و تاریخى آن جامعه خواهد بود. 2. فیس بوک هم یک شبکه اجتماعى مجازى با دسترسى آزاد است که کاربران مى توانند پس از عضویت در آن، علاوه بر اطلاعات شخصى و شغلى خود، تصاویر، فیلم ها و اخبار را هم به سادگى در اختیار دیگر کاربران بگذارند. مارک زوکربرگ متولد 1984 میلادى در شهر نیویورک آمریکا مؤسس و گرداننده رسمى شرکت فیس بوک است. بنا بر سایت ویکى پدیا، این یهودى زاده که به گفته خود ملحد مى باشد، نسخه نرم افزارى فیس بوک را درسال 2004 میلادى، در زمان تحصیل در دانشگاه هاروارد به نام خود ثبت نمود. 3. توئیتر هم یک سرویس به اصطلاح میکروبلاگینگ است که با شعار »چه کار مى کنید؟« (?What are you doing) در مارس 2006 پا به عرصه وجود گذاشت. هدف اصلى توئیتر فراهم کردن این امکان بود که کاربران اینترنت بتوانند در هر لحظه و به سادگى اتفاقاتى را که در اطرافشان در حال وقوع است، در فضاى مجازى منتشر کنند. 4. یوتیوب یکى از مهم ترین سایت هاى وب 2 و معروف ترین سایت به اشتراک گذارى ویدیو است. یوتیوب به وسیله چاد هرلى، استیون چن و جواد کریم به وجود آمد که هر سه از کارمندان شرکت Pay Pal بودند. دامنه یوتیوب دقیقاْ در 15 فوریه 2005 ثبت شد و سایت به تدریج در ماه هاى بعد راه اندازى شد. شش ماه بعد در ماه مه 2005 سایت به طور رسمى و عمومى افتتاح شد. 5. پادکست ها فایل هاى صوتى یا تصویرى هستند که در اینترنت منتشر مى شوند و کاربران مى توانند مشترک آنها شوند 6. Cyberapartheid: آپارتاید در فضاى اینترنت. 7. Cyberbalkanization: دسته بندى اینترنت به گروه هاى بسیار متمرکز از اشخاص همفکرى که نسبت به دیگران تنفر داشته یا کمترین تساهل را دارند. .Cocooning .8 منبع ماهنامه پگاه حوزه شماره 293

شبكه‌های اجتماعی تلفن همراه روزبه‌روز همه‌گیر‌تر می‌شوند اما یكی از اولین و معروف‌ترین این شبكه‌ها وایبر است كه افراد زیادی از دوست و آشنا گرفته تا اقوام و فامیل‌های دور و نزدیك را در آنها می‌بینیم، اما حضور در این شبكه‌ها چندان هم ایمن نیست و مشكلاتی را ایجاد می‌كند. دكتر رزاقی، روانشناس و مشاور به شما می‌گوید كه وایبر برای سلامت روحی‌تان چه آسیب‌هایی دارد و چطور باید از این خطرات در امان بمانید. دوری از خانواده‌ها یكی از دلایل حضور افراد برای عضویت در گروه‌های مختلف وایبر این است كه با حضور در این فضای مجازی می‌توانند با افراد بیشتری در تعامل باشند، ارتباطات اجتماعی‌شان را گسترده‌تر كنند، به مسافرت بروند و دسته‌ای از كمبود‌های‌شان برطرف شود. گاهی اوقات هم شرایط زندگی به گونه‌ای است كه فرصتی برای معاشرت با افراد و دوستان باقی نمی‌ماند و ناچاریم برای آگاهی از حال و احوال اطرافیان به فضای مجازی پناه ببریم. به‌طور مثال فردی كه از صبح سر كار می‌رود، بیشتر اوقات روز در محیط‌های بسته كار می‌كند و دایره ارتباطات محدودی دارد، چنین فردی از راه برقراری ارتباطات در شبكه‌های اجتماعی می‌تواند تبادلات اجتماعی بیشتری داشته باشد اما این موضوع همیشه هم بی‌عیب و نقص نیست. وایبر برای چه‌کسانی خطرناک‌تر است مشكل زمانی پیش می‌آید كه افرادخانواده زمان زیادی درگیر حضور در شبكه‌های اجتماعی مختلف می‌شوند و به این ترتیب از حضور و صحبت با خانواده دور می‌مانند. حتما شما هم این روزها افرادی را دیده‌اید كه در خانه، رستوران، ‌مهمانی‌های دوستانه و خانوادگی و حتی در مراسم عزاداری و عروسی هم از گوشی تلفن همراه و شبكه‌های اجتماعی جدا نمی‌شوند و هر لحظه می‌خواهند به‌روز باشند، اما این موضوع آسیب‌هایی را به همراه دارد و باعث غفلت از اعضای خانواده و بی‌توجهی به نیازهای آنها می‌شود. شاید افراد خانواده نتوانند این موضوع را به راحتی بپذیرند و هضم این ارتباطات مجازی برای‌شان مشكل باشد، درنتیجه گروه‌بازی باید در زمان مناسب انجام شود تا اعتراض شدید افراد مختلف خانواده را به دنبال نداشته باشد. وابستگی روانی به وایبر مشكل دیگری كه با عضویت در گروه‌های وایبر پیش می‌آید، وابستگی روانی به این گروه‌هاست. بسیاری افراد از نظر روانی طوری به گروه وابسته می‌شوند كه نمی‌توانند یك لحظه هم از آن دست بكشند، بنابراین در موقعیت‌های مختلف به دنبال این هستند كه خودشان را به گروه برسانند و تبادل‌نظرات را از دست ندهند، در چنین شرایطی زندگی عادی فرد مختل شده و مشكلاتی برایش پیش می‌آید. درماندگی در فضای مجازی گروه‌های وایبر برای بعضی افراد كه اعتمادبه‌نفس پایین دارند مانند سم و آسیب است، درواقع شمشیر دولبه‌ای است كه هم می‌تواند برای این افراد مفید باشد و در مواردی ممكن است سبب بروز آسیب‌هایی شود. از آنجا كه این افراد نمی‌توانند در فضای واقعی خشم و ناراحتی‌شان را اعلام كنند ممكن است برای بروز این احساسات به فضای مجازی پناه ببرند، درنتیجه هر بار كه مشكلاتی برایشان پیش می‌آید به فضای مجازی اكتفا می‌كنند كه بار منفی دارد چون در این فضا قرار می‌گیرند و نمی‌توانند در دنیای واقعی با آدم‌ها روبه‌رو شوند. به این ترتیب فردی با اعتمادبه‌نفس پایین به دلیل اینكه نمی‌تواند مسائلش را بیان كند دچار درماندگی می‌شود. رعایت نشدن حریم‌های خانوادگی در بعضی گروه‌ها حریم‌های شخصی و خانوادگی رعایت نمی‌شود كه این موضوع در زندگی مشترك مشكلاتی ایجاد كرده و سبب از هم پاشیدگی نظام خانواده می‌شود. از سوی دیگر احتمال دارد سوءتفاهم‌های جدی و شدیدی هم پیش بیاید. شاید خانمی متوجه شود همسرش در این گروه‌ها هنگام صحبت با خانمی دیگر از كلمات محبت‌آمیز استفاده می‌كند و این موضوع را زنگ خطری برای زندگی‌اش احساس كند. درمجموع برای پیشگیری از بروز مشكلات در وایبر به زوج‌ها توصیه می‌شود در گروه‌هایی عضو شوند كه از نظر بار علمی و ارزش‌های اخلاقی اطلاعات خوبی در اختیارشان قرار دهد یا با اطلاع‌رسانی از زمان و مكان برگزاری سمینار‌ها به غنی شدن زندگی‌شان كمك كند. توصیه دیگر این است كه زوج‌ها از به‌كار بردن كلمات خودمانی درون خانواده در گروه‌ها پرهیز كرده و در مجموع هوشیارانه‌تر و محتاط‌تر رفتار كنند. بعضی گروه‌ها ارزشمند نیستند و بهتر است با مشاهده نامناسب بودن شرایط، گروه را ترك كنید تا مشكلات جدی برای‌تان پیش نیاید و به اختلاف با همسر و از هم پاشیدگی زندگی خانوادگی منجر نشود. آسیب برای نوجوانان وایبر می‌تواند برای گروه‌های سنی مختلف پرخطر باشد اما ممكن است به نوجوانان آسیب بیشتری وارد كند. شاید نوجوانان وارد دنیا و ارتباطی شوند كه دلخواه پدر و مادر نیست و در این گروه‌ها تصاویر، جوك، جملات و حرف‌هایی رد و بدل شود كه برای یك نوجوان مناسب نیست. از این رو در مورد نوجوانان عضویت در گروه‌های وایبر را پرخطر می‌دانیم و این موضوع می‌تواند با بدآموزی‌هایی همراه باشد. بی‌خوابی در كمین وایبربازها اگر به تلفن همراه هوشمند معتاد هستید شاید برای‌تان پیش آمده كه در كنار این یار همیشگی به خواب رفته باشید. این اتفاق فقط برای شما پیش نمی‌آید؛ تحقیقات نشان می‌دهد 44 درصد از صاحبان تلفن همراه در كنار این ابزار هوشمند به خواب می‌روند. تلفن‌های همراه، تبلت‌ها، تلویزیون و گجت‌هایی كه صفحه ال‌ای‌دی دارند از خودشان پرتوهایی ساطع می‌كنند كه می‌تواند هورمون ملاتونین را تحت‌تاثیر قرار داده و در روند خواب شما اختلالاتی ایجاد كند. این ابزارها نور آبی‌رنگی دارند، طول موج این نور شبیه نور زردی است كه در طول روز می‌بینیم. از این رو بدن ما شب‌ها در كنار صفحات آبی رنگ گوشی‌ها ممكن است به اشتباه تصور كند كه هنور روز است، درنتیجه چرخه خواب‌مان به هم می‌خورد و دچار بی‌خوابی می‌شویم. درواقع نور آبی رنگی كه در صفحه كامپیوتر وجود دارد چرخه خواب و بیداری را به هم می‌زند و احتمال بروز بی‌خوابی را افزایش می‌دهد. پس شب‌ها دو ساعت قبل از خواب این ابزارها را در فاصله‌ای دورتر از خود قرار دهید. بررسی‌ها نشان می‌دهد اعتیاد به اینترنت با اختلالات خواب هم در ارتباط است. در یك تحقیق دیگر گروهی از كودكان چینی و آمریكایی مورد بررسی قرار گرفتند، نتایج این تحقیق نشان داد افرادی كه از كامپیوتر زیاد استفاده می‌كنند دیرتر به خواب می‌روند و در طول شبانه روز كمتر می‌خوابند. توصیه متخصصان برای رفع این مشكل این است كه برای تنظیم ساعت خواب‌تان شب‌ها دو ساعت قبل از خواب، گوشی تلفن همراه و لپ‌تاپ را در فاصله‌ای دورتر از خودتان قرار دهید یا آنها را به‌طور كامل خاموش كنید. بهتر است زمان مشخصی از روز را به گروه‌بازی در وایبر اختصاص دهید و از صبح تا شب به اینترنت گوشی متصل نباشید، در این صورت آرامش بیشتری دارید زیرا هر لحظه منتظر دریافت پیام‌های تازه‌ای نیستید. اگر برای انجام كارهای روزمره باید به اینترنت متصل باشید تنظیمات گروه‌ها را طوری تغییر دهید كه نوشته‌های ارسال‌شده با بوق معروف وایبر به شما یادآوری نشود و به اصلاح وایبر را بی‌صدا كنید، درنتیجه با هر پیام جدید از جای‌تان نمی‌پرید و به سمت گوشی پرواز نمی‌كنید.

 

آسيب هاي شبکه هاي اجتماعي

دستاوردهاي بشر از صنعت و فناوري‌ هاي نوين علاوه بر منافعي که براي بشر داشته ورفاهي که براي او به ارمغان آورده است، همواره آسيب هايي را نيز به همراه داشته است.

به گزارش ایران هشدار,دستاوردهاي بشر از صنعت و فناوري‌ هاي نوين علاوه بر منافعي که براي بشر داشته ورفاهي که براي او به ارمغان آورده است، همواره آسيب هايي را نيز به همراه داشته است.
اگرچه بسياري از ابداعات و نوآوري‌ها با انگيزه تأمين رفاه وآسايش وتحکيم ارزشهاي انساني و درجهت نيل به کمال شکل گرفته است، اما درعين حال به دليل برخي کج فکري ها و استفاده هاي نادرست از ابزارهاي جديد، اين اختراعات، گاه جسم و جان و اخلاق و روان انسان ها را مورد آسيب قرار داده و گاه فرهنگ و اعتقادات و رفتارهاي اجتماعي وي را دگرگون کرده است.
اينترنت به عنوان يکي از مهم ترين ابداعات بشر در قرن اخير، با قابليت ها و کارکردهاي متعدد و گسترده اش، بخش هاي مختلف زندگي انساني را تحت تأثيرات مثبت و منفي خود قرار داده است. مبنا وهدف اصلي اينترنت، برداشتن فاصله جغرافيايي ميان انسانهاي سراسر دنيا وايجاد تحول درعرصه ارتباطات وتبادل اطلاعات است.

اينترنت، کار خود را به ‌عنوان ابزار ارتباط دانشمندان و خصوصاً جهت تبادل داده ها و منابع تحقيقاتي، يا به عبارتي جهت خلقِ اجتماعي علمي شروع كرد و به مرور زمان توانست خود را تا سطح برقراري ارتباط بين افراد از طريق پست الکترونيکي ارتقا بخشد. پس از مدتي، اينترنت به منزله فضايي جديد جهت بسط فعاليت هاي تجاري در امور نقل و انتقالات مالي، بازاريابي و همچنين ابزار پيگيري براي مصرف کنندگان، مورد توجه واقع شد. وبلاگ ها و وب سايت ها، نرم افزارهاي گفتگوي آنلاين، سرويس هاي پست الکترونيک و ... امکانات جديدي بودند که در پرتوي اينترنت و شبکه جهاني وب، در اختيار کاربران قرار گرفتند.
در حالي که هنوز هيچ کس تصور نمي‌کرد که روزي جنبه اجتماعي اينترنت به صورت کاربرد اصلي آن درآيد، شبکه هاي اجتماعي اينترنتي پاي به عرصه وجود گذاشتند. اين موضوع در بين کاربران اينترنتي چنان مورد استقبال قرار گرفت که به جرأت مي توان گفت يکي از تأثيرگذارترين سرويس هاي ارائه شده در اينترنت و وب که در سال هاي اخير تحول شگرفي در نظام اجتماعي کشورهاي مختلف جهان به وجودآورده،شبکه هاي اجتماعي اينترنتي بوده است.
اينترنت و سرويس هاي ارائه شده در قالب آن، در عين حال که ابزار مفيدي براي كسب و تبادل اطلاعات است اما مي‌تواند مخرب نيز باشد؛ به بيان ديگر، اينترنت ابزار قدرتمندي است که هم مي‌تواند باعث فساد گردد و هم ابزار آموزش و تعليم و رشد علمي، فرهنگي و اجتماعيِ نوجوانان و جوانان را فراهم آورد.
اين روزها با توجه به استقبال گسترده کاربران اينترنتي خصوصاً قشر جوان و نوجوان از شبکه هاي اجتماعي مجازي، بررسي مسائل مربوط به اين شبکه ها جهت اتخاذ تصميمات صحيح و برنامه ريزي دقيق توسط مسئولان فرهنگي و اجتماعي و نيز والدين، ضروري است. شبکه هاي اجتماعي را از جنبه هاي مختلف مي توان مورد کنکاش و ارزيابي قرار داد.
الف- اهداف و کارکردهاي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ سازماندهي انواع گروه هاي اجتماعي مجازي
همان گونه که فلسفه وجودي شبکه هاي اجتماعي واقعي، تشکيل و پيوند گروه هاي اجتماعي بر محور مشترکات اعتقادي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي است.، پيدا است که اعضاي اين اجتماعات مجازي با پيوندهايي که با يکديگر دارند، در مجموع به دنبال تحصيل يک هدف مشترک در دنياي واقعي که غالباً هدفي سياسي، اجتماعي يا فرهنگي است، هستند.
2. توسعه مشارکت هاي اجتماعي
در شبکه هاي اجتماعي، همواره اعضاي شبکه به صورت مستقيم يا غير مستقيم به شرکت در فعاليت هاي واقعي در زندگي اجتماعي تحريک و تشويق مي شوند.
3.‌ به اشتراک گذاشتن علاقه مندي ها توسط اعضا
يکي از رويکردهاي اصلي شبکه هاي اجتماعي، به اشتراک گذاشتن علاقه مندي هاي کاربران شبکه با يکديگر است.
4.‌ ايجاد محتوا توسط اعضا
بر خلاف ساير رسانه ها که مخاطبان، چندان تعاملي در توليد محتوا و انتخاب محتواي دلخواه خود ندارند، در وب سايت هاي شبکه هاي اجتماعي، کاربران مي توانند توليد کننده، تأثيرگذار و داراي قدرت انتخاب و بهره‌برداري از تنوع بيشتري باشند. با توجه به اين مطلب، پايگاه‌هاي شبکه هاي اجتماعي بيش از هر رسانه ديگري مي توانند با پيشرفت فناوري و توسعه جوامع به برتري هاي ساير رسانه ها همچون تلويزيون که از قوه شنيداري و ديداري به‌خوبي بهره مي برد، خاتمه دهند.
5.‌ تبليغات هدفمند اينترنتي
شبكه‌هاي اجتماعي در اينترنت، يكي از منابع مهم براي كسب درآمد از راه تبليغات به شمار مي‌آيند؛ چرا كه اعضاي شبكه هاي اجتماعي در صفحات مربوط به خود درباره علايق خود صحبت مي كنند و اين به شركت هاي تبليغاتي اجازه مي دهد كه بر اساس همين علايق، براي آنها آگهي بفرستند. علاوه بر اين، بسياري از شرکت ها با ايجاد حساب کاربري و صفحات شخصي در شبکه هاي معروف، با ساير کاربران و مشتريان خود و نيز ساير شرکت ها ارتباط برقرار نموده و امور تجاري خود را پيش مي برند.
ب- مزاياي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ انتشار سريع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزايش قدرت تحليل و تقويت روحيه انتقادي
اخبار شبکه‌هاي اجتماعي بدون سانسور منتشر مي‌شوند و اين مي‌تواند يک مزيت تلقي شود؛ هرچند امکان تکثير اطلاعات مخدوش و نادرست نيز در اين شبکه‌ها بيش از نسل قبلي رسانه‌ها است. البته امکان مقايسه و تحليل اطلاعات براي مخاطبان وجود دارد و نبايد بنا را بر اعتماد به هر آنچه در اين شبکه‌ها توليد و بازنشر مي‌شود، گذاشت. تحليل اخبار متناقضي که در اين نوع پايگاه‌ها منتشر مي‌شود، قدرت نقد و نگاه عميق‌تر به مسائل اجتماعي را فراهم مي‌کند. اين نوع پايگاه‌ها به مخاطبان خود فرصت مي‌دهند تا از تبعيت کورکورانه فاصله گرفته و در درازمدت به خرد نقادانه روي آورند.
2.‌ امکان عبور از مرزهاي جغرافيايي و آشنايي با افراد، جوامع و فرهنگ هاي مختلف
امروزه شبکه هاي اجتماعي، مهد تمدن ها و فرهنگ هاي مختلف بشري است. وجود زبان هاي مختلف در رسانه هاي اجتماعي، امکان حضور تمام افراد جامعه را فراهم مي کند که مي توانند فرهنگ حاکم بر جامعه خود را به معرض ديد عموم بگذارند. اينکه يک جوان بتواند با امثال خود در کشورهاي ديگر جهان ارتباط برقرار كند، باعث مي‌شود تا اين رسانه ها به مکاني تبديل شوند که وي بتواند فرهنگ ها و آداب و رسوم کشور خود را به ديگران معرفي کند و به اشتراک بگذارد. همچنين در اين شبکه ها ايده‌هاي جديد جهت گسترش جامعه، معرفي شده و مورد بحث قرار ‌مي‌گيرند. سازمان‌ها نيز مي‌توانند فرهنگ و ديدگاه خود را در معرض ديد تمام جوامع قرار دهند.
3.‌ شکل گيري و تقويت خرد جمعي
يکي از شاخصه هاي مهم شبکه هاي اجتماعي مجازي، پديدار شدن خرد جمعي است. خرد جمعي به جريان سيال و پوياي قوه تفکر و ذهن کاربران حاضر در چنين محيط هايي اطلاق مي شود که به مثابه يک پردازشگر عظيم، اطلاعات را پردازش و پايش مي کند. همانند دنياي ابر کامپيوترها که قدرت پردازشي آنها، از ترکيب چندين پردازشگر منفرد حاصل مي شود، نيروي تفکر و ذهن کاربران شبکه اجتماعي، به مدد تعاملات اجتماعي اينترنتي و بهره گيري از ابزارهاي اينترنتي با يکديگر ترکيب و همراه مي شوند و نيرويي عظيم با قدرت پردازشي بالا پديد مي آورند. اين مطلب به‌خوبي ضرب المثل بزرگمهر را که گفته است: «همه چيز را همگان دانند» در ذهن تداعي مي کند.
4.‌ امکان بيان ايده ها به صورت آزادانه و آشنايي با ايده ها، افکار و سليقه هاي ديگران
شبکه هاي اجتماعي، ارسال بازخورد از سوي مخاطب و همکاري و همگامي کاربران با همديگر را تسهيل کرده‌ و آنها را به مشارکت در بحث ها تشويق مي‌کنند. اين شبکه ها مرز و خط‌کشي بين رسانه و مخاطب را از بين برده‌اند. اغلب شبکه هاي اجتماعي براي مشارکت اعضا و دريافت بازخورد، باز هستند. آنها رأي دادن، کامنت گذاشتن و به‌ اشتراک‌گذاري اطلاعات را تشويق مي‌کنند. به‌ندرت مانعي براي توليد ودسترسي به محتوا در اين وب سايت ها وجود دارد. رسانه‌هاي سنتي عمل انتشار را انجام مي‌دادند و محتوا را براي مخاطب ارسال مي‌کردند؛ ولي در رسانه‌هاي اجتماعي فضايي براي گفتگو و محاوره دوطرف وجود دارد و جريان ارتباطي از حالت يک‌سويه به دوسويه تغيير پيدا کرده است.
5.‌ کارکرد تبليغي و محتوايي
حضور افراد در شبکه‌هاي اجتماعي، احتمال مشارکت‌ها و کنش‌هاي اجتماعي را در آنان افزايش مي‌دهد. پس هر چه پيوند افراد و اعضا درشبکه‌ها، بيشتر و انبوه‌تر باشد، همراهي و تعاملات و نزديکي ديدگاه‌ها و حرکت همسو و مشترک، محتمل‌تر خواهد شد. از اين رو، استفاده از چنين فضايي براي معرفي و تبليغ و همچنين هم راستايي مخاطبان در جهت اهداف رسانه اي خود، نقش بسياروتأثير بالايي دارد.
6.‌ ارتباط مجازي مستمر با دوستان و آشنايان
شبکه‌هاي اجتماعي در اينترنت، موجب گسترده‌تر شدن دامنه ارتباطات ما شده‌ است. ما مي‌توانيم آشناياني را که مدت بسياري است از آنها خبر نداريم يا از آن‌ها بسيار دور هستيم، در فضاي مجازي پيدا کنيم و معاشرتمان را با آنان از سر بگيريم. دوستاني را که زمان درازي ‌است نديده‌ايم، بار ديگر مي‌بينيم و در مجموعه‌اي گسترده‌تر، به دوستي‌مان ادامه مي‌دهيم. مي‌توانيم از کتاب‌ها، فيلم‌ها، سلايق و عقايد يکديگر استفاده کنيم و آنها را با ساير دوستانمان به اشتراک بگذاريم؛ آن‌ هم با چند کليک. در حالي که اين کارها، پيش‌تر بسيار وقت‌گير بودند و نياز به حوصله فراواني داشتند و همه اينها در نهايت، به رشد فکري و تکامل دسته‌جمعي کاربران کمک مي‌کند.
7.‌ تبليغ و توسعه ارزش هاي انساني و اخلاقي در عرصه جهاني
گرچه به علت غلبه ابعاد ديگر شبکه هاي اجتماعي، بعد ارزشي آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما به‌جرأت مي توان گفت که يکي از قابليت هاي مهم شبکه هاي اجتماعي که تاکنون مورد غفلت واقع شده ، فراهم کردن فضايي بين المللي جهت تبليغ و اشاعه ارزش هاي ديني، اعتقادي، انساني و اخلاقي است. بسياري از کاربران شبکه هاي اجتماعي افرادي هستند که در صورت تبليغ صحيح ارزش هاي اخلاقي و انساني، از آن استقبال کرده و تحت تأثير قرار خواهند گرفت.
8.‌ يکپارچه سازي بسياري از امکانات اينترنتي
مزيت اصلي شبکه‌هاي اجتماعي، يکپارچه‌سازي امکانات پايگاه‌هاي مختلف است. امکاناتي از قبيل ايجاد صفحات و پروفايل‌هاي شخصي، ساخت وبلاگ‌ها، جستجوي اينترنتي، اطلاع از اخبار و رويدادها و شرکت در فضاهاي گفتگو (چت‌روم‌ها و فروم‌ها) و فضا براي آپلود فايل‌ها که تا پيش از اين کاربران براي استفاده از هر کدام از آنها بايد عضو سايتي مي‌شدند، اکنون از طريق تنها يک عضويت ساده، امکان‌پذير است. ‌وب‌سايت‌هاي شبکه اجتماعي، محل ارائه خدمات جديد در قالب‌هاي مختلف هستند. اين وب‌سايت‌ها به‌راحتي با پايگاه‌هاي اينترنتي بزرگ دنيا مانند: گوگل، ياهو و حتي پايگاه‌هاي تخصصي، لينک داخلي برقرار مي‌کنند و از امکانات آنها در وب‌سايت خود استفاده مي‌کند.
9.‌ توسعه مشارکت هاي مفيد اجتماعي
ايجاد انسجام اجتماعي در بين مردم و تسريع در سازماندهي فعاليت هاي مفيد سياسي و اجتماعي، از آثار مثبت شبکه هاي اجتماعي است.
10.‌ افزايش سرعت در فرايند آموزش و ايجاد ارتباط شبانه روزي بين استاد و شاگرد
بي شک، شبکه هاي اجتماعي اينترنتي نقش بسيار موثري در توسعه آموزش هاي تخصصي و عمومي دارند. گرچه به علت عدم امکان نظارت علمي، بسياري از محتواهاي اينترنتي هنوز به مرتبه قابل قبولي از اعتبار علمي نرسيده اند، اما در عين حال شبکه‌هاي اجتماعي يکي از عرصه هاي اينترنتي هستند که کاربران بي شمار آنها به صورت خودجوش اقدام به آموزش و انتقال دانسته هاي تخصصي و عمومي خويش به ديگران مي کنند. علاوه بر اين، شبکه هاي اجتماعي علمي و آموزشي نيز به صورت تخصصي و با هدف آموزش از راه دور يا همان آموزش مجازي، مشغول فعاليت هستند.
با استفاده از شبکه هاي اجتماعي آموزشيِ مجازي، دانش‌آموزان و دانشجويان مي توانند دامنه فرآيند يادگيري خود را در هر لحظه که نيازمند سؤال و برقراري رابطه با استاد يا ساير دانشجويان هم‌رشته اي باشند، به خارج از محدوده‌هاي کلاس گسترش دهند.
11.‌ افزايش اعتماد، صميميت و صداقت در فضاي سايبر
مردم در گذشته استفاده از فضاي تعاملي مانند چت را تجربه کرده اند؛ اما در اين فضا، کاربران کمتر شخصيت و هويت خود را به‌درستي اعلام مي کنند و از نام ها و شخصيت هاي مستعار استفاده مي کنند؛ زيرا به اين فضا اعتماد لازم را براي بازگو کردن حقيقت ندارند. با شکل گيري وب سايت هاي شبکه اجتماعي مانند: ماي اسپيس، اورکات، فيس بوک، توييتر و... مردم صداقت را جهت پيداکردن دوستان قديمي، لذت استفاده از علم و... به همراه اعتماد واقعي به دست آوردند. به گفته بيشتر کارشناسان تا قبل از به وجود آمدن شبکه‌هاي اجتماعي، موضوع اعتماد و صميميت فضاي سايبر در سراسر دنيا لمس نشده بود؛ ولي زماني که شبکه‌هايي مانند اورکات و فيس بوک پا به عرصه اينترنت گذاشتند، مردم با اعتماد به اين پايگاه‌ها باعث گسترش صميميت در بين يکديگر شدند.
ج- پيامدهاي منفي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ شکل گيري و ترويج سريع شايعات و اخبار کذب
به علت عدم امکان شناسايي هويت واقعي اعضا و نيز عدم امکان کنترل محتواي توليد شده توسط کاربران شبکه هاي اجتماعي، يکي از مهم ترين پيامدهاي منفي اين شبکه ها، شکل گيري و ترويج سريع شايعات و اخبار کذبي خواهد بود که توسط برخي از اعضاي اين شبکه ها و با اهداف خاص و غالباً سياسي منتشر مي شود.
2.‌ تبليغات ضد ديني و القاي شبهات
در شبکه هاي اجتماعي اينترنتي نيز مانند ساير رسانه ها، افراد و گروههاي مغرض با اهداف از پيش تعيين شده و با شيوه هاي مخصوص، اقدام به تبليغات ضد ديني و حمله به اعتقادات مذهبي مينمايند. گاه پس از تحقيق و ريشه يابي در مييابيم که هدف اصلي گردانندگان برخي ازاين شبکه ها، دين زدايي و حمله به مقدسات بوده است.
3. تأثيرات در ترويج بي عفتي و بي بند و باري در ميان جوانان
بسياري از کاربران با قرار دادن عکس هاي خصوصي و خانوادگي خود در انظار عمومي به حريم شکني مي پردازند ؛ در برخي از اين موارد شما عکس هايي از دوستان و همکاران خود مي بينيد که برايتان باور کردني نيست!
4.‌ نقض حريم خصوصي افراد
معمولاً شبکه هاي اجتماعي ابزارها و امکاناتي را در اختيار کاربران خود قرار مي دهند تا آنها بتوانند تصاوير و ويدئوهاي خويش را در صفحه شخصي خود قرار دهند. همين طور، کاربران مي توانند اطلاعات شخصي خود را نيز در اين شبكه‌ها قرار دهند.
در اغلب شبکه هاي اجتماعي، براي حفظ حريم خصوصي افراد راه کارهايي ارائه شده است؛ براي مثال، دسترسي به تصاوير و اطلاعات را با توجه به درخواست کاربر محدود مي نمايند و يا اجازه مشاهده پروفايل کاربر را به هر کسي نمي دهند؛ ولي اين راه ها کافي نيستند. مشکلاتي از قبيل ساخت پروفايل هاي تقلبي در شبکه هاي اجتماعي و عدم امکان کنترل آنها به دليل حجم بالاي اين هرزنامه‌ها، باعث مي‌شود كه افرادي با پروفايل‌هاي تقلبي به شبکه هاي اجتماعي وارد شوند و با ورود به حريم‌هاي خصوصي افراد مورد نظر، تصاوير و اطلاعات آنها را به سرقت برده و شروع به پخش تصاوير در اينترنت كنند.
5.‌ انزوا و دور ماندن از محيط هاي واقعي اجتماع
جامعه مجازي، هيچ وقت جايگزين جامعه واقعي نخواهد گرديد؛ بلکه به عنوان تسهيل کننده تجارب اجتماعي عمل خواهد كرد. تسهيلات ارتباطي به ما امکان مي‌دهد تا در سطح جهاني و از راه دور به شيوه‌اي جديد با اجتماعاتي كه منافع مشتركي داريم، بپيونديم. در نتيجه، با پيوستن به اين «اجتماعات از راه دور» قادرخواهيم بود تا در دنياي واقعي نيز و روابط اجتماعي بهتري با همسايگان، همکاران و ساير شهروندان جامعه واقعي برقرار سازيم.
6.‌ تأثيرات منفيِ رفتاري
هر شبکه اجتماعي فرهنگ ارتباطاتي خاص خود را دارد، يعني منش و گفتار مخصوص و منحصر به فردي را براي خود برگزيده است. البته مي‌توان شبکه هايي را يافت که فرهنگ ارتباطاتي تقليدي براي خود برگزيده اند. فرد با عضويت در هر شبکه اجتماعي درگير نوع خاصي از فرهنگ ارتباطاتي مي‌شود که شامل: برخورد، تکيه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تيپ شخصيتي و ظاهري و... است. بدون ترديد، ميزان تأثيرپذيري فرد از اين محيط، صفر مطلق نخواهد بود. پس هر شبکه اجتماعي، هويت مطلوب خود را ترويج مي‌کند.
مثلاً در سايت هايي مثل فيس بوک و فرندفيد و توييتر، کاربر در کنار اينکه عضو جامعه بزرگ پايگاه موردنظر است، درگروه و شبکه هاي اجتماعي کوچک‌تري نيز عضو مي شود. هر کدام از اين گروه ها وابستگي خاص خود را دارند و به تبع، فرهنگ ارتباطاتي مخصوص. پس فرد در تأثيرپذيري از فرهنگ ارتباطاتي اين گروه ها بر خود لازم مي بيند که هويت ارتباطاتي خود، يعني سبک و هويت کنش هاي کلي خويش در ارتباط با ديگران را تغيير دهد؛ هر چند اين تغيير هويت موقت و محدود به زمان و مکان خاصي باشد؛ ولي بدون ترديد در هويت واقعي فرد بي‌تأثير نخواهد بود و به‌ طور کلي، همه اجزاي يک شبکه اجتماعي که فرد با آن در تعامل است، در ضمير ناخود آگاه فرد تاثير مي گذارد. هويت ارتباطاتي فرد نيز چيزي نيست که به ضمير ناخودآگاه مرتبط نباشد.
د-‌ نتيجه‌گيري
در کنار همه آثار مثبت شبکه هاي اجتماعي مجازي، تصور برخي از پيامدهاي منفي آنها و چالش هايي که ايجاد نموده اند، امري بديهي است. آنچه مسلّم است اينکه به جاي برخورد سلبي با اين پديده نوين، بررسي و ريشه يابي مشکلات و پيامدهاي منفي ناشي از آن و در پيش گرفتن راه هاي اصلاحي، قطعاً نتايج بهتري را در بر خواهد داشت. در پايان، چند پيشنهاد کلي جهت مصون ماندن کاربران شبکه هاي اجتماعي از آسيب-هاي احتمالي و بهره برداري از آثار مثبت اين شبکه ها ارائه مي گردد:
1. ايجاد و راه اندازي شبکه هاي اجتماعي سالم و مفيد براي مبارزه با شبکه هاي اجتماعي مخرب؛
2. آموزش و فرهنگ سازي؛
3. نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضاي جوامع مجازي و برنامه ريزي براي آينده

منبع : پایگاه خبری پلیس ایران

فضای مجازی و کارکردهای آن

وبگاه «فیس بوک» از شبکه‌های اجتماعی مجازی است که به‌واسطه اطلاعات دریافتی از کاربران، می‌توان با دوستانی که دارای حساب کاربری در فیس بوک هستند عکس، فیلم یا پیغام به اشتراک گذاشت. وبگاه فیس بوک که هم اکنون به‌طور رایگان در اختیار مردم جهان است، بیش از یک میلیارد نفر کاربر دارد، در حال حاضر به 40 زبان، قابل دسترس بوده و 70 درصد از کاربران آن در خارج از ایالات متحده هستند.
این میزان گسترش کاربری فیس بوک در دنیا ناشی از این سیاست کلان هیئت حاکمه ایالات متحده است که آمریکا باید از طریق تمرکز روی فضای مجازی و موبایل‌ها در راستای استیلای خود در دنیا تلاش کند؛ لذا بر اساس سیاست یادشده، کمی بعد از قدم گذاشتن شبکه اجتماعی فیس بوک به فضای مجازی ایران، در کمتر از 5 سال، رتبه کاربری آن به زیر 10 رسید. این در حالی است که پیش از آن، سایت‌های زیادی، ازجمله بلاگ سرویس‌هایی چون پرشین بلاگ و بلاگفا، شروع به فعالیت کرده و بر اساس فعالیت فزاینده ایرانیان در آنها، رتبه برتر تولید محتوا در وبلاگ‌ها در سراسر جهان از آن ایران شده بود؛ بنابراین رشد سریع و بی‌سابقه عضویت ایرانیان در فیس بوک بر اساس برنامه مشخص و آماده سازی بسترهای حضور در آن بوده است.
نقش‌آفرینی جدی و غیرقابل انکار فیس بوک و بسترسازی برای شکل‌دهی به فعالیت‌های سرویس‌های جاسوسی و معاندان در جریان فتنه عمیق سال 1388 و اظهارات بی‌پرده سیاست‌مداران آمریکایی در خصوص پشتیبانی سایبری از فتنه، باعث اثبات گمانه‌های پیشین شد. فیلترینگ این شبکه اجتماعی در ایران، بدیهی‌ترین واکنش در قبال اقدامات فیس بوک بود که باعث افت جایگاه و رتبه بندی آن در ایران شد، اما از دیگرسو فعالیت‌های جدی و پردامنه آمریکایی‌ها برای ایجاد دسترسی به سایت‌های فیلترشده ازجمله فیس بوک و اختصاص بودجه‌های کلان میلیون دلاری به آن، جابه‌جایی پیاپی در رتبه فیس بوک و دیگر سایت‌های فیلترشده را موجب شد. خاطرنشان می‌سازد هرگاه سیاست‌های کنترل دسترسی غیرمجاز به پروتکل‌های VPN و فیلترشکن جدی گرفته شده، استفاده از فیس بوک و سایر وبگاه‌های فیلترشده به‌شدت کاهش یافته است تا جایی که رتبه فیس بوک از 140 در بهمن 91 به 340 در فروردین 92 رسید.
این شبکه اجتماعی محملی مناسب و بی‌بدیل برای شکل‌دهی به رفتارهای ضدقانون، ضددین و ضدعرف بوده و شبکه‌های شکل‌یافته، بر اساس مناسبت‌های مختلف در فیس بوک، به‌سادگی فعالیت خود را تعطیل نکرده و تلاش می‌کنند تا کاربران شبکه را نسبت به هر رویدادی تهییج و وادار به کنش کنند. حال اگر این جریان‌ها در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی و... باشند، دائماً مانند آتش زیر خاکستر آماده بهره برداری سوء خواهند بود.
البته لازم است به این نکته توجه جدی شود که تأثیر و تأثرات فیس بوک با دیگر رسانه‌های اجتماعی و فضای واقعی جامعه بالاست؛ از این رو، فیس بوک را نباید نوعی رسانه بسته و خویش‌بسنده انگاشت که همچون شبه‌جزیره‌ای در درون اقیانوس فضای مجازی به سر می‌برد. تبادل مذکورِ فیس بوک با فضای واقعی جامعه و بهره برداری چندمنظوره جریان‌های مختلف معارض فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... از آن، عملاً این شبکه اجتماعی را به اقیانوسی از محتواهای درهم تنیده، مختلط و غیررسمی بدل کرده که دسته بندی و تحلیل محتوای آن را دچار سختی و صعوبت بسیاری می‌کند.