شهید شدن یک حاجی پیرانشهری در حادثه تلخ رمی جمرات

 در حادثه تلخ جان باختن حجاج در مراسم رمی جمرات امسال یک حاجی پیرانشهری نیز جان خود را از دست داده است.

به گزارش کوردپیام، در حادثه جان باختن جمعی از حجاج بیت الله الحرام در منا متاسفانه تعداد زیادی از حجاج هموطنمان کشته و یا زخمی شدند که در بین اسامی کشته شده ها یک نفر پیرانشهری نیز وجود دارد.

(ا. حسینی) که در مراسم حج امسال شرکت کرده است در یک تماس تلفنی به کوردپیام گفت: حادثه جان باختن تعدادی زیادی از حاجیان در مراسم منا حادثه بسیار دردناک و تلخی بود که تا ابد از ذهن بشریت پاک نخواهد شد.

 و ی با اشاره به جان باختن تعداد زیادی از هموطنانمان در این حادثه اظهار کرد: متاسفانه در حادثه تلخ رمی جمرات تعداد زیادی از هموطنانمان نیز کشته و زخمی شده اند که در این میان یک نفر بنام " ابوبکر یوسفی" ساکن شین آباد پیرانشهر که بهمراه کاروان شهرستان مهاباد به مکه مکرمه مشرف شده بود بر اثر ازدحام بیش از حد حاجیان توان مقابله با این فشار را نداشته و جان خود را از دست داد.

حسینی در ادامه افزود: تعداد حاجیان پیرانشهری که امسال برای انجام مراسم حج به خانه خدا مشرف شده اند حدود 140 نفر می باشد و تا کنون بجز این مورد که آنهم جزء کاروان شهرستان مهاباد بوده است خوشبختانه  مورد فوتی و یا مفقودی در کاروان پیرانشهر مشاهده نشده است.

انتهای پیام /

چكيده دراين مقاله كوتاه سعي بر آن شده كه اهداف شبكه هاي ماهواره اي و نقشي كه بر عهده دارند و همچنين بررسي آسيب‌هاي ماهواره اعم از آسيب‌هاي فردي، روحي رواني، خانوادگي، اجتماعی، ديني واعتقادي، و...با توجه به احاديث و آيات قرآن مورد بحث قرار گيرد. كليد واژه آسيب‌هاي ماهواره، اهداف ماهواره، دعوت به گناه، عوارض روحي، روان پريشي، خود ارضائي، هم جنس گرايي، افسردگي، تهاجم فرهنگي، پشيماني، نفاق، كيد. مقدمه امروز ما با غول پرنده افسانه‌اي 17 هزار سر و دست وپايي روبه‌رو هستيم كه همه دنيا را به هم می‌دوزد و مرتبط می‌کند، غولي كه چنگالهاي نحس خود را در بدنه خانواده فرو می‌کند و نگوييم در يك آن بلكه با چند پرده نمايش سفره، خانه و خانواده را بر می‌چیند كه اگر براي قدیمی‌ها ازاين غول می‌گفتی دهانشان از تعجب باز می‌ماند كه مگر می‌شود بله امروز سر از قبر در بياورند وببينند كه اين غول چگونه همسران را سر به هوي كرده ورو به طلاق و فرزندان را به اعتياد و فساد دعوت می‌کند و چطور فرهنگ‌ها را مسخر خود و چطور آداب و رسوم و اعتقادات و ارزش‌ها را به يك باره می‌بلعد؛ و جز خسران زيان تباهي باقي نمی‌گذارد. در اين مقاله كوتاه به بخشي از اهداف ماهواره و آسيب‌هاي ناشي از برخي از شبکه‌ها و همچنين راهكارها توجه شده است. اهداف ماهواره 1- دعوت به نفاق و فسق قال رسول الله (ص) واما علامه الفاسق فاربعه الهو ولغو والعدوان والبهتان رسول خدا (ص) فرمود: علامت فاسق چهار چيز است: 1- لهو گرايي 2- بيهوده گرايي 3- دشمني 4-تهمت زدن (1) 2- دعوت به كارهاي پست عن الصادق (ع) انه سئل عن السفله فقال من يشرب الخمر و يضرب الطنبور از امام صادق (ع) از كار پست سوال شد، حضرت فرمود: كسي كه مشروبات مست كننده بخورد 2-كسي كه طنبور سنطور بزند (2) 3- دعوت به فساد قلب و نفاق قال رسول الله (ص) اربعه يفسدن القلب و ينبتن النفاق في القلب كما ينبتن الماء الشجر: استماع الهو والبذاء واتيان باب السلطان وطلب الصيد رسول خدا (ص) فرمود: چهار چيز قلب را فاسد می‌کند ونفاق را در دل به وجود می‌آورد همچنان كه آب درخت را رشد می‌دهد 1-گوش دادن موسيقي 2-قمار كردن 3-توجه به حكمرانان ظالم 4-شكار بي جهت (3) 4-دعوت به بدي و فحشاوسخنان بي دليل ا نَّما يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ او تنها شما را به بدى و فحشاء و گفتن سخنان بى دليل و نسبت دادن آن به خدا وا می‌دارد (4) 5—دعوت به نگاه آلوده وخيانت أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ص رَجُلًا يَنْظُرُ إِلَى فَرْجِ امْرَأَةٍ لَا تَحِلُّ لَهُ وَ رَجُلًا خَانَ أَخَاهُ فِي امْرَأَتِهِ وَ رَجُلًا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَى نَفْعِهِ فَسَأَلَهُمُ الرِّشْوَة امام باقر (ع) فرمود: رسول خدا (ص) لعن كرد مردي راكه نگاه كند به فرج زني كه حلال او نمی‌باشد و مردي كه خيانت كند به زن برادرش و مردي كه مردم به او محتاج شوند ودر مقابل از مردم رشوه بخواهد. (5) آسيب‌هاي ماهواره 1- عوارض روحي و رواني (متاثر ازفيلم‌هاي مبتذل و خشن) الف – احساس گناه أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ مَسْمُومٌ وَ كَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِيلَةً امام صادق (ع) فرمود: نگاه (حرام) تيري از تيرهاي مسموم شيطان می‌باشد؛ و چه بسا نگاه حرامي كه حسرة و پشيماني (رواني) طولاني را به جاي می‌گذارد. (6) ب- روان پريشي: مرد يا زني كه همواره در ماهواره نا محرم را با آن بدن نيمه عريان و آرايش شده ببيند و نتواند به آرزوي خود برسد. به صورت عقده در خود ريخته ودچاربيماري روان پريشي خواهد شد. عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع أَنَّهُ كَانَ جَالِساً فِي أَصْحَابِهِ إِذْ مَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَةٌ جَمِيلَةٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ فَقَالَ ع إِنَّ عُيُونَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ وَ إِنَّ ذَلِكَ سَبَبُ هِبَابِهَا فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُكُمْ إِلَى امْرَأَةٍ تُعْجِبُهُ فَلْيُلَامِسْ أَهْلَهُ فَإِنَّمَا هِيَ امْرَأَةٌ كَامْرَأَة روايت شده از علي (ع) در ميان يارانش نشسته بود كه زني زيبا از كنار آن‌ها عبور نمود و عده اي از آنها به او خيره شدند پس امام (ع) فرمود: همانا ديدگان اين بزرگان طمعكار است و اين نگاههاي خيره سبب ايجاد تصور ذهني می‌شود بنابراين، هنگامي كه يكي از شما به زني نگاه كند كه از او خوشش بيايد بايد با همسر خود آميزش كند، (و بداند) آن زن، زني است همچو زن خودش. (7) أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ تَعَلَّقَ قَلْبُهُ بِالدُّنْيَا تَعَلَّقَ قَلْبُهُ به ثلاثِ خِصَالٍ هَمٍّ لَا يَفْنَى وَ أَمَلٍ لَا يُدْرَكُ وَ رَجَاءٍ لَا يُنَالُ (8) امام صادق (ع) فرمود: هركس قلبش به دنيا تعلق پيدا كند قلبش به سه خصلت تعلق پيدا كند. گرفتاري كه تمام نمی‌شود، و آرزيي كه درك نمی‌کند و اميدي كه به آن نمی‌رسد. وَ قَالَ ع مَنْ أَمَّلَ فَاجِراً كَانَ أَدْنَى عُقُوبَتِهِ الْحِرْمَانَ هر كس آرزوي گناه داشته باشد كمترين عقوبتش پشيماني است. (9) ج- پايين آمدن سطح رضايتمندي همسران: مرد ويا زني كه همواره صحنه هاي مستهجن به واسطه فیلم‌های ماهواره براي او عادي شده باشد ديگر به واسطه همسر راضي نمی‌گردد. واين اولين قدم فساد زن ومرد در خانواده می‌باشد. عَنْ عَلِيٍّ ع فِي حَدِيثِ الْأَرْبَعِمِائَةِ قَالَ إِذَا رَأَى أَحَدُكُمُ امْرَأَةً تُعْجِبُهُ‏ فَلْيَأْتِ أَهْلَهُ فَإِنَّ عِنْدَ أَهْلِهِ مِثْلَ مَا رَأَى فَلَا يَجْعَلَنَّ لِلشَّيْطَانِ عَلَى قَلْبِهِ سَبِيلًا لِيَصْرِفْ بَصَرَهُ عَنْهَا علي (ع) فرمود: هرگاه از زني خوشتان آمد نزد همسر خود برويد (وبا او رابطه زناشويي برقرار كنيد).زيرا همسر شما هم مثل اوست و براي شيطان در قلب خود راهي قرار ندهيد، تا اينكه آن زن از خاطر شما برود. (10) د-خود ارضايي: ديدن صحنه هاي محرك و شهوت انگيز در فیلم‌های ماهواره مخصوصا براي جواناني كه توان اطفاءشهوت از راه شرعي را ندارند، موجب روي آوردن به دفع شهوت از راه استمناء می‌گردد. ه-هم جنس گرايي: سير شدن از جنس مخالف (به خاطر ديدن صحنه هاي مستهجن) ورو آوردن به هم جنس كه خود يك نوع بيماري می‌باشد. - عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ عَلِيٌّ ع إِذَا وَجَدَ رَجُلَيْنِ فِي لِحَافٍ وَاحِدٍ مُجَرَّدَيْنِ جَلَدَهُمَا حَدَّ الزَّانِي مِائَةَ جَلْدَةٍ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا وَ كَذَا الْمَرْأَتَانِ إِذَا وُجِدَتَا فِي لِحَافٍ وَاحِدٍ مُجَرَّدَتَيْنِ جَلَدَ كُلَّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَة امام باقر (ع) فرمود: علي (ع) اگر می‌یافت دو مرد مجرد را در زير يك لحاف حد زاني كه صد ضربه شلاق بود به هر كدام از آنها می‌زد. واگردو زن مجرد را در زير يك لحاف می‌یافت به هر كدام صد ضربه شلاق حد زنا می‌زد. (11) ي- دعوت به آرامش كاذب با اعتياد به انواع قرص‌ها: براي آرامش و دور كردن اضطراب و افسردگي ناشي از ديدن فیلم‌های خشن ومستهجن موجبات رو آوردن به انواع اعتياد را فراهم می‌کنند. ن- افسردگي شديد وگاه همراه با خودكشي انحطاط ودور افتادگي از اصل خود با ديدن انواع و اقسام فیلم‌ها و به وجود آمدن احساس پوچي و بي هويتي و دور شدن از ياد خدا و هجوم تاریکی‌ها و بيماريهاي رواني انسان را به سمت خود كشي سوق می‌دهد. و - و مواردی از قبیل 1. ايجاد روابط نا سالم با به نمايش گذاشتن انواع فيلمهاي شهوت انگيز و روابط نا مشروع كم كم روابط نا سالم بين زن ومرد نا محرم عادي شده و منجر به فساد خانواده و اجتماع می‌گردد. 2. افزايش جرايم توسط نمايش تصاوير خشونت بار سهل وآسان نشان دادن كشتار وقتل و هر گونه جنايت با سلاح سرد وگرم ترس بيننده را فرو می‌ریزد و موجبات بلا رفتن آمار جرم وجنايت در جامعه را پديد می‌آورد. 3. ترويج مد گرايي وارائه مد هاي آرايشي وپوشش زننده: امام صادق (ع) : اوحي الله عز وجلالي النبي من الانبياء قل للمؤمنين: لا تلبسوا لبس اعدائيو لا تطمعوا طعام اعدائي ولا تسلكوا مسالك اعدايي، فتكونوا اعدائي كما هم اعدائي ترجمه: خداوند بزرگ به پيامبري از پيامبرانش وحي نمود كه به مؤمنين بگو: لباس دشمنان مرا نپوشيد، غذاي آنان را نخوريد و از راه آنان نرويد (آنان را الگوي خود قرار ندهيد) که در اين صورت از دشمنان من محسوب می‌شوید، همانطور كه آنان دشمنان من هستند. (12) 4. ترويج عقايدو فرقه های نادرست وغير اخلاقي مثل شيطان‌پرستي 5. از بين رفتن قبح روابط غير اخلاقي در بين مردم قال الله تبارك وتعالي ان الذين يحبون ان تشيع الفاحشه في الذين آمنوا لهم عذاب اليم ترجمه: همنا براي كساني كه دوست دارند گناه فاحش در بين مؤمنان شايع گردد (و محيط زندگی‌شان آلوده گردد) عذاب درد ناكي است. (13) 6. نابود كردن فرهنگ مردم جهان، اعم از سنت‌ها، آداب ورسوم 7. تلاش برايجاد هيجانات، خوشی‌ها، تفريحات، سرگرميهاي كاذب در بين مردم. 8. ايجاد فرهنگ مصرف وتبليغ كالاهاي غربي و دور نگه داشتن مردم از خود كفايي 9. سست شدن بنيان خانواده (اختلاف بين خانواده بين همسران – مرزها وحريم خانواده را می‌شکنند – طلاق وجدايي را فراهم می‌کنند). قال الله تبارك تعالي: قوا انفسكم واهليكم نارا ترجمه: خود و خاندانتان را از (عذاب) آتش حفظ كنيد. (14) 10. ترويج فرهنگ ابتذال و بي حجابي وبي حيايي 11. ترويج هوس خواهي وتنوع طلبي 12. تهاجم فرهنگي نرم و بي سر صدا به هر فرهنگي كه بخواهند. 13. الگوگيري غلط: قال رسول الله (ص) : لا يتبه الزي بالزي حتي يشبه الخلق با لخلق، ومن شبه به قوم فهو منهم ترجمه: شکل‌ها به يكديگر همانند نمی‌گردد، جز آنكه خلق خوها به هم نزديك گردد، وهركس خود را شبيه گروهي سازد، از آنان به شمار می‌رود (15) 14. ايجاد فراموشي هدف: علي (ع) : من كانت الدنيا اكبر همه طال شقاؤه و غمه ترجمه: آن شخص كه دنيا بزرگ‌ترین هدف وي باشد، همواره گرفتار بد بختي و اندوه خواهد شد. (16) 15. فراموشي معاد: با توجه دادن به دنياي محض و لذتهاي زود گذر و فاني كردن مردم در اينكه اينست وجز اين نيست مانع از توجه مردم به آخرت می‌شوند. إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيد به ما نَسُواْ يَوْمَ الحْسَابِ كسانى كه از راه خدا گمراه شوند، عذاب شديدى به خاطر فراموش كردن روز حساب دارند! (17) 16. تباهي خرد و انديشه: قال علي (ع) : قد خرقت الشهوات عقله ترجمه: شهوت‌ها خرد اورا تباه كرده است. (18) 17. طغيان و سركشي: قال الله تبارك وتعالي: كلا ان الانسان ليطغي ان رآه استغني ترجمه: باز چراانسان از كفر وطغيان باز نمی‌ایستد. با تماشاي برنامه هاي مستهجن و محرك جنسي شهوت طغيان می‌کند ودست به كفر وعصيان وجرم می‌زند. (19) 18. ايجاد پشيماني: قال صادق (ع) ان الحسرة و الندامه والويل كله لمن لم ينتفع به ما ابصر ومن لم يدر الامرالذي هو عليه مقيم، انفع هو له ام ضر؟ ترجمه: حسرت و پشيماني و نگون‌ساري براي كسي است كه از آنچه بر آن بينايي دارد، بهره نگيرد ونداند كاري كه می‌کند براي او سود دارد يا زيان. (20) پس از صرف بيهوده عمر در تماشاي فيلم‌هاي لغو وتأثير پذيري و خلق وخوي حيواني پيدا كردن در پايان چيزي جز حسرت واندوه بر جاي نمی‌ماند. 19. تزلزل اعتقادي: در شبكه‌هاي مختلف حتي با نام دين به راحتي ايجاد شبهات مختلف كرده و با مغلطه و سفسطه افكني بدون اينكه مناظره اي يا جواب‌دهنده‌اي باشد، به مباني وريشه هاي يك دين حمله می‌کنند و عده اي از مردم كه متأسفانه داراي معلومات كافي در آن بحث نيستند فريب شيادهايي را می‌خورند كه با شيطلان قرينند. 20. وارونه سازي و پايمالي فضیلت‌ها در تحت لواي بيان تفسير يا بيان دستورات الهی آنچنان ارزش‌ها و فضيلت‌هاي ديني را وارونه جلوه می‌دهند كه هر بيننده‌اي فكر می‌کند فقط اوست كه راست می‌گوید. 21. فراموش كردن ياد خداوند: قال الله تبارك وتعالي: ترجمه: وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِى فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكاً وَ نحَشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَمَةِ أَعْمَى‏ و هر كس از ياد من روىگردان شود، زندگى (سخت و) تنگى خواهد داشت و روز قيامت، او را نابينا محشور مى‏كنيم! (21) تمسخر و استهزاء آيات الهي: قال الله تبارك وتعالي: ولئن سأ لتهم ليقولن انما كنا نخوض ونلعب قل اباالله و اياته و رسوله كنتم تستهزؤن ترجمه: واگر از آن‌ها بپرسند چرا سخريه و استهزاء مكنيد پاسخ دهند كه ما به مزاح ومطايبه سخن رانديم اي رسول بگو به آن‌ها آيا با خدا وآيات خدا ورسول خدا تمسخر می‌کنید. (22) 22. پخش شايعات: خداوند متعال می‌فرمایید: وَ إِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِه وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلىَ الرَّسُولِ وَ إِلىَ أُوْلىِ الْأَمْرِ مِنهُْمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنهْم وَ لَوْ لَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَنَ إِلَّا قَلِيلًا و چون از ناحيه كفار خبرى از امن و يا خوف به اين سست ایمان‌ها برسد آن را منتشر سازند، در حالى كه اگر قبل از انتشار، آن را به اطلاع رسول و كارداران خويش رسانده، درستى و نادرستى آن را از آنان بخواهند، ايشان كه قدرت استنباط دارند، حقيقت مطلب را فهميده، به ايشان مى‏گويند و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود جز مواردى انگشت شمار هر لحظه شيطان را پيروى مى‏كرديد. (23) 23. سخنان جذاب و نفاق انگيز در لواي دين: * وَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُم وَ إِن يَقُولُواْ تَسْمَعْ لِقَوْلهِم كَأَنهَّمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَة يحَسَبُونَ كل صَيْحَةٍ عَلَيهْم هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُم قَاتَلَهُمُ اللَّه أَنىَ‏ يُؤْفَكُونَ اى رسول تو چون (از برون) كالبد جسمانى آن منافقان را مشاهده كنى (به آراستگى ظاهر) تو را به شگفت آرند و اگر سخن گويند (بس چرب زبانند) به سخنهايشان گوش فرا خواهى داد (ولى از درون) گويى كه چوبى خشك بر ديوارند (و هيچ ايمان و معرفت ندارند و چون در باطن نادرست و بد انديشند) هر صدايى بشنوند بر زبان خويش پندارند. اى رسول (بدانكه) دشمنان (دين و ايمان) به حقيقت اينان هستند از ايشان بر حذر باش، خدايشان بكشد چقدر (به مكر و دروغ) از حق باز مى‏گردند. (24) 24. فتنه انگيزي و سخنان اراجيف: لَوْ خَرَجُواْ فِيكمُ مَّا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَ لَأَوْضَعُواْ خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَ فِيكم سَمَّاعُونَ لهَُم وَ اللَّهُ عَلِيم بِالظَّلِمِينَ اگر با شما بيرون شده بودند در كارتان جز فساد نمى‏افزودند و ميان شما اراجيف انتشار داده فتنه‏جويى مى‏كردند و (چون) در ميان شما زود باوران (نيز) بودند (در نتيجه تحت تاثير اراجيف آنان قرار مى‏گرفتند) و خدا ستمكاران را خوب مى‏شناسد. (25) 25. ايجاد شك ودو دلي: إِنَّمَا يَسْتَئذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاَخِرِ وَ ارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فىِ رَيْبِهِمْ يَترَدَّدُونَ تنها كسانى كه به خدا و روز جزا ايمان ندارند و دلهايشان به شك افتاده و در شك خويش سرگردانند از تو اجازه مى‏خواهند. (26) 26. تضعيف ایمان‌ها و دعوت به كفر: وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَين لَهُمُ الْحَق فَاعْفُواْ وَ اصْفَحُواْ حَتىَ‏ يَأْتی اللَّهُ بِأَمْرِه إِنَّ اللَّهَ عَلىَ‏ كُل شىَ‏ْءٍ قَدِيرٌ بسيارى از اهل كتاب دوست می‌دارند و آرزو مى‏كنند اى كاش می‌توانستند شما را بعد از آنكه ايمان آورديد بكفر برگردانند و اين آرزو را از در حسد در دل مى‏پرورند بعد از آنكه حق براى خود آنان نيز روشن گشته، پس فعلا آنان را عفو كنيد و ناديده بگيريد تا خدا امر خود را بفرستد كه او بر هر چيز قادر است. (27) 27. ايجاد دهكده جهاني جهت اينكه همه را مطيع هوي و هوس خود كنند: وَ لَن تَرْضىَ‏ عَنكَ الْيهَودُ وَ لَا النَّصَارَى‏ حَتىَ‏ تَتَّبِعَ مِلَّتهَم قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهُْدَی وَ لَئن اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُم بَعْدَ الَّذِى جَاءَكَ مِنَ الْعِلْم مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلی وَ لَا نَصِيرٍ يهود و نصارى هرگز از تو راضى نمى‏شوند مگر وقتى كه از كيش آنان پيروى كنى بگو تنها هدايت، هدايت خدا است و اگر هوى و هوسهاى آنان را پيروى كنى بعد از آن علمى كه روزيت شد، آن وقت از ناحيه خدا نه سرپرستى خواهى داشت و نه ياورى. (28) 28. در حال كيد وفريب: إِن تمَسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا وَ إِن تَصْبرِواْ وَ تَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْا إِنَّ اللَّهَ به ما يَعْمَلُونَ محُيط. اگر خيرى به شما برسد آن‌ها ناراحت مى‏شوند و اگر مصيبتى برسد خوشحال مى‏گردند و شما اگر صبر كنيد و از خدا بترسيد، كيد آن‌ها هيچ ضررى به شما نمى‏زند كه خدا به آنچه مى‏كنيد، احاطه دارد. (29) نتيجه گيري: هر چند ماهواره شبكه هاي علمي ومورد استفاده دارد اما نبايد غافل بود كه اكثر شبكه هاي ماهواره اي اهدافي جز تسخير وتخريب وتباهي انسان‌ها وبه انحطاط و انحراف كشاندن آن‌ها وفرهنگها و آداب ورسوم ها و تبديل به دهكده جهاني عاري از معنويت ندارد. چهار راهكار مهم مبارزه با مفاسد ماهواره: 1-آشنايي خانوادها با احكام شرعي در باره ماهواره (احكام نگاه) 2-آگاهي دادن مردم به آسيب‌هاي ماهواره و اهداف آن 3- جا يگزين كردن برنامه هاي متنوع 4-دعوت به تقوي ومعنويات پي نوشت ها : 1- تحف العقول ص 17 2- وسائل الشيعه ج 12 ص 234 3- خصال ص 277 4- بقره آيه 169 5- كافي 5 ص 554 6- کافی 5 ص 559 7- وسائل الشيعه ج 20 ص 106 8- كافي ج 2 ص 320 9- بحار الانوار ج 75 ص 83 10- وسائل الشيعه ج ج 20 ص 106 11- كافي ج 7 ص 182 12- علل شرايع ج 2 ص 348 13- نور آيه 19 14- تحريم آیه 6 15- ره توشه ص 303 16- ميزان الحكمه ج 2 ص 909 17- ص آيه 26 18- نهج البلاغه خ 109 ص 160 19- علق آیه 6 20- بحار الانوار ج 2 ص 30 21- طه آيه 124 22- توبه آيه 65 23- نساء آيه 83 24- منافقون آيه 4 25- توبه آيه 47 26- توبه آیه 45 27- بقره 109 28- بقره 120 29- آل عمران آيه 120 منابع: 1. قرآن 2. الکلینی، ابو جعفر محمد، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، چاپ تهران، بی تا، 1375 3. ابو جعفر محمد بن علي بن الحسين بن بابويه القمي، الخصال، بيروت، موسسه الاعلمي، الطبعه الاولي،1410 ق 4. الحسن شعبه الحراني، تحف العقول عن آل الرسول، تهران، اسلاميه،1402 ق 5. بابويه القمي ابو جعفر، علل الشرايع، بيروت، دار احياء التراث، الطبعه الاولي،1408 ق صبحي الصالح، نهج البلاغه، قم، دار الهجره، بي تا. 6. عاملی، حر، وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشریعه، چاپ تهران، مکتبه الاسلامیه، بی تا. 7. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، انتشارات موسسه وفا، بیروت، سال انتشار 1404 ق 8. محمدی ری شهری، محمد، ميزان الحكمه، مؤسسه دار الحديث الثقافيه، الطبعه الثانيه،1377 ش. 9. محسني علي اكبر، ره توشه، قم، انتشارات رشيد، چاپ اول، 1388 منبع: /ع

امروز ما با غول پرنده افسانه‌ای ۱۷ هزار سر و دست و پایی روبه‌رو هستیم که همه دنیا را به هم می‌دوزد و مرتبط می‌کند، غولی که چنگال‌های نحس خود را در بدنه خانواده فرو می‌کند و نگوییم در یک آن بلکه با چند پرده نمایش سفره، خانه و خانواده را بر می‌چیند که اگر برای قدیمی‌ها از این غول می‌گفتی دهانشان از تعجب باز می‌ماند که مگر می‌شود؟! ماهواره با هدف از بین بردن ایمان و یاد خدا و ایجاد انحراف در اعتقادات و شک و شبهه از هیچ تلاشی دریغ نمی کند و این غول دجال واره(ماهواره) ابزار شیطان برای رسیدن به اهداف خود است ، در این مقاله اهداف و آسیب های ماهواره با تکیه بر آیات و روایات بیان شده است. اهداف ماهواره ۱-دعوت به نفاق و فسق قال رسول الله (صلی الله علیه و آ له) و اما علامه الفاسق فاربعه الهو ولغو والعدوان والبهتان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: علامت فاسق چهار چیز است: ۱- لهو گرایی ۲- بیهوده گرایی ۳- دشمنی ۴-تهمت زدن (تحف العقول ص ۱۷) ۲-دعوت به کارهای پست عن الصادق (علیه‌السلام) انه سئل عن السفله فقال من یشرب الخمر و یضرب الطنبور از امام صادق(علیه‌السلام) از کار پست سؤال شد، حضرت فرمود: کسی که مشروبات مست کننده بخورد ۲-کسی که طنبور بزند . (وسائل الشیعه ج ۱۲ ص ۲۳۴) ۳-دعوت به فساد قلب و نفاق قال رسول الله (صلی الله علیه وآله) اربعه یفسدن القلب و ینبتن النفاق فی القلب کما ینبتن الماء الشجر: استماع الهو والبذاء واتیان باب السلطان وطلب الصید ؛ رسول خدا فرمود: چهار چیز قلب را فاسد می‌کند و نفاق را در دل به وجود می‌آورد همچنان که آب درخت را رشد می‌دهد ۱-گوش دادن موسیقی ۲-قمار کردن ۳-توجه به حکمرانان ظالم ۴-شکار بی جهت .( خصال ص ۲۷۷) ۴-دعوت به بدی و فحشا و سخنان بی دلیل ا نَّما یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ ؛ او تنها شما را به بدی و فحشاء و گفتن سخنان بی دلیل و نسبت دادن آن به خدا وا می‌دارد (بقره / ۱۶۹) ۵-دعوت به نگاه آلوده و خیانت ابی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ص رَجُلًا یَنْظُرُ إِلَی فَرْجِ امْرَأَةٍ لَا تَحِلُّ لَهُ وَ رَجُلًا خَانَ أَخَاهُ فِی امْرَأَتِهِ وَ رَجُلًا یَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَی نَفْعِهِ فَسَأَلَهُمُ الرِّشْوَة ؛ امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آ له) لعن کرد مردی را که نگاه کند به فرج زنی که حلال او نمی‌باشد و مردی که خیانت کند به زن برادرش و مردی که مردم به او محتاج شوند و در مقابل از مردم رشوه بخواهد. (کافی ۵ ص ۵۵۴) آسیب‌های ماهواره در ادامه به بررسی ۴۰ مورد از فتنه ها و انحرافات و آسیب های ماهواره از نظر فردی و اجتماعی می پردازیم: ۱-روان پریشی: عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ کَانَ جَالِساً فِی أَصْحَابِهِ إِذْ مَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَةٌ جَمِیلَةٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ فَقَالَ ع إِنَّ عُیُونَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ وَ إِنَّ ذَلِکَ سَبَبُ هِبَابِهَا فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُکُمْ إِلَی امْرَأَةٍ تُعْجِبُهُ فَلْیُلَامِسْ أَهْلَهُ فَإِنَّمَا هِیَ امْرَأَةٌ کَامْرَأَة روایت شده از امام علی (علیه‌السلام) در میان یارانش نشسته بود که زنی زیبا از کنار آن‌ها عبور نمود و عده ای از آن‌ها به او خیره شدند پس امام (علیه‌السلام) فرمود: همانا دیدگان این بزرگان طمع کار است و این نگاه‌های خیره سبب ایجاد تصور ذهنی می‌شود بنابراین، هنگامی که یکی از شما به زنی نگاه کند که از او خوشش بیاید باید با همسر خود آمیزش کند، (و بداند) آن زن، زنی است همچو زن خودش. (وسائل الشیعه ج ۲۰ ص ۱۰۶) أَبَا عَبْدِاللَّهِ علیه السلام یَقُولُ مَنْ تَعَلَّقَ قَلْبُهُ بِالدُّنْیَا تَعَلَّقَ قَلْبُهُ به ثلاثِ خِصَالٍ هَمٍّ لَا یَفْنَی وَ أَمَلٍ لَا یُدْرَکُ وَ رَجَاءٍ لَا یُنَالُ (کافی ج ۲ ص ۳۲۰) ؛ امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: هر کس قلبش به دنیا تعلق پیدا کند قلبش به سه خصلت تعلق پیدا کند. گرفتاری که تمام نمی‌شود، و آرزوی که درک نمی‌کند و امیدی که به آن نمی‌رسد. وَ قَالَ ع مَنْ أَمَّلَ فَاجِراً کَانَ أَدْنَی عُقُوبَتِهِ الْحِرْمَانَ ؛ هر کس آرزوی گناه داشته باشد کمترین عقوبتش پشیمانی است. (بحارالانوار ج ۷۵ ص ۸۳) شرح: مردی که همواره در ماهواره نامحرم را با آن بدن نیمه عریان و آرایش شده ببیند و نتواند به آرزوی خود برسد. به صورت عقده در خود ریخته و دچار بیماری روان پریشی خواهد شد. ۲-حسرت و پشیمانی: أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ مَسْمُومٌ وَ کَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِیلَةً ؛ امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: نگاه (حرام) تیری از تیرهای مسموم شیطان می‌باشد؛ و چه بسا نگاه حرامی که حسرت و پشیمانی )روانی) طولانی را به جای می‌گذارد. (کافی ۵ ص ۵۵۹) ۳-خود ارضایی: دیدن صحنه های محرک و شهوت انگیز در فیلم‌های ماهواره مخصوصاً برای جوانانی که توان اطفاء شهوت از راه شرعی را ندارند، موجب روی آوردن به دفع شهوت از راه استمناء می‌گردد. ۴-افسردگی شدید و گاه همراه با خودکشی: انحطاط و دور افتادگی از اصل خود با دیدن انواع و اقسام فیلم‌ها و به وجود آمدن احساس پوچی و بی هویتی و دور شدن از یاد خدا و هجوم تاریکی‌ها و بیماری‌های روانی انسان را به سمت خود کشی سوق می‌دهد. ۵-ایجاد روابط نا سالم: با به نمایش گذاشتن انواع فیلم‌های شهوت انگیز و روابط نا مشروع کم کم روابط نا سالم بین زن و مرد نا محرم عادی شده و منجر به فساد خانواده و اجتماع می‌گردد. ۶-افزایش جرایم توسط نمایش تصاویر خشونت بار: سهل و آسان نشان دادن کشتار و قتل و هر گونه جنایت با سلاح سرد و گرم ترس بیننده را فرو می‌ریزد و موجبات بالا رفتن آمار جرم و جنایت در جامعه را پدید می‌آورد. ۷-ترویج مد گرایی و ارائه مد های آرایشی و پوشش زننده: امام صادق (علیه‌السلام) :اوحی الله عز و جلالی النبی من الانبیاء قل للمؤمنین: لا تلبسوا لبس اعدائیو لا تطمعوا طعام اعدائی ولا تسلکوا مسالک اعدایی، فتکونوا اعدائی کما هم اعدائی : خداوند بزرگ به پیامبری از پیامبرانش وحی نمود که به مؤمنین بگو: لباس دشمنان مرا نپوشید، غذای آنان را نخورید و از راه آنان نروید (آنان را الگوی خود قرار ندهید) که در این صورت از دشمنان من محسوب می‌شوید، همان طور که آنان دشمنان من هستند. (علل شرایع ج ۲ ص ۳۴۸) ۸-ترویج عقاید و فرقه های نادرست و غیر اخلاقی مثل شیطان‌پرستی ۹-از بین رفتن قبح روابط غیر اخلاقی در بین مردم: قال الله تبارک وتعالی : ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فی الذین آمنوا لهم عذاب الیم : برای کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان تهمت زنا شایع شود ، در دنیاو آخرت عذابی دردآور مهیاست خدا می داند و شما نمی دانید) . نور / ۱۹) ۱۰-نابود کردن فرهنگ مردم جهان، اعم از سنت‌ها، آداب و رسوم ۱۱-تلاش بر ایجاد هیجانات، خوشی‌ها، تفریحات، سرگرمی‌های کاذب در بین مردم ۱۲-ایجاد فرهنگ مصرف و تبلیغ کالاهای غربی و دور نگه داشتن مردم از خودکفایی . ۱۳-سست شدن بنیان خانواده: )اختلاف بین خانواده بین همسران – مرزها و حریم خانواده را می‌شکنند – طلاق و جدایی را فراهم می‌کنند). قال الله تبارک تعالی: قوا انفسکم واهلیکم نارا : خود و خاندانتان را از (عذاب) آتش حفظ کنید. (تحریم / ۶) پایین آمدن سطح رضایتمندی همسران: مرد و یا زنی که همواره صحنه های مستهجن به واسطه فیلم‌های ماهواره برای او عادی شده باشد دیگر به واسطه همسر راضی نمی‌گردد. و این اولین قدم فساد زن و مرد در خانواده می‌باشد. عَنْ عَلِیٍّ ع فِی حَدِیثِ الْأَرْبَعِمِائَةِ قَالَ إِذَا رَأَی أَحَدُکُمُ امْرَأَةً تُعْجِبُهُ فَلْیَأْتِ أَهْلَهُ فَإِنَّ عِنْدَ أَهْلِهِ مِثْلَ مَا رَأَی فَلَا یَجْعَلَنَّ لِلشَّیْطَانِ عَلَی قَلْبِهِ سَبِیلًا لِیَصْرِفْ بَصَرَهُ عَنْهَا ؛ امیر المومنین (علیه‌السلام) فرمود: هرگاه از زنی خوشتان آمد نزد همسر خود بروید (وبا او رابطه زناشویی برقرار کنید). زیرا همسر شما هم مثل اوست و برای شیطان در قلب خود راهی قرار ندهید، تا اینکه آن زن از خاطر شما برود. ۱۴-الگو گیری غلط : قال رسول الله (صلی الله علیه وآله) : لا یتبه الزی بالزی حتی یشبه الخلق با لخلق، ومن شبه به قوم فهو منهم : شکل‌ها به یکدیگر همانند نمی‌گردد، جز آنکه خلق و خوها به هم نزدیک گردد، و هرکس خود را شبیه گروهی سازد، از آنان به شمار می‌رود . (ره توشه ص ۳۰۳) ۱۵-ایجاد فراموشی هدف: علی(علیه‌السلام) :من کانت الدنیا اکبر همه طال شقاؤه و غمه : آن شخص که دنیا بزرگ‌ترین هدف وی باشد، همواره گرفتار بدبختی و اندوه خواهد شد. )میزان الحکمه ج ۲ ص ۹۰۹) ۱۶-فراموشی معاد: إِنَّ الَّذِینَ یَضِلُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِید به ما نَسُواْ یَوْمَ الحْسَابِ کسانی که از راه خدا گمراه شوند، عذاب شدیدی به خاطر فراموش کردن روز حساب دارند! (ص / ۲۶) شرح: با توجه دادن به دنیای محض و لذت‌های زود گذر و فانی کردن مردم در اینکه اینست و جز این نیست مانع از توجه مردم به آخرت می‌شوند. ۱۷-تباهی خرد و اندیشه: قال علی (علیه‌السلام) : قد خرقت الشهوات عقله : شهوت‌ها خرد اورا تباه کرده است. (نهج البلاغه خ ۱۰۹ ص ۱۶۰) ۱۸-طغیان و سرکشی: قال الله تبارک وتعالی: کلا ان الانسان لیطغی ان رآه استغنی : باز چرا انسان از کفر وطغیان باز نمی‌ایستد. با تماشای برنامه های مستهجن و محرک جنسی شهوت طغیان می‌کند و دست به کفر وعصیان وجرم می‌زند. (علق / ۶) ۱۹-ایجاد پشیمانی: قال صادق (علیه السلام) : ان الحسرة و الندامه والویل کله لمن لم ینتفع به ما ابصر ومن لم یدر الامرالذی هو علیه مقیم، انفع هو له ام ضر؟ : حسرت و پشیمانی و نگون‌ساری برای کسی است که از آنچه بر آن بینایی دارد، بهره نگیرد ونداند کاری که می‌کند برای او سود دارد یا زیان. (بحار الانوار ج ۲ ص۳۰ ( پس از صرف بیهوده عمر در تماشای فیلم‌های لغو وتأثیر پذیری و خلق وخوی حیوانی پیدا کردن در پایان چیزی جز حسرت واندوه بر جای نمی‌ماند. ۲۰-تزلزل اعتقادی: در شبکه‌های مختلف حتی با نام دین به راحتی ایجاد شبهات مختلف کرده و با مغلطه و سفسطه افکنی بدون اینکه مناظره ای یا جواب‌دهنده‌ای باشد، به مبانی وریشه های یک دین حمله می‌کنند و عده ای از مردم که متأسفانه دارای معلومات کافی در آن بحث نیستند فریب شیادهایی را می‌خورند که با شیطان قرینند. ۲۱-وارونه سازی و پایمالی فضیلت‌ها: در تحت لوای بیان تفسیر یا بیان دستورات الهی آن چنان ارزش‌ها و فضیلت‌های دینی را وارونه جلوه می‌دهند که هر بیننده‌ای فکر می‌کند فقط اوست که راست می‌گوید. ۲۲-فراموش کردن یاد خداوند: قال الله تبارک وتعالی : وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکاً وَ نحَشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَمَةِ أَعْمَی و هر کس از یاد من روی گردان شود، زندگی (سخت و) تنگی خواهد داشت و روز قیامت، او را نابینا محشور می‌کنیم! (طه / ۱۲۴) ۲۳-تمسخر و استهزاء آیات الهی: قال الله تبارک وتعالی: ولئن سأ لتهم لیقولن انما کنا نخوض ونلعب قل اباالله و ایاته و رسوله کنتم تستهزؤن : واگر از آن‌ها بپرسند چرا سخریه و استهزاء می کنید پاسخ دهند که ما به مزاح ومطایبه سخن راندیم . ای رسول بگو به آن‌ها آیا با خدا وآیات خدا ورسول خدا تمسخر می‌کنید. (توبه /۶۵( ۲۴-پخش شایعات: خداوند متعال می‌فرمایید: وَ إِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِه وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلیَ الرَّسُولِ وَ إِلیَ أُوْلیِ الْأَمْرِ مِنهُْمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنبِطُونَهُ مِنهْم وَ لَوْ لَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطَنَ إِلَّا قَلِیلًا و چون از ناحیه کفار خبری از امن و یا خوف به این سست ایمان‌ها برسد آن را منتشر سازند، در حالی که اگر قبل از انتشار، آن را به اطلاع رسول و کارداران خویش رسانده، درستی و نادرستی آن را از آنان بخواهند، ایشان که قدرت استنباط دارند، حقیقت مطلب را فهمیده، به ایشان می‌گویند و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود جز مواردی انگشت شمار هر لحظه شیطان را پیروی می‌کردید. (نساء / ۸۳) ۲۵-سخنان جذاب و نفاق انگیز در لوای دین: وَ إِذَا رَأَیْتَهُمْ تُعْجِبُکَ أَجْسَامُهُم وَ إِن یَقُولُواْ تَسْمَعْ لِقَوْلهِم کَأَنهَّمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَة یحَسَبُونَ کل صَیْحَةٍ عَلَیهْم هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُم قَاتَلَهُمُ اللَّه أَنیَ یُؤْفَکُونَ ای رسول تو چون (از برون) کالبد جسمانی آن منافقان را مشاهده کنی (به آراستگی ظاهر) تو را به شگفت آرند و اگر سخن گویند (بس چرب زبانند) به سخن هایشان گوش فرا خواهی داد (ولی از درون) گویی که چوبی خشک بر دیوارند (و هیچ ایمان و معرفت ندارند و چون در باطن نادرست و بد اندیشند) هر صدایی بشنوند بر زبان خویش پندارند. ای رسول (بدانکه) دشمنان (دین و ایمان) به حقیقت اینان هستند از ایشان بر حذر باش، خدایشان بکشد چقدر (به مکر و دروغ) از حق باز می‌گردند. (منافقون / ) ۲۶-فتنه انگیزی و سخنان اراجیف: لَوْ خَرَجُواْ فِیکمُ مَّا زَادُوکُمْ إِلَّا خَبَالًا وَ لَأَوْضَعُواْ خِلَالَکُمْ یَبْغُونَکُمُ الْفِتْنَةَ وَ فِیکم سَمَّاعُونَ لهَُم وَ اللَّهُ عَلِیم بِالظَّلِمِینَ اگر با شما بیرون شده بودند در کارتان جز فساد نمی‌افزودند و میان شما اراجیف انتشار داده ، فتنه‌جویی می‌کردند و (چون) در میان شما زود باوران (نیز) بودند (در نتیجه تحت تأثیر اراجیف آنان قرار می‌گرفتند) و خدا ستمکاران را خوب می‌شناسد. (توبه / ۴۷ ) ۲۷-ایجاد شک ودو دلی: إِنَّمَا یَسْتَئذِنُکَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاَخِرِ وَ ارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فیِ رَیْبِهِمْ یَترَدَّدُونَ تنها کسانی که به خدا و روز جزا ایمان ندارند و دل هایشان به شک افتاده و در شک خویش سرگردانند از تو اجازه می‌خواهند. (توبه / ۴۵ ) ۲۸-تضعیف ایمان‌ها و دعوت به کفر: وَدَّ کَثِیرٌ مِّنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ یَرُدُّونَکُم مِّن بَعْدِ إِیمَانِکُمْ کُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَین لَهُمُ الْحَق فَاعْفُواْ وَ اصْفَحُواْ حَتیَ یَأْتی اللَّهُ بِأَمْرِه إِنَّ اللَّهَ عَلیَ کُل شیَ‌ْءٍ قَدِیرٌ بسیاری از اهل کتاب دوست می‌دارند و آرزو می‌کنند ای کاش می‌توانستند شما را بعد از آنکه ایمان آوردید به کفر برگردانند و این آرزو را از در حسد در دل می‌پرورند بعد از آنکه حق برای خود آنان نیز روشن گشته، پس فعلاً آنان را عفو کنید و نادیده بگیرید تا خدا امر خود را بفرستد که او بر هر چیز قادر است. (بقره/ ۱۰۹) ۲۹-ایجاد دهکده جهانی جهت اینکه همه را مطیع هوی و هوس خود کنند: وَ لَن تَرْضیَ عَنکَ الْیهَودُ وَ لَا النَّصَارَی حَتیَ تَتَّبِعَ مِلَّتهَم قُلْ إِنَّ هُدَی اللَّهِ هُوَ الهُْدَی وَ لَئن اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُم بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْم مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلی وَ لَا نَصِیرٍ یهود و نصاری هرگز از تو راضی نمی‌شوند مگر وقتی که از کیش آنان پیروی کنی بگو تنها هدایت، هدایت خدا است و اگر هوی و هوس های آنان را پیروی کنی بعد از آن علمی که روزیت شد، آن وقت از ناحیه خدا نه سرپرستی خواهی داشت و نه یاوری. (بقره/ ۱۲۰) ۳۰-در حال کید وفریب: إِن تمَسَسْکُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِن تُصِبْکُمْ سَیِّئَةٌ یَفْرَحُواْ بِهَا وَ إِن تَصْبرِواْ وَ تَتَّقُواْ لَا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْا إِنَّ اللَّهَ به ما یَعْمَلُونَ محُیط. : اگر خیری به شما برسد آن‌ها ناراحت می‌شوند و اگر مصیبتی برسد خوشحال می‌گردند و شما اگر صبر کنید و از خدا بترسید، کید آن‌ها هیچ ضرری به شما نمی‌زند که خدا به آنچه می‌کنید، احاطه دارد. (آل عمران / ۱۲۰) ۳۱- دعوت به تجمل گرایی : الشَّیطَانُ یعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَیأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ یعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ(البقرة/۲۶۸) شیطان شما را از تهیدستی بیم می‏دهد و شما را به زشتی وامی‏دارد؛ و(لی‏) خداوند از جانب خود به شما وعده آمرزش و بخشش می‏دهد، و خداوند گشایشگر داناست‏. شرح:در واقع شیطان با ایجاد ترس از مبتلا شدن به تهیدستی و فقر باعث فراموش شدن خداوند به عنوان روزی دهنده میشود و انسان به انجام هر عملی برای بدست آوردن پول و ثروت حاضر می شود این مطلب به وفور در فیلم ها و سریال های شبکه های ماهواره دیده می شود. ۳۲-ایجاد رعب و ترس کاذب از دشمنان اسلام : إِنَّمَا ذَلِکُمُ الشَّیطَانُ یخَوِّفُ أَوْلِیاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ(آل عمران/۱۷۵) در واقع این شیطان است که دوستانش را می‏ترساند پس اگر مؤمنید از آنان مترسید و از من بترسید شرح:در برخی از فیلم ها و سریال ها و همچنین مستند هایی که در شبکه ماهواره و حتی در شبکه های فارسی زبان تلاش می شود تا چهره ی صهیونیسم جهانی را قدرتمند نشان دهد و همیشه بهترین تجهیزات جنگی و بهترین روحیه مبارزه را در سربازان آنها قرار دارد و کسانی که گوش دل به سخنان دجال واره (ماهواره) و صدای شیطان می دهند و حرف های آنان باور می کنند در واقع دست دوستی با شیطان داده و ترس از دشمنان خدا را در دل راه می دهند. ۳۳-ایجاد فراموشی یاد خدا: اسْتَحْوَذَ عَلَیهِمُ الشَّیطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِکْرَ اللَّهِ أُولَئِکَ حِزْبُ الشَّیطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّیطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ(المجادلة/۱۹) شیطان بر آنان چیره شده و خدا را از یادشان برده است آنان حزب شیطانند آگاه باش که حزب شیطان همان زیانکارانند وَمَنْ یعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمَنِ نُقَیضْ لَهُ شَیطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ(الزخرف/۳۶) و هر کس از یاد [خدای] رحمان دل بگرداند بر او شیطانی می‏گماریم تا برای وی دمسازی باشد ۳۴-دادن وعده های دروغین: قَالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَاؤُکُمْ جَزَاءً مَوْفُورًا(الإسراء/۶۳) فرمود برو که هر کس از آنان تو را پیروی کند مسلما جهنم سزایتان خواهد بود که کیفری تمام است وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَأَجْلِبْ عَلَیهِمْ بِخَیلِکَ وَرَجِلِکَ وَشَارِکْهُمْ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ وَعِدْهُمْ وَمَا یعِدُهُمُ الشَّیطَانُ إِلَّا غُرُورًا(الإسراء/۶۴) و از ایشان هر که را توانستی با آوای خود تحریک کن و با سواران و پیادگانت بر آنها بتاز و با آنان در اموال و اولاد شرکت کن و به ایشان وعده بده و شیطان جز فریب به آنها وعده نمی‏دهد ۳۵-آراستن اعمال نا پسند به زیبایی(مثال: همجنس بازی ، خیانت و…): تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَزَینَ لَهُمُ الشَّیطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِیهُمُ الْیوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ(النحل/۶۳) سوگند به خدا که به سوی امتهای پیش از تو [رسولانی] فرستادیم [اما] شیطان اعمالشان را برایشان آراست و امروز [هم] سرپرستشان هموست و برایشان عذابی دردناک است ۳۶-ترویج شرابخواری و قمار: یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ(المائدة/۹۰) ای کسانی که ایمان آورده‏اید شراب و قمار و بتها و تیرهای قرعه پلیدند [و] از عمل شیطانند پس از آنها دوری گزینید باشد که رستگار شوید ۳۷-ایجاد آرزو های دور و دراز و بعضا دست نیافتنی: إِنْ یدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِنَاثًا وَإِنْ یدْعُونَ إِلَّا شَیطَانًا مَرِیدًا(النساء/۱۱۷) [مشرکان] به جای او جز بتهای مادینه را [به دعا] نمی‏خوانند و جز شیطان سرکش را نمی‏خوانند لَعَنَهُ اللَّهُ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِکَ نَصِیبًا مَفْرُوضًا(النساء/۱۱۸) خدا لعنتش کند [وقتی که] گفت بی‏گمان از میان بندگانت نصیبی معین [برای خود] برخواهم گرفت وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّینَّهُمْ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَیبَتِّکُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَیغَیرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَمَنْ یتَّخِذِ الشَّیطَانَ وَلِیا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِینًا(النساء/۱۱۹) و آنان را سخت گمراه و دچار آرزوهای دور و دراز خواهم کرد و وادارشان می‏کنم تا گوشهای دامها را شکاف دهند و وادارشان می‏کنم تا آفریده خدا را دگرگون سازند و[لی] هر کس به جای خدا شیطان را دوست [خدا] گیرد قطعا دستخوش زیان آشکاری شده است ۳۸-ترویج فِرَق انحرافی و منافقین: وَدُّوا لَوْ تَکْفُرُونَ کَمَا کَفَرُوا فَتَکُونُونَ سَوَاءً فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِیاءَ حَتَّى یهَاجِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَیثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِیا وَلَا نَصِیرًا(النساء/۸۹) همان گونه که خودشان کافر شده‏اند آرزو دارند [که شما نیز] کافر شوید تا با هم برابر باشید پس زنهار از میان ایشان برای خود دوستانی اختیار مکنید تا آنکه در راه خدا هجرت کنند پس اگر روی برتافتند هر کجا آنان را یافتید به اسارت بگیرید و بکشیدشان و از ایشان یار و یاوری برای خود مگیرید شرح:عموما مشاهده می شود فرقه هایی که تلاش در ایجاد تفرقه و ایجاد انحراف تلاش میکنند با حمایت انگلیس و صهیونیسم شبکه های ماهواره ای تاسیس کرده و انحراف و روح منافقانه خود را ترویج می کنند و در جهت تبلیغ این فرق که عقایدی آمیخته با کفر دارند تلاش می کنند. ۳۹- دنیا طلبی: زُینَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ(آل عمران/۱۴) دوستی خواستنیها[ی گوناگون] از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سیم و اسب‏های نشاندار و دامها و کشتزار[ها] برای مردم آراسته شده [لیکن] این جمله مایه تمتع زندگی دنیاست و [حال آنکه] فرجام نیکو نزد خداست مَنْ کَانَ یرِیدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَزِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِیهَا وَهُمْ فِیهَا لَا یبْخَسُونَ(هود/۱۵) کسانی که زندگی دنیا و زیور آن را بخواهند [جزای] کارهایشان را در آنجا به طور کامل به آنان می‏دهیم و به آنان در آنجا کم داده نخواهد شد أُولَئِکَ الَّذِینَ لَیسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِیهَا وَبَاطِلٌ مَا کَانُوا یعْمَلُونَ(هود/۱۶) اینان کسانی هستند که در آخرت جز آتش برایشان نخواهد بود و آنچه در آنجا کرده‏اند به هدر رفته و آنچه انجام می‏داده‏اند باطل گردیده است ۴۰-فرو گزار نشدن از هر راهی برای گمراهی بشر: قَالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِینَّهُمْ أَجْمَعِینَ(ص/۸۲) إِلَّا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ(ص/۸۳) قَالَ فَالْحَقُّ وَالْحَقَّ أَقُولُ(ص/۸۴) لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکَ وَمِمَّنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ أَجْمَعِینَ(ص/۸۵) [شیطان] گفت پس به عزت تو سوگند که همگی را جدا از راه به در می‏برممگر آن بندگان پاکدل تو رافرمود حق [از من] است و حق را می‏گویم هرآینه جهنم را از تو و از هر کس از آنان که تو را پیروی کند از همگی‏شان خواهم انباشت. چهار راهکار مهم و اساسی مبارزه با مفاسد ماهواره: ۱-آشنایی خانوادها با احکام شرعی درباره ماهواره (احکام نگاه) ۲-آگاهی دادن مردم به آسیب‌های ماهواره و اهداف آن ۳-جایگزین کردن برنامه‌های متنوع ۴-دعوت به تقوی و معنویات هَذَا کِتَابُنَا ینْطِقُ عَلَیکُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا کُنَّا نَسْتَنْسِخُ مَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ(الجاثیة/۲۹) این است کتاب ما که علیه شما به حق سخن می‏گوید ما از آنچه می‏کردید نسخه بر می‏داشتیم أَلَمْ یأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا یکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَیهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ(الحدید/۱۶) آیا برای کسانی که ایمان آورده‏اند هنگام آن نرسیده که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل شده نرم [و فروتن] گردد و مانند کسانی نباشند که از پیش بدانها کتاب داده شد و [عمر و] انتظار بر آنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید و بسیاری از آنها فاسق بودند همان طور که شیطان ملعون در گمراهی بشر از هیچ چیز کم نمی گزارد و لحظه ای غافل نمی شود در مقابل نیز خداوند متعال برای هدایت بشر و حجت تمام شدنش از هیچ کم نگزاشته و تمامی کد های مقابله با فتنه ی شیطان و دجال و ابزارش را در کتاب شریف قرآن و همچنین از طریق اولیاء و حجت های خود داده است باشد که بشر با تفکر و تدبر در این آیات هدایت شود و از فتنه های آخرالزمان در امان باشد در رویارویی بزرگ حق و باطل مسیر درست را انتخاب کند. به امید فرج مولا و سرورمان حضرت حجت ارواحنا له الفداه که صد البته نزدیک است ان شاالله. _______________________________________ منابع: - قرآن -الکلینی، ابو جعفر محمد، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، چاپ تهران، بی تا، ۱۳۷۵ - ابو جعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی، الخصال، بیروت، موسسه الاعلمی، الطبعه الاولی،۱۴۱۰ ق - الحسن شعبه الحرانی، تحف العقول عن آل الرسول، تهران، اسلامیه،۱۴۰۲ ق - بابویه القمی ابو جعفر، علل الشرایع، بیروت، دار احیاء التراث، الطبعه الاولی،۱۴۰۸ ق صبحی الصالح، نهج البلاغه، قم، دار الهجره، بی تا. - عاملی، حر، وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشریعه، چاپ تهران، مکتبه الاسلامیه، بی تا. - مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، انتشارات موسسه وفا، بیروت، سال انتشار ۱۴۰۴ ق - محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مؤسسه دار الحدیث الثقافیه، الطبعه الثانیه،۱۳۷۷ ش. - محسنی علی اکبر، ره توشه، قم، انتشارات رشید، چاپ اول، ۱۳۸۸-

بعد از ظهور اینترنت و رسانه های نوین سال ها طول کشید تا نظریه پردازان ارتباطی باور کردند که دیگر حضور اینگونه رسانه ها عادی شده و به جریان اصلی پیوسته اند. هفته نامه عصر ارتباط: بعد از ظهور اینترنت و رسانه های نوین سال ها طول کشید تا نظریه پردازان ارتباطی باور کردند که دیگر حضور اینگونه رسانه ها عادی شده و به جریان اصلی پیوسته اند. لیورو در تحقیقی که سال 2004 انجام داد در نهایت اعلام کرد که «هیچ کاربرد کشنده ای» از اینترنت سر نزده است؛ شاید باز هم مدت ها طول بکشد تا درباره شبکه های اجتماعی هم به چنین نتایجی برسند اما در این میان نشانی های غلط به خصوص در تحلیل آسیب های اجتماعی این کانال های ارتباطی مدرن می تواند به گمراهی در یافتن ریشه های اصلی معضلات اجتماعی منجر شود و این بیراهه رفتن ها آسیب هایی به مراتب بیشتر از نقش مخربی خواهدداشت که برای شبکه های اجتماعی تصور می شود. درباره آسیب های شبکه های اجتماعی بر اجتماع و فرهنگ زیاد شنیده ایم و به تازگی هم بحث «تاثیر شبکه های اجتماعی بر افزایش طلاق در ایران» به میان آمده است؛ موضوعی که جای تامل، بررسی و تحقیق دقیق دارد. اما در روزهای اخیر مدیر کل دفتر امور آسب های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با استناد به تحقیقات بین المللی درباره ارتباط معنادار شبکه های اجتماعی به ویژه «فیس بوک» بر طلاق سخن گفته و درباره وضعیت ایران و تاثیر شبکه های اجتماعی بر زندگی زوج های ایرانی عنوان می کند: از یک سو شمار کاربران اینترنتی ایران طی هشت سال اخیر پنج برابر شده است و از هفت میلیون نفر در سال 1384 به 36 میلیون نفر در سال 1392 رسیده است و از سوی دیگر نسبت طلاق به ازدواج هم در همین بازه زمانی از 10 درصد به 18 درصد رسیده است. با این وصف م توان این سوال را مطرح کرد که آیا افزایش کاربران اینترنتی و فعالان شبکه های اجتماعی بر افزایش طلاق تاثیر داشته است یا خیر؟ پاسخ به این سوال در نوع مواجهه ما با این پدیده نوین می تواند تاثیرگذار باشد؛ نگرانی از افزایش آمار طلاق و کاهش میزان ازدواج، نگرانی بجایی است اما این سوال هم باید پاسخ داده شود که آیا با نفی ارتباطات نوین می شود مشکلات اجتماعی را حل کرد، هرچند که اثرات منفی شبکه های اجتماعی بر زندگی انسان ها هم انکارپذیر نیست. دردسرهای نفوذ فناوری نه تنها شبکه های اجتماعی بلکه اصولا همه انواع فناوری، ابزارهای مفیدی هستند که ناآگاهی از چگونگی استفاده از آنها، می توانند نقش تخریبی به آنها بدهد. درباره بعضی از این نقش های تخریبی شبکه های اجتماعی مطالعات زیادی در دنیا انجام شده و ما هم زیاد شنیده ایم از جمله کاهش تعاملات فرد به فرد یا رودررو، ایجاد رقابتهای واهی برای دیده شدن و به دست آوردن لایک و کامنت های بیشتر، دور شدن از دنیای واقعی و اهداف حقیقی، درگیر شدن در روابط ناامن و غیرواقعی، دور شدن ذهن از خلاقیت، گرفتار شدن در دام افراد سودجو، به خطر افتادن حریم خصوصی و شاید خطرات دیگری که ورود به دنیای بدون مرز برای ما به دنبال دارد اما وقتی می خواهیم نسبت معضلات اجتماعی را با فناوری بسنجیم ترازوی ما باید دقیق باشد، مثل پزشک حاذقی که تب را جدی می گیرد و تجویز دارو را به بعد از آزمایشات دقیق موکول می کند. اسماعیل قدیمی، استاد علوم ارتباطات و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با عصر ارتباط درباره مباحثی که درخصوص ارتباط افزایش آمار طلاق و شبکه های اجتماعی مطرح می شود، می گوید: «اصولا ازدواج و طلاق امری اجتماعی و بنیادی است و به ساختارها و نهادها و سازمان های اجتماعی بر می گردد؛ مرتبط با نظام ارزشی جامعه است و نظام ارزشی در جامعه بیشتر ریشه های تاریخی و نهادی دارد و به مدیریت های نهادی و سازمانی و مباحث کلان جامعه باز می گردد. از سوی دیگر شبکه های اجتماعی کانال های ارتباطی هستند؛ هر جامعه ای برای برقراری مناسبات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود نیازمند کانال ارتباطی است که از قدیم به صورت شفاهی وجود داشته، بعد از آن ارتباط جمعی شکل گرفته، رسانه ها آمده اند و حالا وارد عصر دیجتیتال و الکترونیکی شده ایم و دنیای مجازی شکل گرفته است و مسلما کانال های ارتباطی در مناسبات اجتماعی و نظام آموزشی جامعه بی تاثیر نیستند. چون کانال های ارتباطی در عصر جدید یک خصیصه استثنایی دارند و می توانند انقباض زمان و مکان ایجاد کرده یا به قول گیدنز پدیده ای به نام از جاکندگی ایجاد کنند؛ یعنی فاصله های جغرافیایی و ایدئولوژیک بر اثر این وسایل از بین می رود یا بسیار کمرنگ می شود.» کانال ارتباطی نمی تواند هنجارها را تغییر دهد نکته ای که این مدرس علوم ارتباطات بر آن تاکید دارد این است که «کانال ارتباطی به خودی خود نمی تواند بر نظام ارزشی، سیستم های مدیریتی و هنجاری و مناسبات اجتماعی که تشکیل خانواده و ازدواج و طلاق از تجلی های آن به شمار می رود، تاثیرگذار باشد.» اما قدیمی تاکید می کند: «در گذشته هنجارها در جامعه براساس منابع داخلی و منابع نهادی ارزشی و فرهنگی و سیاسی خود فرد شکل می گرفت و به ندرت این ارزش ها و هنجارها در معرض سوال و تغییر قرار می گرفت اما کاری که شبکه های اجتماعی انجام می دهند این است که اتصال افراد را از صرف جغرافیا بر می دارند و این افراد قادرند سبک زندگی را در کشورها و فرهنگ های دیگر تجربه کنند. یعنی این زمینه و فرصت ایجاد شده تا افراد خانواده فقط سبک زندگی خود را نبینند و تجربیات دیگران را به صورت مجازی درک کنند. از این جنبه شبکه های اجتماعی می توانند به طور غیرمستقیم بر ساختار خانواده و تفکر اجتماعی افراد و سازمان های جامعه تاثیرگذار باشند.» جامعه شناسان هم در این زمینه نگاه مشابهی دارند. دکتر افسر افشار نادری، جامعه شناس خانواده و زنان هم با انتقاد از نگاه تک بعدی و منفی درباره تاثیرات شبکه های مجازی بر روی خانواده ها می گوید: «به جای تاکید بر روی نکات منفی رسانه ها، بهتر است به خلایی بپردازیم که سبب روی آوردن بیش از حد افراد جامعه به شبکه های مجازی شده است.» قدیمی، مدرس علوم ارتباطات نیز معتقد است که گسترش نفوذ شبکه های اجتماعی خود عامل قطعی و تعیین کننده در افزایش آمار طلاق نیست و باید ببینیم که چرا این ارزش ها در جامعه سست شده و ازدواج به عنوان یک سنت دیرینه جایگاهش را در جامعه از دست داده و جوانان رغبتی به ازدواج ندارند. بروز مشکلات بیشتر زمینه اقتصادی دارد قدیمی معتقد است بروز این مشکلات بیشتر زمینه اقتصادی دارد و به دلیل انبوه مشکلات اقتصادی، تورم، رکود و بیکاری، بسیاری از افراد قادر به ازدواج نیستند، وقتی قادر به ازدواج نشدند، بحثی که اشاره کردم پیش می آید یعنی این شبکه های اجتماعی به افراد جامعه اجازه می دهند سبک های زندگی دیگر را ببینند و الگو بگیرند. پس اول ساختار اجتماعی و وضعیت اقتصادی ماست که زمینه چنین پذیرشی را فراهم کرده است؛ در حالی که بسیاری از ایرانی هایی که خارج از کشور زندگی می کنند همچننان پایبند به ازدواج و روابط سنتی خانواده هستند، روابط زناشویی را به صورت روابط دیرینه و سنتی قبول می کنند و این قابل تحقیق است. بنابراین کسانی که دنبال بهانه می کردند تا شبکه های اجتماعی را فیلتر کنیم و این امکان را از جامعه بگیریم، باید دنبال بهانه های دیگری باشند چرا که این شبکه ها به خودی خود الگوی ازدواج و طلاق را تغییر نمی دهند. تحقیقی که ارتباط معنادار را تایید می کند نتایج یک تحقیق دانشگاهی که اخیرا درباره تاثیر شبکه های اجتماعی در بروز پدیده طلاق در کشور انجام شده، نشان می دهد که هرچه میزان حضور افراد در شبکه های اجتماعی بشتر باشد به همان اندازه گرایش به سبک زندگی مدرن نیز بیشتر و گرایش به سبک زندگی سنتی نیز کمتر می شود و در نهایت بین عضویت زوجین در شبکه های اجتماعی و درخواست طلاق ارتباط مستقیم و معنادار وجود دارد. در این تحقیق اشاره شده است که شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک، توییتر و نرم افزارهای تلفن همراه نظیر وی چت، تانگو، واتس اپ و وایبر که به شکل رایگان در اختیار تمامی کاربران دنیا قرار می گیرند قادرند تا با جایگزینی ارزش های مدرن به جای ارزش های سنتی سبک زندگی غربی را ترویج کرده و چالش جدی بین الگوهای رفتاری زوجین ایجاد کنند. نهادهای فرهنگی قادر به بازتولید ارزش ها نیستند اما قدیمی، استاد دانشگاه می گوید: مایه های اصلی تغییر الگو را نه شبکه های اجتماعی بلکه ضعف های مدیریتی، ضعف وسایل ارتباط جمعی و از همه مهم تر ضعف نهادهای فرهنگی ایجاد می کند. نهادهای فرهنگی ما قادر نیستند در شرایطی که جامعه دچار تحویلات اساسی شده و مردم دچار تغییر ارزش ها و هنجارها می شوند ارزش های سنتی را بازتولید کنند و متناسب با شرایط روز ارایه دهند. به گفته این مدرس علوم ارتباطات، اصولا نگاه به وسایل ارتباط جمعی به عنوان بحث تکاملی در دنیا رد شده است و اینها عامل تشدیدکننده و کاتالیزور هستند. او تاکید می کند: نهادها و سازمان های اجتماعی بر اثر تحولات اجتماعی نیازمند بازتولید ارزش ها هستند و باید مدرن شوند و مدیریت شان تغییر کند؛ متاسفانه جامعه ایران هنوز به شکل سنتی گذشته اداره می شود بسیاری از مدیران ما مدیریت مدرن و علمی را نمی شناسند. جای خالی پژوهش های شفاف افشار نادری، جامعه شناس معتقد است که باید یک مطالعه همگانی درباره عوامل تاثیرگذار گوناگون بر روی خانواده انجام شود و این عوامل را براساس میزان درصد تاثیرگذاری مورد بررسی قراردهیم و تنها در این صورت است که می توان با اطمینان درباره دلایل طلاق سخن گفت. به گفته وی به دلیل انجام نشدن پژوهشی با نتایج شفاف، ما نمی توانیم بگوییم رسانه ها در طلاق تا چه میزان اثرگذار بوده اند. رسانه ها زنگ هشدار را به صدا درآورند قدیمی، استاد دانشگاه علامه تاکید دارد که وسایل ارتباط جمعی باید زنگ هشدار را در یک هماهنگی منطقی با هم برای جامعه و مدیران به صدا درآورند و بعد از آن تیم های تحقیقی ایجاد شود، در نهادهای فرهنگی، اجتماعی و نظام آموزشی مطالعه، تحقیق و آسیب شناسی شود تا از دل این تحقیقات واقعیت بیرون بیاید و مشخص می شود که چه عواملی موثرند. به گفته وی، بعد از تحقیق و شناسایی عوامل، رسانه های اجتماعی، دانشگاه ها و حوزه ها در تعامل با هم و به صورت هماهنگ الگوسازی کنند و به تولید ارزش ها و هنجارهای خودمان بپردازیم و از زبان هنر استفاده کنیم. کاری که در تمام دنیا انجام می شود؛ برای مثال ترکیه در حال مدیریت فرهنگی منطقه است و با ساخت سریال ها و برنامه های منسجم درواقع تمام کشورهای اسلامی را مدیریت فرهنگی می کند. وی ادامه می دهد: «برخی نهادهای فرهنگی، مراکز آموزشی و حوزه ها در بحث های فرهنگی به جای معرفی ارزش های خودی اقدام به نفی ارزش ها و هنجارهای دیگری می کنند، در حالی که این الگو جواب نمی دهد، راه حل اصلاح مدیریتی، تقویت جنبه های فرهنگی است. از حمله کردن به فرهنگ دیگران نتیجه عکس می گیریم.» آنچه درباره آن اتفاق نظر وجود دارد و تحقیقات محدودی هم که انجام شده بر آن صحه می گذارد، امکان جایگزینی الگوهای زندگی مدرن به جای هنجارهای سنتی با استفاده از شبکه های اجتماعی است که از همین مسیر می تواند آسیب رسان باشد اما آنچه در اظهار نگرانی ها از گسترش نفوذ شبکه های اجتماعی مغفول می ماند، واکاوی خلایی است که جا را برای نفوذ روابط غیرمتعارف جدید متاثر از این گونه کانال های ارتباطی فراهم می کند.

انگار شبكه‌هاي اجتماعي رقيب زندگي زناشويي شده‌اند. ديگر نه گوشي براي شنيدن لازم داري و نه لبي براي سخن گفتن. آيا اين است معناي نو شدن و با تكنولوژي روز پيش رفتن؟ روزنامه شهروند: انگار شبكه‌هاي اجتماعي رقيب زندگي زناشويي شده‌اند. ديگر نه گوشي براي شنيدن لازم داري و نه لبي براي سخن گفتن. آيا اين است معناي نو شدن و با تكنولوژي روز پيش رفتن؟ چندي پيش روزبه کردونی، مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه‌اجتماعی ضمن تأکید بر ضرورت آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی گفته بود، تحقیقات بین‌المللی موید این است که شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه «فیس‌بوک» بر طلاق تأثیر معنادار دارد. براساس یکی از این تحقیقات، از هر ٥مورد طلاق در آمریکا، فیس‌بوک عامل یک طلاق بوده است. در انگلستان نیز مشابه چنین آماری در پی تحقیقات گزارش شده است. در‌ سال ٢٠١٠ نیز یک پیمایش در آمریکا انجام شده که اعلام می‌کند، از هر ٥ وکیل که پیگیر امور طلاق است، ٤ نفر شواهدی را در دست داشته‌اند که نشان می‌داده، شمار طلاق به‌دنبال استفاده از فیس‌بوک افزایش یافته است. آنچه مسلم است این‌که فیس‌بوک و سایر شبکه‌های اجتماعی روی کیفیت رابطه زناشویی اثر می‌گذارند لذا باید محافل دانشگاهی و محققان به‌صورت علمی این تأثیرات را بررسی کنند. کردونی، درباره وضع ایران و تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی زوج‌های ایرانی عنوان کرد: از یک‌سو شمار کاربران اینترنتی ایران طی ٨ سال اخیر ٥ برابر شده و از ٧ ‌میلیون نفر در‌ سال ١٣٨٤ به ٣٦‌میلیون نفر در‌سال ١٣٩٢ رسیده است و از سوی دیگر نسبت طلاق به ازدواج هم در همین بازه زمانی از ١٠‌درصد به ١٨‌درصد رسیده است. با این وصف می‌توان این سوال را مطرح کرد که آیا افزایش کاربران اینترنتی و فعالان شبکه‌های اجتماعی بر افزایش طلاق تاثیر داشته است یا خیر؟ البته طلاق یک مسأله پیچیده و چند بعدی است و نباید رویکرد تقلیل‌گرایانه به آن داشت و تنها از یک منظر به آن نگریست، اما می‌توان این نکته را بیان کرد که در کنار سایر مسائل موثر بر طلاق باید مقوله شبکه‌های اجتماعی را هم در نظر گرفت. یکی از بحث‌هایی که در رابطه با شبکه‌های مجازی، کارشناسان به آن اشاره می‌کنند؛ تأثیر و تسهیل این شبکه‌ها و فضاهای ارتباطاتی بر تشدید و تقویت برخی از صفات شخصیتی افراد است. دکتر علوی؛ روانشناس، در این خصوص که آیا نفس دنیای مجازی آسیب‌زاست یا خیر؟ معتقد است: تکنولوژی، اقتضائات و الزامات خود را می‌آورد، اما اخلاقیات خود را نمی‌آورد، بلکه اخلاقیات نهفته ما را بیدار می‌کند. برای مثال شخصی که استعداد سوءظن دارد، وقتی به کسی زنگ می‌زند و طرف مقابل جواب نمی‌دهد، برداشتش بر این اساس است که حتما نمی‌خواسته جواب دهد. اما فرد دیگری که حسن‌ظن دارد، فکر می‌کند حتما کار داشته است. این برداشت‌ها به این علت نیست که این احتمالات از طریق تکنولوژی زنده شده، بلکه این برداشت ناشی از شخصیت و ذهنیت فرد بوده و تنها توسط تکنولوژی بیدار شده است. وی ادامه می‌دهد: اگر در دنیای مجازی مجالی پیدا می‌شود که شخص صفات منفی خود را نشان دهد، علتش آن نیست که دنیای مجازی این صفت را ایجاد کرده، بلکه تنها آن را بیدار و آشکار کرده است. پس دنیای مجازی علت نیست و ما را تربیت نمی‌کند، بلکه تنها کاتالیزور و تسهیلگر است و ویژگی‌های پنهان ما را آشکار می‌سازد. شايد يكي از معضلات شبکه‌های اجتماعی، ورود بی‌اجازه به حریم‌خصوصی اشخاص مختلف است. این مسأله را می‌توان اصلی‌ترین عامل نارضایتی زوجین از حضور همسرشان در شبکه‌های اجتماعی دانست. زوجینی که نسبت به همسرشان حساس هستند و دوست ندارند که همسرشان با شخص دیگری صحبت خصوصی یا متن خصوصی یا کامنت خصوصی داشته باشد. این مسأله ربطی به زن و مرد ندارد و در هردو گروه زنان و مردان به‌طور طبیعی دیده می‌شود. برخی مردان علاوه بر این‌که خودشان در شبکه‌های اجتماعی عضو هستند و با تعدادی کاربر خانم بده‌بستان کلامی دارند؛ دوست ندارند که خانمشان در این فضا حضور داشته باشد، یا لااقل دوست ندارند که همسرشان با آقایون حاضر در شبکه‌اجتماعی مراوده‌ای داشته باشند چه برسد به کامنت‌ها و پیام‌ها و نوت‌های خصوصی! از سوی دیگر، خانم‌ها با درجه بالاتری از حساسیت ذاتی، نسبت به این موضوع واکنش نشان می‌دهند. ممکن است خود خانم در شبکه‌های مختلف اجتماعی عضو باشد و در طول روز بي‌آن‌که همسرش در خانه حضور داشته باشد و با خیال راحت وقتش را صرف نت‌گردی و انواع شبکه‌های اجتماعی کند. در این حالت طبیعتا همه افرادی که در صفحه اجتماعی ایشان رفت‌وآمد می‌کنند «خانم» نیستند و گاهی آقایون هم، چه به‌صورت گذری و چه به‌صورت همیشگی از پیج این خانم عبور می‌کنند. اما با این حال مشاهده می‌کنیم که خانم از این‌که در صفحه‌اجتماعی مربوط به همسرش نام چندین «مونث» را دیده یا از این‌که همسرش برای مطالب و نوت‌های دیگر خانم‌های فعال در شبکه کامنت می‌زند، ابراز ناراحتی می‌کند. می‌توان به جرأت گفت که همسران شاید در زندگی واقعی، بتوانند حساسیت‌هایشان در برابر شریک زندگی‌شان را کنترل کنند اما به هیچ‌عنوان نمی‌توانند این نوع از حساسیت و رنجش‌خاطرشان از سوی شبکه‌های اجتماعی را کنترل کرده و آن را بروز ندهند. بي‌شک این ناراحتی باعث خواهد شد که چه زن و چه مرد، واکنش‌هایی را در طول روز در مقابل یکدیگر به خرج دهند.

می‌گویند حدود ٤٢‌میلیون نفر از ایرانی‌ها در شبکه‎های اجتماعی فعالند، از فیس‌بوک گرفته تا وایبر و واتس آپ و لاین. سایت الکسا پیشتر اعلام کرده بود که ایرانیان بزرگترین گروه مخاطبان وایبر را در جهان تشکیل می‌دهند. روزنامه شهروند: می‌گویند حدود ٤٢‌میلیون نفر از ایرانی‌ها در شبکه‎های اجتماعی فعالند، از فیس‌بوک گرفته تا وایبر و واتس آپ و لاین. سایت الکسا پیشتر اعلام کرده بود که ایرانیان بزرگترین گروه مخاطبان وایبر را در جهان تشکیل می‌دهند. این روزها البته با ادامه اختلالات در وایبر در ایران و کند شدن روند ارسال و دریافت پیام‌ها، بسیاری از مشتریان این نرم‌افزار درحال انتقال گروه‌ها و ادامه گفت و گوهای خودمانی‌شان به شبکه‌های اجتماعی دیگری به‌ویژه تلگرام هستند. زندگی در فضای مجازی برای بسیاری از ایرانیان چنان عادت شده که در این فضاهای مجازی تفریح می‌کنند، بحث سیاسی و فرهنگی می‌کنند، جوک و لطیفه می‌خوانند، موسیقی مبادله می‌کنند و حتی در گروه‌های وایبری و مشابه آن مراسم قصه‌خوانی و نقد و بررسی داستان دارند. دوستان قدیمی بعد از سال‎ها به مدد همین نرم‌افزارهای جدید همدیگر را پیدا کرده‌اند و خلاصه این‌که زندگی مجازی ردپای پر رنگی در زندگی روزمره مردم باز کرده و با وجود موبایل‎های هوشمند همه جایی‎تر و فراگیر‌تر هم شده است. اگرچه شماری از تحلیلگران اجتماعی می‌گویند که شبکه‌های مجازی موجب افزایش ارتباطات اجتماعی می‌شود، اما از سوی دیگر نگرانی‎هایی درباره تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر روابط خانوادگی ازجمله ارتباط همسران و ارتباط والدین با فرزندانشان مطرح شده است. به گفته آسیب‌شناسان، پیامدهای ناشی از ورود شبکه‌های اجتماعی به زندگی روزمره را می‌توان جزو آسیب‌های نوپدید دانست، آسیب‌های مدرنِ زندگی مجازی هر چند که مدافعان شبکه‎های اجتماعی هم می‌گویند نمی‌توان به‌دلیل بخشی از پیامدهای منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی از امکانات و فرصت‎هایی که این شبکه‌ها در اختیار زندگی اجتماعی مردم قرار داده‌اند چشم‌پوشی کرد، اما به واقع شبکه‌های اجتماعی چه چیزهایی را در زندگی ما دگرگون کرده و بر چه بخش‌هایی از زندگی ما تاثیرگذار بوده‌اند؟ جامعه ایران برون‌گرا‌تر شده است غذا آماده است و میهمان‌ها هم پای سفره، یک نفر دوربین به دست می‌گوید: «من عکس بگیرم...»، صدای شاتر، یک بار، دوبار، چند بار. چند دقیقه بعد عکس دسته‌جمعی همه پای سفره در اینستاگرام و فیس‌بوک منتشر شده درحالی‌که همه «فیلینگ هپی»‌اند! این ماجرای یک خانه و دو خانه نیست فرقی ندارد میزبان یا میهمان با وجود موبایل‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی در هر جمع خودمانی چه زیر یک سقف باشد، چه در رستوران و چه در طبیعت همیشه چند نفر آماده‌اند که یا عکس سلفی بگیرند یا عکس دیگری که به درد اینستاگرام و فیس بوک بخورد. این شبکه‌ها این روزها پر است از تصاویر سلفی و همچنین عکس‌هایی از زندگی روزمره که برای خیلی‌ها هم جذاب است، مخصوصا شبکه اینستاگرام که خلاف فیس‌بوک، فضایی شاد و مفرح دارد. از نگاه منتقدان، شبکه‌های اجتماعی خودنمایی را در میان انسان‌ها افزایش داده‌اند و منجر به شکل‌گیری یک نوع زندگی ویترینی شده‌اند. سبک زندگی که با سرعت هر چه تمام‌تر مرزها را به‌ویژه مرز و حریم‌های عرفی مرسوم در زندگی ایرانیان را از پیش پا بر می‌دارد. اگر تا همین یکی دو‌سال پیش بسیاری از کاربران ایرانی وقتی عضو شبکه فیس‌بوک می‌شدند اولین کاری که می‎کردند چک کردن ایمنی صفحات و محدود کردن دسترسی کاربران ناشناس به تصاویر و عکس‌هایشان بود حالا در شبکه اجتماعی مثل اینستاگرام با تعریف جدیدی که از ارتباطات و دوستی‌ها با عنوان انگلیسی فالوئر تعریف شده، کم نیستند افرادی که در صفحات باز و بدون محدودیت کاربران زندگی روزمره‌شان را در معرض دید همگان قرار می‌دهند، آزاد و بدون محدودیت در دسترسی. بخشی از این موضوع ناشی از تغییر دیدگاه جامعه درباره حریم خصوصی است و بخشی هم البته ناشی از علاقه و میل کاربران به بیشتر دیده شدن و بالارفتن تعداد فالوئرهایشان که این آخری هم خودش مساله‌ای شده که چه کسی چقدر فالوئر دارد! به گفته «معیدفر»، اینها نشان‌دهنده تغییر در سبک زندگی ایرانیان است، به گفته او، جامعه‌ای که سال‌های طولانی عکس‌های خصوصی و زندگی خانوادگی و روابطش را با حریم مشخصی و فاصله از دیگران حفظ می‌کرد و وارد شدن غریبه به خانه را بد می‌دانست، حالا حتی خصوصی‌ترین مسائل زندگی‌اش و حتی لحظه‌‎های خودمانی‌اش را در شبکه‌‎های اجتماعی منتشر می‌کند؛ این نشان می‌دهد سرعت تغییرات اجتماعی و به تبع آن ارزش‌ها و نیز ساختار و سبک زندگی تحت‌تأثیر شبکه‌های اجتماعی زیاد است و تغییرات بنیادینی در نگرش‌ها ایجاد کرده است. اگرچه تغییر در سبک اصولا برای عده‌ای همیشه نگران‌کننده است و منتقدان هم از تأثیر منفی شبکه‎های اجتماعی بر سبک زندگی ایرانیان می‌گویند. «بیات»، کارشناس علوم ارتباطات که در زمینه تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی ایرانیان تحقیق می‌کند، نظری همسو و از یک نظر متفاوت با «معید‌فر» دارد، او با بیان این‌که تغییرات ناشی از ورود شبکه‌های اجتماعی به زندگی روزمره الزاما می‌تواند نگران‌کننده نباشد، ادامه می‌دهد: «بخشی از این تغییرات اجتناب‌ناپذیر است شاید آنقدرها هم نگران‌کننده نباشد، بستگی دارد که از چه منظری به این تغییرات اجتماعی نگاه و آن را تحلیل کنیم. ایرانیان دوره‎های مختلف تاریخی کلا میل به درون‌گرایی در زندگی روزمره داشته‌اند، این موضوع حتی در معماری خانه‌هایشان كه با پنجره‌های کوچک و فضاهای اختصاصی و بدون مشرف داخل خانه‌ها می‌ساختند، فضای اندرونی و بیرونی اساسا زاییده همین تفکر است اما شما می‌بینید که تکنولوژی‎های جدید و مخصوصا شبکه‎های اجتماعی در عرض کمتر از یک دهه چقدر توانسته‌اند نگرش افراد را تغییر دهند طوری که برای بسیاری از افراد همین جامعه در صفحات شخصی‌شان نه‌تنها تصاویر خصوصی از زندگی روزمره‌شان را منتشر می‌کنند بلکه درباره مشکلاتشان، شکست‎ها و ناکامی‎هایشان می‌نویسند و اینها چیزهایی است که پیش از این در سبک زندگی ایرانی اصولا گفته نمی‌شد و جزو بخشی از اسرار مگوی افراد و خانواده‎ها بود.» بیات معتقد است که اگرچه برای بسیاری از افراد شکسته شدن حریم‌های عرفی در جامعه ایران بسیار نگران‌کننده است، اما از زاویه دیگری هم می‌توان به این تغییرات نگاه کرد و آن این‌که شبکه‌های اجتماعی افراد جامعه را از فضای بسته و غیرشفاف خارج کرده و به نوعی به گسترش فضای عمومی در ایران کمک کرده است. او می‌گوید: « یکی از کارکردهای مهم این شبکه‎ها این است که با ورود آنها به زندگی روزمره و به تبع آن ورود تجربه‎های زندگی روزمره افراد به شبکه‎های اجتماعی،رفتارها، کنش‎ها و واکنش‎ها و حتی باورهای افراد محک می‌خورد و این بازخورد در بسیاری از موارد به آنها کمک می‌کند تا درباره آنچه که هستند و آنچه که فکر و عمل می‌کنند به تحلیل واقع‌بینانه‌تری برسند و شاید بخشی از خودشان را در جریان این بازخوردها و همین‌طور آشنایی با سبک زندگی دیگران اصلاح کنند یا تغییر دهند.» به گفته او، شبکه‌های اجتماعی تصویر شفاف‌تری از زندگی ایرانیان را نشان می‌دهد هر چند که هنوز بخش سنتی‌تر جامعه نگاه بدبینانه‌ای به این شبکه‌ها دارند. رابطه مثبت با افزایش طلاق در ایران در سال‌های اخیر تبِ عضویت در شبکه فیس‌بوک خیلی بالا گرفته بود حالا اما یک سالی است که دور، دورِ وایبر و شبکه‌های اجتماعی موبایلی است که درعین مشابهت، ویژگی‌ها و قابلیت‌های متفاوتی دارند و البته درگیری بیشتری هم ایجاد می‌کنند. یکی از آنها عضویت در گروه‌های مختلف‌کاری، تفریحی، مشاعره، بحث و گفت و گو، خبرهای سیاسی و مانند اینهاست که هر کدام از آنها گاه تا صدها نفر عضو دارند که بسیاری از آنها همدیگر را نمی‌شناسند. «سیما خوشنویس»، روانشناس اجتماعی به «شهروند» می‌گوید در ماه‌های اخیر پرونده‌های زیادی داشته که افرادی به دلیل استفاده مداوم همسرانشان از وایبر از او مشاوره خواسته‌اند: «بیشتر مراجعان من جوانان هستند، شاید اگر یک‌سال پیش کسی از من می‌پرسید می‌گفتم به نظرم تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر اختلافات خانوادگی خیلی محسوس نیست اما الان تقریبا با قطعیت می‌توانم بگویم که شبکه‌های اجتماعی مثل فیس بوک و وایبر ارتباطات خانوادگی را به شدت تحت‌تأثیر قرار داده است. این شبکه‌های اجتماعی هم پتانسیل بالایی برای ایجاد سوءتفاهم دارند و هم این‌که با اشغال زمان مفید افراد در خانواده موجب سردشدن روابط زوجین می‌شوند.» نه فقط در ایران که حالا با گسترش شبکه‌های اجتماعی و نفوذ آنها در زندگی روزمره، در بسیاری از کشورهای جهان ازجمله آمریکا و انگلیس تأثیر مثبت وایبر بر افزایش طلاق مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال نتایج یک تحقیق که چند‌سال پیش در آمریکا انجام شده نشان داده بود که در یک پرونده از هر پنج پرونده طلاق در آمریکا پای شبکه‌های اجتماعی در میان است. بررسی پرونده‌های طلاق نشان داده که در ٨٠‌درصد از پرونده‌های طلاق در آمریکا یکی از طرفین تصاویر یا بخش‌هایی از صفحه فیس‌بوک همسران را به‌عنوان مستندات فریبکاری یا خیانت ارایه کرده‌اند. اگرچه بسیاری می‌گویند که شبکه‎های اجتماعی ازجمله فیس بوک زمینه‎های بیشتری برای روشن شدن خیانت همسران را مهیا کرده اما آنطور که شیرین احمدنیا، جامعه‌شناس در مقاله‌ای که به آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی نوشته، شبکه‎های اجتماعی، همسران ناراضی یا ناخشنود را وسوسه می‌کنند تا در جست و جوی افراد دیگری مانند دوستان، همکلاسی‌های سابق، دوستان صمیمی دوران کودکی یا دوستان جدیدی برآیند که بالقوه زمینه خیانت به همسران فعلی را فراهم کرده و ضدازدواج عمل می‌کند. به گفته «احمدنیا»، به همین ترتیب همسرانی که دچار سوءظن یا بدگمانی می‌شوند اغلب تمایل پیدا می‌کنند که شبکه دوستی همسرانشان را زیر نظر بگیرند و مواجهه و کشف اطلاعاتی در مورد همسر بعد از سال‌ها اعتماد می‌تواند تباهی به دنبال داشته باشد و زوجین را در مسیر مراحل قانونی منتهی به طلاق قرار دهد. نسلِ لایک‌دوست روانشناسان در بررسی این‌که شبکه‌های اجتماعی چقدر احساس تنهایی ما را کاهش یا افزایش می‌دهند، حرف‌های دیگری هم می‌زنند.«مهدی ملک‌محمد»، کارشناس ارشد روانشناسی می‌گوید اصولا افرادی که تنهاترند بیشتر از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. به گفته او، شبکه‌های اجتماعی، نسلی را با آرزوی گرفتن بازخورد دایمی در زندگی پرورش می‌دهد و استفاده‌ زیاد از این شبکه‌ها باعث بحران هویت کاربران می‌شود؛ چرا که آنها از این شبکه‌ها می‌آموزند بی‌صبرانه در انتظار توجه بی‌درنگ سایرین به خود باشند درحالی‌که تا همین چند‌سال افراد تا این اندازه در زندگی روزمره به بازخورد اطرافیان و دریافت نظرات مثبت آنها توجه نداشتند و این موضوع به مساله‌ای نگران‌کننده تبدیل شده است. آنچه «ملک محمد»، می‌گوید را این روزها می‌توان در شبکه اجتماعی مثل اینستاگرام و موج گسترده‌ای که برای گرفتن عکس‌های عجیب و ویدیوهای غیرمتعارف به‌ویژه در ایران به راه افتاده مشاهده کرد. چندی پیش زمانی که دو دختر به دلیل فیلمبرداری در هنگام رانندگی تصادف کردند و راهی بیمارستان شدند، خیلی‌ها با مشاهده ویدیوی آنها می‌گفتند این چه حماقتی است که برای ساخت یک ویدیوی جالب آنها جانشان را به خطر انداختند حالا اما دایره اقدامات مشابه، ویدیوها و تصاویر نامتعارف در صفحات اینستاگرام هم آن‌قدر گسترده شده که هر روز ده‌ها ویدیوی مشابه با انگیزه دریافت لایک و به اصطلاح اینستاگرامی‎ها در این شبکه اجتماعی منتشر می‌شود. روانشناسان می‌گویند شبکه‌های اجتماعی میل به خودنمایی را در ایران افزایش داده‌اند و بر سبک زندگی اجتماعی ایرانیان موثر بودند اما جامعه‌شناسان می‌گویند این موضوع می‌تواند یک شکلی از تغییر زندگی اجتماعی باشد. آیا شبکه‌های اجتماعی تنهایی شما را پر می‌کند؟ ممکن است پاسخ شما به این پرسش سریع و فوری و یک کلمه بیشتر نباشد: «بله ... البته که با وجود فیس بوک احساس تنهایی نمی‌کنم!» متخصصان اما به این پرسش به این سادگی پاسخ نمی‌دهند و می‌‌‌‌‌گویند که پاسخ این پرسش، سهل و ممتنع است. «هانا کراسنووا»، از دانشگاه هومبلت برلین براساس نتایج یک تحقیق دراین‌باره می‌گوید: «اینکه چه تعدادی از افراد پس از سر زدن به فیس بوک احساس حسودی و در پی آن احساس تنهایی، سرخوردگی و عصبانیت می‌کند، برای ما شگفت‌آور بود.» شبکه‌های اجتماعی اگرچه فاصله‌ها را برداشته‌اند و افرادِ دوست و آشنا را در اقصی نقاط جهان به فاصله چند کلیک یا نگاه داشتن میکروفن موبایل نزدیک کرده‎اند، اما همین نزدیکی امکان مقایسه و مشاهده زندگی دیگران البته از نمای نزدیک‌تر را فراهم کرده است و تماشای نمای نزدیک زندگی دیگران برای افرادی که به دلایل مختلف در موقعیتی بحرانی یا بی‌ثبات در زندگی هستند، زندگی خانوادگی آنها با چالشی مواجه شده یا این‌که در معرض از دست دادن شریک زندگیشان هستند می‌تواند پیامدهای منفی مثل سرخوردگی و احساس نارضایتی داشته باشد. این نکته‌ای است كه دکتر«سعید معیدفر»، جامعه‌شناس به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «شبکه‌های اجتماعی به همان اندازه که ارتباطات را نزدیک کرده‌اند، زندگی افراد را هم در معرض دیدن هم گذاشته‌اند و افراد بیش از گذشته امکان مقایسه دارند. اغلب می‌بینید افراد به دنبال دوستان قدیمی خود هستند، بخشی از این جست‌وجو برای تجدید خاطره‌ها و بخش دیگری برای کسب اطلاع درباره این است که آنها الان کجا و در چه وضعیتی هستند؟ چه کاره شده‌اند؟ کجا و با چه کسی زندگی می‌کنند، چه ماشینی دارند و چقدر در زندگی رشد کرده‌اند؟» به گفته او، میزان رضایتمندی افراد از استفاده از شبکه‌های اجتماعی تا اندازه زیادی می‌تواند تابع موقعیت فردی آنها در زندگی اجتماعی، روابط شخصی و خانوادگی‌شان باشد. به این معنا که هر چه افراد در زندگی شخصی و خانوادگی احساس نارضایتی بیشتری داشته باشند به احتمال زیاد با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، بیشتر احساس سرخوردگی می‌کنند. برای مثال اعضای خانواده‌ای را درنظر بگیرید که به دلیل مشغله پدر امکان سفر دسته‌جمعی ندارند یا سفر کردن به دلیل شرایط مالی برایشان مهیا نیست، آنها با مشاهده تصاویر دوستان دیگری که به‌طور مستمر تعطیلات‌شان را به سفر می‌روند و در کنار هم با احساس خوشحالی عکس می‌گیرند و منتشر می‌کنند بیشتر دچار احساس نارضایتمندی و سرخوردگی می‌شوند. آنها در آن لحظه به این فکر نمی‌کنند که این تصاویر گزینش شده و از لحظات شاد زندگی افراد برداشته و درواقع گزینش شده بنابراین نارضایتی در آنها تشدید می‌شود و می‌تواند به سرد‌شدن روابط آنها یا بروز تنش بینشان منتهی شود. «حوریه»، یکی از افرادی است که به دلیل چنین تجربه‌ای استفاده از فیس‌بوک را متوقف کرده است. او به «شهروند»، می‌گوید: «روابط خانوادگی ما واقعا دچار مشکل شده بود و من و همسرم یک بار نشستیم و تصمیم گرفتیم فیس‌بوک را کلا کنار بگذاریم. اوایل این موضوع محسوس نبود اما بعد از مدتی انتشار همین تجربه‌های روزمره برای ما حاشیه‌هایی ایجاد کرد که استفاده از فیس‌بوک را محدود و بعد متوقف کردیم، الان از وایبر استفاده می‌کنم اما خیلی محدود و با مرزبندی خاص خودم.» به اعتقاد «نوید»، هم این‌که همسرش مدام وابسته به موبایل است، تأثیر منفی بر روابط آنها گذاشته: «چند وقت پیش برای همسرم یک شارژ ر با سیم خیلی بلند درست کردم که می‌تواند از آن در تختش و همچنین آشپزخانه وقتی کار می‌کند درحالی‌که به شارژ است هم استفاده کند، من اعتراضی نمی‌کنم که چرا، ولی واقعیت این است که او با دوستانش سرگرم است در گروه‌های مختلف اما من احساس تنهایی می‌کنم.» نزدیک کردن آدم‌های دور، دور کردن آدم‌های نزدیک شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک، وایبر و اینستاگرام با نزدیک کردن ارتباطات میان افرادی که در فواصل جغرافیایی دور زندگی می‎کنند این زمینه را فراهم کرده که مدافعان روابط اجتماعی مجازی بگویند که این شبکه‌ها احساس تنهایی را در میان افرادی که مثلا در کشور یا شهر دیگری دور از خانواده‌هایشان زندگی می‌کنند،کاهش دهد. «هدیه»، یکی از آنهاست که برای تحصیل خارج از ایران زندگی می‌کند و می‌گوید که وایبر برای او نعمتی است چون فاصله او و خانواده‌اش را کم کرده است: « از وقتی مادرم وایبر نصب کرده و کار کردن با آن را یاد گرفته واقعا روزگار من تغییر کرده، احساس می‌کنم کنارم هست، مادرم هم کمتر دلتنگی می‌کند.» او می‌گوید که در وایبر در گروه‌هایی عضو شده که دوستان دوران مدرسه و دبیرستان او هستند و همین گروه‌ها هم تجربه مجازی خوبی برای به اشتراک گذاشتن مشکلات و تجربه‌های روزمره است. آن‌طور که کارشناسان و تحلیلگران اجتماعی می‌گویند، شبکه‌های اجتماعی اگرچه با گرد هم آوردن دوستان می‌توانند به افزایش ارتباطات انسانی کمک کنند اما تجربه نشان می‌دهد این شبکه‌ها روابط دوستی افرادی که در فاصله‎های جغرافیایی دور هستند، مستحکم‌تر می‌کند اما بر روابط دوستی افرادی که در فواصل جغرافیایی نزدیک هستند تأثیر منفی دارد. به گفته «محمد بیات»، کارشناسان ارتباطات که درباره پیامدهای اجتماعی شبکه‎های اجتماعی تحقیق می‌کنند، نظرسنجی او از افرادی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد افرادی که بیش از سه‌سال تجربه افزایش استفاده از این شبکه‌ها را دارند معتقدند این شبکه‌ها ارتباطات چهره به چهره آنها با دوستان نزدیکشان را کاهش داده اما موجب ارتباط نزدیک‌تر با آشنایان دور شده است.

روزی که وایبر و واتس آپ و امثالهم به زندگی ها وارد شدند، کمتر کسی بود که از آسیب های شبکه های اینچنینی حرف به میان بیاورد. خبرآنلاین - زهرا مهاجری: اگر مجبور باشید هر روز در جیب یا کیف و یا دست هایتان، چند گرم ماده مخدر حمل کنید چه حسی خواهید داشت؟ ماده ای که در ظاهر کاربردی دیگر دارد اما به مرور شما را مسخ، معتاد و اسیر خود می کند... بیایید یک آزمون ساده برگزار کنیم؛ یکی از اعضای خانواده، یک دوست و یا یک همکار که ساعات زیادی از روز را با شما می گذراند را انتخاب کنید و از او بخواهید در ساعت های مختلف روز به طور متوالی بدون این که متوجه شوید از شما عکس بگیرد. در پایان روز، به این عکس ها که تعدادشان کم نیست نگاه کنید؛ اگر تعداد فریم های عکسی که در آن ها شما سرتان گرم کار با گوشی موبایل است، از فریم های دیگر بیشتر بود، این مطلب را تا انتها بخوانید! درباره مزایا و مضرات شبکه های اجتماعی و موبایلی آن قدر صحبت شده که به نظر می رسد هیچ نکته ی باقی مانده ای وجود نداشته باشد. هر روز در روزنامه و مجله و رادیو و تلویزیون از آسیب های آن سخن به میان می آید و در همین رسانه ها تکنولوژی های جدید معرفی می شوند! تکنولوژی های جدیدی که ابتدا مهمان های خوانده و ناخوانده مان شدند و به مرور آن قدر در زندگیمان تنیدند که یادمان نمی آید قبل از آن ها زندگی چه شکلی بود و این سوال را در ذهنمان نقش بسته که که چطور شد در این جریان افتادیم و بی اختیار مسیری که می رود را دنبال می کنیم؟! راحتی، راحتی، راحتی! احتمالا اگر یک نظرسنجی توصیفی برگزار کنیم و از کاربران شبکه های اجتماعی و موبایلی بخواهیم بگویند چه شد که در دام دنیای مجازی گرفتار شدند، اولین و دومین و سومین گزینه ای که به آن برسیم «راحتی» در برقراری ارتباط خواهد بود. خیلی هایمان یادمان نرفته زمانی که برای وصل شدن به شبکه جهانی اینترنت، پشت یک سیستم یک تنی می نشستیم، سیم تلفن را به مودم کامپیوتر وصل می کردیم و آن صدای عجیب و غریب وصل شدن اینترنت که تمام می شد و پیغام برقرار شدن ارتباط که می آمد، با کندی سایت های مورد علاقه مان و یا پست های الکترونیکمان را باز می کردیم و این پروسه وقت گیر گاه آن قدر طولانی و خسته کننده و همراه با قطع و وصلی های فراوان می شد که بی خیال ورود به این دنیای مجازی می شدیم. الان اما قصه فرق کرده. آن کامپیوترهای یک تنی جایشان را به گوشی های چندگرمیمان داده اند و آن تلاش برای برقراری تماس و محدودیت هایش کاملا از بین رفته. الان نه تنها در خانه و محل کار که در خیابان و کوچه و مغازه هم اینترنت داریم و با لمس صفحه گوشی، وارد دنیای پر رمز و راز مجازی می شویم. دنیایی که با همه ابعادش، در یک پکیج کوچک و جمع و جور جا شده است. در مطالعات جامعه شناسی، یکی از علل رشد شبکه های اجتماعی و موبایلی، رایگان بودن و دسترسی راحت به آن ها عنوان شده است. اما با نگاهی دقیق تر می توان فهمید که علاوه بر دو مورد بالا، تعاملی بودن و جذابیت این فضا، سبب رشد بیش از اندازه آن شده است. این که در شبکه های اجتماعی مختص تلفن همراه افراد با کمترین هزینه آنلاین می شوند و خیلی سریع پیام ارسال می کنند و در کمترین زمان، پاسخ می گیرند، جذابیتی دارد که در هیچ یک از وسایل ارتباطاتی قدیمی این ویژگی وجود نداشت. من و خودم، تنها، همین الان یهویی! روزی که وایبر و واتس آپ و امثالهم به زندگی ها وارد شدند، کمتر کسی بود که از آسیب های شبکه های اینچنینی حرف به میان بیاورد. فضای تعاملی درون این شبکه ها آن قدر جذاب بود و آن قدر کارها راحت تر و کم هزینه تر پیش می رفت که کسی از عواقب احتمالی آن نمی ترسید. کمی که گذشت، اولین زنگ خطر از درون خانه ها به صدا درآمد. فاصله ی بین اعضای خانواده بیشتر شد، دورهمی ها و تعامل در دنیای واقعی کاهش پیدا کرد و وابستگی ها به گوشی تلفن همراه به عنوان یک پکیج کامل ارتباطی زیاد و زیادتر گشت. آن وقت بود که از گوشه و کنار، زمزمه های شکایت به گوش رسید. تصویر یک مهمانی وقتی همه در یک اتاق بزرگ جمعند و هیچ کس با دیگری حرف نمی زند و همه سرشان در تلفن همراهشان است، یک تصویر تکراری و تکرار شونده است. تصویری تلخ و دردآور که نشان می داد اولین آسیب این دنیای جذاب و زیبا، کم کردن روابط خانوادگی در سطوح پایینتر و فروپاشی خانواده در سطح گسترده است. آسیب شناسان در این باره هشدارها دادند و مثل خیلی از معضل های دیگر اجتماعی، علاج واقعه به بعد از وقوع معوق شد! جامعه شناسان، فردگرایی را اولین آسیب شبکه های ارتباطی می دانند و معتقدند که هر وسیله جدید ارتباطی که متولد شد، این فردگرایی را درصدی افزایش داد. در کتب مطالعات ارتباطات، آمده که پیش از پیدایش صنعت چاپ و ایجاد کتاب به عنوان یکی از اولین راه های ارتباطی، مردم دور هم در کلیساها جمع می شدند و بلافاصله پس از چاپ انجیل، همه در خانه هایشان نشستند و هر فرد با انجیل ارتباط برقرار کرد. این فردگرایی، که تنها یکی از آسیب های شبکه های اجتماعی و موبایلی است، خودش به تنهایی مشکلات زیادی را در پی داشت. سرد شدن روابط، دور شدن اعضای خانواده از هم، کم شدن سنت های قدیمی مثل صله رحم و تغییر شیوه ابراز محبت، از آسیب های همین فردگرایی هستند. ریاحی، کارشناس جامعه شناسی و آسیب شناس در این باره به عواقب این آسیب اشاره می کند. او می گوید که در اثر همین فردگرایی، نظارت والدین بر کار فرزندانشان کمتر شده و دنیای مجازی نوجوان که به اشتباه حریم شخصی اش تلقی می شود، بزرگتر. او می گوید: «اگر در گذشته می شد از دوستان فرزند و نحوه تعاملش با آن ها فهمید چه خطراتی در کمین کودک و نوجوان است، امروز با این گوشه ی امنی که برای آن ها ایجاد شده و کسی اجازه ورود به آن را ندارد، عملا نظارت به صفر می رسد. همین عدم نظارت است که فجایع بزرگی را رقم می زند و متاسفانه خانواده ها از این فجایع آگاهی کافی ندارند.» این کارشناس ادامه می دهد: «در دستورات تربیتی داریم که کودک می بایست تا هفت سالگی به طور مطلق کنترل شود و هرگونه محتوایی که در دسترسش قرار می گیرد، فیلتر کامل شده باشد. در سنین نوجوانی این محتوا می بایست ظاهر آزادانه تر داشته باشد و باطن سختگیرانه تر. اما چیزی که در عمل مشاهده می کنیم، عدم توانایی کنترل بر چنین فضایی توسط خانواده هاست. تربیت ها به گونه ای شده که نوجوان حس نمی کند برای فعالیت هایش در شبکه های اجتماعی محدودیتی وجود دارد و هر محتوایی را دریافت و ارسال می کند.» تنهایی و تنها شدن، دور و بیگانه شدن از خانواده و رفتن در غاری تاریک و تو درتو، آسیبی است که نمی شود از کنار آن به این راحتی ها گذشت... رونمایی از نسلی عملی! بدون اغراق می شود گفت نسل جدید، یک نسل معتاد است! معتاد ارتباطات، معتاد ابزارهای ارتباطاتی... وقتی یک روز گوشی را در خانه جا می گذاریم، تا شب حس می کنیم یک گم کرده داریم و در حالت بدترش، حس می کنیم یکی از اعضای بدنمان ناقص شده! با این نقص حتی چندساعت هم کنار نمی آییم و بعد از رسیدن به گوشی و وصل شدن به اینترنت، دو برابر وقت صرف می کنیم تا از خماری آن روز دربیاییم! نتایج یک پژوهش نشان می دهد که در ایران از هر صد نفر 75 نفر موبایل دارند (که با توجه به رشد روزافزون تعداد کاربران، قطعا این عدد بیشتر هم شده است) که از این تعداد، 61 درصد مردان در صورت نبود تلفن همراه دچار اضطراب و تشویش می شوند که این عدد در بین زنان 70 درصد است. این آمار و صدها آمار دیگر نشان می دهد که زندگی دیجیتال، علاوه بر آسیب های اجتماعی، تاثیرات مخرب فردی نیز به دنبال دارد. از بیماری های جسمی مثل سردرد، گوش درد، تهوع، سرگیجه و امثالهم که بگذریم، ورود به دنیای دیجیتال بیماری های روحی را نیز افزایش داده است. کارشناسان یکی از بیماری های شایعی که ابزارهای ارتباطی علی الخصوص موبایل به وجود آورده را «نوموفوبیا» می دانند. این بیماری، که همان «بدون موبایل هراسی» نام دارد چیزی است که بدون آن که بدانیم، خیلی هایمان به آن مبتلاییم. ترس از این که روزی بدون موبایل بگذرانیم، خیلی هایمان را اذیت می کند و همین، نشان دهنده ابتلا به نوموفوبیاست. عصبی شدن و از کار افتادن در صورت دور بودن از گوشی تلفن همراه، از نشانه های این بیماری است و متاسفانه در افراد مبتلا می بینیم که همه جا، گاه حتی در دستشویی نیز گوشی را از خود جدا نمی کنند و هر صدایی که از گوشی بلند می شود، آن ها را سراسیمه به گوشی می رساند و از آن فجیع تر آن که ثانیه به ثانیه گوشی خود را بدون دلیل چک می کنند. افسردگی و سندرم زنگ تلفن هم علاوه بر اعتیاد و نوموفوبیا، از بیماری های شایع این دنیای عجیب و غریب مجازیست که متاسفانه در دنیا برای درمان آن ها هنوز راه حل های قطعی پیشنهاد نشده است. کنار هم نشستن های تلگرامی، نوازش های وایبری تصور کنید در پارکی نشسته اید، روی یک نیمکت. فردی از جنس مخالف می آید کنارتان می نشیند. اول سلام و علیکی رد و بدل می شود و بعد آن فرد، شروع می کند به حرف زدن و شما گوش می دهید. گوش می دهید و در همان نوبت اول، شما هم از خودتان، علایق و سلایقتان، وضعیت زندگی و کار و غیره برایش می گویید. این ارتباط آن قدر عمیق می شود که بعد از یکی دو ساعت، خیلی چیزها درباره فردی که بار اول است می بینیدش، می دانید. این اتفاق در عالم واقع شاید بعید و دور از ذهن به نظر برسد اما اتفاقی است که هر روزه هزاران بار در فضای مجازی رخ می دهد. دو نفر در این فضا، ندیده و نشناخته چنان با هم صمیمی می شوند و چنان از اوضاع و احوال هم خبردار می شوند که انگار صدسال است یکدیگر را می شناسند. این کنار هم نشستن های وایبری و واتس آپی و تلگرامی، گاه منجر به اتفاقات ناگواری می شود. چیزی که کارشناسان روانشناسی و البته مذهبی درباره آن هشدارهای زیادی داده اند. حجت الاسلام صالحی، کارشناس مسائل دینی معتقد است شکسته شدن قبح ارتباط با نامحرم در فضاهای این چنینی به سرعت شکسته می شود و همین، ابتدای بسیاری از مشکلات و انحرافات است. او تاکید می کند که اسلام نسبت به رابطه با نامحرم حساس است و آن را فقط در موارد ضروری جایز می داند: در فضای عادی قبح شکنی و حیازدایی به این راحتی ها اتفاق نمی افتد اما در فضای مجازی به سرعت می شود وارد این فاز شد. این کارشناس دینی می گوید: «وقتی که در قران گفته شده که "انظر الی طعامه" منظور فقط غذایی نیست که برای جسم تهیه می کنیم. می خواهد به مومنین هشدار بدهد که چه غذایی برای روحتان آماده می کنید؟ آیا این غذای روح بسترساز گناه است؟ اگر به ماجرا این طور نگاه کنیم، مراقبتمان در این حوزه بیشتر خواهد شد.» نیمه پر لیوان ارتباط بد نیست. بشر همواره در طول تاریخ به دنبال برقراری ارتباط و راحت تر کردن آن بوده است. تکنولوژی های ارتباطی هم تنها و تنها با همین هدف پا به عرصه می گذارند. این که در کسری از ثانیه و بدون هزینه های گزاف بتوانی با یکی از اعضای خانواده و یا دوستت که آن طرف دنیاست ارتباط بگیری و از حالش با خبر شوی، چیزی نیست که بتوان از آن چشم پوشید. اطلاع رسانی سریع، به اشتراک گذاری مطالب ارزشمند دینی و تربیتی، ارتباط راحت و همزمان بین چند نفر در یک گروه که هدف مشترکی را دنبال می کنند و هزار فایده دیگر موجب می شود تا نتوانیم به کل این ابزارها را مضر بدانیم و از آن ها دست بکشیم. تنها نکته قابل توجه در این بین، استفاده درست از این چاقوی تیز است! رها نکنیم؛ درمان دارد! تاریخ رشد رسانه ها در غرب نشان می دهد که بین هر تکنولوژی قدیمی و جدید، فاصله ای معقول وجود داشته است که این فاصله سبب شده تا مردم آمادگی مواجهه با آن تکنولوژی را پیدا کنند. در کشور ما، هر چه پیشتر رفتیم، از صنعت چاپ تا الان، فاصله با غرب کمتر شده و استفاده از تکنولوژی با سرعت بیشتری صورت می گیرد؛ چنانچه هم اکنون، استفاده ما از تکنولوژی هایی که در غرب رواج دارد فاصله ای چند ماهه دارد و یا به همزمانی رسیده است. همین امر باعث شده تا فرهنگ همراه با تکنولوژی رشد نکند و آمادگی لازم برای مواجهه را برای کاربران ایجاد نکند. درست است که این اتفاق افتاده و پیش از جا افتادن فرهنگ استفاده، تکنولوژی در اختیار ما قرار گرفته و برای این عدم اطلاعمان هزینه هایی را داده ایم، اما نمی شود بی خیال ماند و از هزینه های احتمالی بعدی جلوگیری نکرد. شاید اگر برای درست کردن این بنای کج، سراغ پایه ها برویم و آن ها را مستحکم تر کنیم، نتایج بهتری به دست بیاید. آگاه کردن کودکان و نوجوانان و تمهید و اتخاذ تصمیماتی که موجب شود کار با این ابزارها را یاد بگیرند و آسیب های بعدی را به حداقل برسانند، مهم تر از هر چیز دیگری به نظر می رسد. اتفاقی که به راحتی خواهد افتاد. ریاحی، کارشناس جامعه شناسی معتقد است که گرایش کودکان و نوجوانان به ابزارهای ارتباطی را نتیجه ارتباط اشتباه والدین با فرزندانشان می داند. او در همین رابطه به خاطره ای اشاره می کند و می گوید: «در مدرسه راهنمایی از نوجوان ها خواستیم بیشتر از دو ساعت وقتشان را پای گوشی هایشان نگذرانند. فکر می کردیم با این کار می توانیم از استفاده افسارگسیخته از این ابزار جلوگیری کنیم. چندی بعد با واکنش های جالبی مواجه شدیم. والدین پیش ما می آمدند و می گفتند که فرزندانشان به محض رسیدن به خانه بدون این که حتی ناهار بخورند می روند سراغ گوشی و تمام این دو ساعت سر برنمی دارند و در دقایق پایانی دوساعت چنان استرسی آن ها را می گیرد انگار که چند دقیقه تا پایان عمرشان باقیست!» وی می گوید: «وقتی پدر و مادر با کودکی که با او در یک خانه زندگی می کنند تلویحا قطع رابطه کرده اند و برای او وقت نمی گذارند، وقتی تمام وظیفه پدر و مادری را در رفاه اقتصادی و نظافت خانه و تامین مایحتاج فرزند می دانند و به نیازهای معنوی او پاسخ نمی دهند، از کودک هم نمی شود انتظاری جز این داشت. تعاملی بودن این ابزارها، برای هر فردی که شیفته ی برقراری ارتباط باشد و نیازش از طریق والدین مرتفع نگردد، این امکان را فراهم می کند که دچار آسیب هایی از این دست گردد.» این آسیب شناس می گوید که بطور آزمایشی، گروهی از خانواده هایی که با معضل گرفتار شدن فرزند در دام تکنولوژی مواجه بودند تشکیل داده اند و چند هفته پشت سر هم آخر هفته ها آن ها را به طبیعت برده اند. در این گشت و گذار خانوادگی، بازی های مفرحی هم پیش بینی شده بوده است. نتیجه جالب این آزمون این بود که کودکان و نوجوانان حاضر در گروه، نه تنها در طول هفته گرایش خاصی به ارتباط گیری از طریق تلفن همراه نشان نمی دادند، که از ابتدای هفته برای آخر هفته ای که در آن بازی و تفریح آن هم در کنار خانواده است لحظه شماری می کرده اند. همین پژوهش کوچک نشان می دهد ارتباط صحیح با فرزند، چشاندن لذت با هم بودن و پر کردن وقت او با افعالی که متناسب با سن و سال و شرایط کودکی و نوجوانی است، می تواند بسیار کمک کننده باشد. گرایش به تلفن همراه به خاطر این است که مجموعه ای از رسانه ها در یک پکیج کودچک به نام موبایل جمع شده است و همین تجمیع موجب شده تا ما دیدی کلان به این موجود چند گرمی داشته باشیم و فکر کنیم اگر روزی این «مخدر» چند گرمی در دست هایمان نباشد، نقصی غیرقابل جبران به وجود آمده است. تغییر این دیدگاه، هم به عهده خود ما و هم وظیفه ی نهادهای فرهنگی تاثیرگذار است که برای این مهم، آموزش شیوه صحیح استفاده از ابزار ارتباطی و آگاهی از مخاطرات آن ضروری به نظر می رسد.

احساسات، هم مثبت و هم منفی، به راحتی از طریق پست هایی که کاربران در شبکه اجتماعی به اشتراک می گذارند، گسترش می یابد. خبرآنلاین: پژوهشگران در تعدادی از موسسات علمی و دانشگاهی - افزون بر خود فیسبوک - مطالعات روز افزون درباره این که کاربران با حضور در فیسبوک چه احساسی درباره خود و زندگی‌شان پیدا می کنند را انجام می دهند. متاسفانه، بسیاری از یافته های آنها چندان برای فیسبوک و افرادی که به این شبکه اجتماعی اعتیاد پیدا کرده اند، خوب نیست. بنابر یافته های پژوهشگران، استفاده مکرر از فیسبوک با علایم افسردگی در ارتباط است. آنها این مساله را ثابت کرده اند که احساسات، هم مثبت و هم منفی، به راحتی از طریق پست هایی که کاربران در شبکه اجتماعی به اشتراک می گذارند، گسترش می یابد. همچنین، ورود مرتب به فیسبوک بر میزان شادی بزرگسالان جوان تاثیرگذار است. از سوی دیگر، مشارکت منفعل و یا احساس طرد شدن در این شبکه اجتماعی به آثار روانی منفی منجر می شود. به لطف تمایل ما به مقایسه خود و سبک زندگی‌مان با دوستانی که در فیسبوک داریم، پژوهشی جدید ارتباط بین استفاده از این شبکه اجتماعی و علایم افسردگی را نشان داده است. این مطالعه که در نشریه روانشناسی بالینی و اجتماعی منتشر شده نشان می دهد هرچه زمان بیشتری را در فیسبوک می گذرانیم، احتمال آن که احساس افسردگی کنیم بیشتر است. مکانیزم اصلی در این زمینه مقایسه اجتماعی است. در نتیجه، دلیل ایجاد چنین احساسی به تمایل ما برای مقایسه اجتماعی خود با دوستان‌مان باز می گردد. صرف وقت بسیار زیاد در فیسبوک یا بازدید مکرر از آن ارتباطی مثبت با تمایل به مقایسه خود با دیگران در کاربر ایجاد می کند که این شرایط نیز با افزایش علایم افسردگی در ارتباط است. اگر عکس های منتشر شده توسط دوستان موجب احساس افسردگی در ما می شوند شاید بهتر باشد تا از این شبکه اجتماعی بیشتر فاصله بگیریم. فیسبوک در تابستان سال گذشته این مساله را فاش کرد که بخش خوراک اخبار بیش از نیم میلیون کاربر را برای تغییر محتوای احساسی پست هایی که مشاهده می کردند، دستکاری کرده است. این اقدام به منظور مطالعه این که چگونه احساسات می توانند در این شبکه اجتماعی گسترش یابند، انجام شد. طی این مطالعه که در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منشتر شده پست های مثبت و منفی در خوراک اخبار بیش از 689 هزار کاربر تغییر داده شده اند تا آثار تغییرات بر لحن پست هایی که کاربران پس از آن یادداشت کرده اند بررسی شود. پژوهشگران دریافتند خلق و خو مسری بوده است. کاربرانی که پست های مثبت بیشتری را مشاهده کرده بودند، پست های مثبت بیشتری داشته اند و افرادی که پست های منفی بیشتری دیده بودند پس از آن پست های منفی بیشتری ارسال کرده اند. اگرچه کاربران هنگام عضویت در فیسبوک و موافقت با شرایط استفاده از این شبکه اجتماعی با انجام چنین مطالعاتی نیز موافقت می کنند اما این شبکه اجتماعی به سرعت در اینترنت مورد قضاوت قرار گرفت. بسیاری این مطالعه را اگر غیر قانونی نباشد، غیراخلاقی عنوان کردند. مطالعه ای که دو سال پیش توسط پژوهشگران دانشگاه میشیگان انجام شد نشان داد هرچه میزان استفاده از فیسبوک توسط بزرگسالان جوان بیشتر باشد آنها احساس بدتری می یابند. این مطالعه که در نشریه پلاس وان به چاپ رسید نشان می دهد استفاده از فیسبوک به کاهش شادی لحظه به لحظه و رضایت کلی از زندگی میان افرادی که در سن کالج قرار دارند، منجر می شود. هنگامی که در سایتی مانند فیسبوک حضور دارید پست های بسیاری را درباره این که مردم چه کاری انجام می دهند، دریافت می کنید. این مساله مقایسه اجتماعی را کلید می زند. پژوهشگران دریافتند آثار منفی فیسبوک در میان افرادی که در زندگی واقعی اجتماعی‌تر بوده اند، بیشتر بوده است. اما راه حلی ساده برای این شرایط ارائه شده که شامل ارتباط رو در رو یا از طریق تلفن با دیگران است که به احساسی بهتر در شرکت کنندگان منجر شده است. مطالعه ای که در نشریه تاثیر اجتماعی منتشر شده نشان می دهد عدم مشارکت فعال در فیسبوک آثار منفی بر احساس خوشبختی کاربران و درک معنی دار بودن زندگی آنها دارد. پژوهشگران دو آزمایش را برای بررسی آثار پنهان ماندن و طرد شدن انجام دادند. در آزمایش نخست، شرکت کنندگان به دو دسته تقسیم شدند که یک دسته اجازه به اشتراک گذاری اطلاعات در فیسبوک و دسته دیگر فاقد این اجازه به مدت 48 ساعت بودند. آنهایی که اجازه به اشتراک گذاری اطلاعات را نداشتند سطوح پایین‌تری از تعلق و وجود معنی‌دار داشتند. در آزمایش دوم، پژوهشگران نسخه ای از فیسبوک را شبیه سازی کردند که نیمی از شرکت کنندگان هیچ گونه بازخوردی در زمینه به روزرسانی پست های خود دریافت نمی کردند. این افراد سطوح پایین‌تری از تعلق، اعتماد به نفس، کنترل و وجود معنی‌دار را نشان دادند. پژوهشگران این گونه نتیجه گیری کردند که مشارکت غیرفعال یا احساس طرد شدن در شبکه اجتماعی اثری منفی بر احساس خوشبختی کاربران دارد.

فناوری ابزار مفیدی ست، اما اکثر افراد نمی دانند که چطور باید از آن به درستی استفاده کرد که همین مسئله می تواند فناوری را به ابزاری مخرب تبدیل کند. هر چقدر هم صفحه توییتر خود را دوست داشته باشید آیا واقعاً ارزش دارد که سلامتی خود را به خاطر توییت های تان به خطر بی اندازید؟ فکر می کنم بعد از مطالعه ۱۰ اثر منفی شبکه های اجتماعی بر زندگی افراد بتوانید پاسخی منطقی و معقول به این سؤال بدهید. تعاملات فرد به فرد یا رو در رو را کاهش می دهد. با استفاده بیش از حد از شبکه های اجتماعی نه تنها وقت کم تری برای گذراندن با افرادی خواهید داشت که به صورت فیزیکی در اطراف شما حضور دارند بلکه دوستان و اعضای خانواده تان زمانی که ببینند شما به دستگاه های الکترونیکی، موبایل و گدجت های تان بیش از آن ها اهمیت می دهید از محبت شما نا امید شده و ناراحت خواهند شد. در نهایت هم افراد تمایل کم تری به صرف وقت و بودن در کنار شما خواهند داشت. احساس نیاز به توجه را به شدت افزایش می دهد. ارسال پست ها و استاتوس های غیرمفید و مبهم در فیس بوک به راحتی می تواند تبدیل به عادتی زننده و مخرب در زندگی افرادی شود که غالباً از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. رقابت بی پایان برای به دست آوردن لایک بیشتر و کامنت های متعدد می تواند زندگی شما را به نابودی بکشاند. توجه شما را از اهداف زندگی واقعی منحرف خواهد کرد. درک این موضوع که توجه بیش از حد افراد به دنیای مجازی و هویت خود در شبکه های اجتماعی آن ها را از رقابت در دنیای واقعی و رسیدن به اهداف مهم بازداشته بسیار آسان است. اکثر جوانان به جای اینکه با تلاش و پشتکار مهارت های لازم برای رسیدن به اهداف عالی خود را کسب کنند ترجیح می دهند به فوق ستاره ای در دنیای مجازی و شبکه هایی از قبیل فیس بوک، توییتر و … شوند. خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد. با توجه به مطالعات اخیر افرادی که از شبکه های اجتماعی استفاده ای اعتیاد گونه دارند نسبت به افراد عادی احساسات منفی بیشتری از جمله افسردگی را تجربه می کنند. افرادی که قبلاً سابقه ابتلا به افسردگی داشته اند بیش از دیگران در معرض خطر هستند. اگر فکر می کنید که غمگین شده اید یا کمی احساس افسردگی می کنید بهتر است به خود استراحتی بدهید و چند روز از شبکه های اجتماعی و دوستان مجازی خود فاصله بگیرید. احتمال شکست روابط موجود در شبکه های اجتماعی بیش از روابطی ست که در دنیای واقعی داریم. از حسادت و غیرتی که در روابط موجود در شبکه های اجتماعی وجود دارد به ندرت نتیجه مثبتی حاصل می شود. استفاده از شبکه های اجتماعی برای ایجاد روابط بیشتر و صمیمی تر گزینه ای آسان است اما بهتر است بدانید که این گزینه آسان می تواند خسارات غیر قابل جبرانی به روابط شما در دنیای واقعی بزند. مطالعات نشان می دهد زمانی که یکی از زوجین بیش از حد درگیر یک شبکه اجتماعی مانند فیس بوک شود همسر او تمایل بیشتری برای نظارت و کنترل اعمال و رفتار او خواهد داشت که این موضوع می تواند منجر به بحث های طولانی و در نهایت مرگ رابطه شود. استفاده بیش از حد از شبکه های اجتماعی خلاقیت افراد را نابود می کند. طبق تجربه و به جرئت می گویم که شبکه های اجتماعی آسان ترین راه برای توقف رشد یا کشتن فرآیند خلاقیت در انسان است. تأثیرات منفی گشت وگذارهای بی هدف در شبکه های اجتماعی مانند زمانی ست که شما از روی بی فکری و بدون برنامه خاصی به تماشای تلویزیون و برنامه های این جعبه جادویی بپردازید. اگر تصمیم گرفته اید که بهره وری خود را افزایش دهید و از وقت خود استفاده ای بهینه کنید تمام اپلیکیشن های شبکه های اجتماعی را از همین امروز خاموش کنید. قلدرهای فضای سایبری هنوز زنده و سرحال هستند. مردم فکر می کنند در فضای مجازی هیچ محدودیتی وجود ندارد و به همین دلیل چیزهایی را که در زندگی واقعی به عنوان راز حفظ می کنند و کم تر بر زبان می آورند به آسانی در شبکه های اجتماعی بیان می کنند. اگر شما جزء این قبیل افراد نیستید باز هم این احتمال وجود دارد که روزی برخی از مسائل خصوصی خود را با کاربران دیگر در میان بگذارید و اگر همین الآن هم بیان حرف های خصوصی تان برای دیگران در فضای مجازی یکی از عادت هایتان است بهتر است همین جا تمامش کنید. آن قدرها هم که فکر می کنید در اینترنت ناشناس نیستید. با وجود هکرهای و کلاه بردان حرفه ای که در دنیای وب پرسه می زنند باید همیشه مراقب امنیت خود و اطلاعات محرمانه تان در شبکه های اجتماعی باشید. مقایسه پیوسته خود با دیگران در شبکه های اجتماعی شما را به نابودی خواهد کشاند. شخصیت های دیجیتالی افراد که در شبکه های اجتماعی وجود دارد به طرز چشم گیری با شخصیت و هویت واقعی آن ها متفاوت است. بعد از چند ماه درگیر شدن با این شبکه ها و مقایسه خود با افراد دیگر ممکن است فکر کنید که آن ها از شما خیلی بهترند اما بهتر است این موضوع را همیشه به خاطر بسپارید که آن ها هم مانند شما یک انسان هستند و درست مانند شما از نقاط ضعف و قوت مشخصی برخوردارند. شبکه های اجتماعی افراد را به شدت بی خواب می کنند. نوری که از صفحه نمایش دستگاه های الکترونیکی مختلف به چشمان شما ساطع می شود ذهن را فریب داده و به آن القا می کنند که الآن وقت خواب نیست. یکی از عوامل کلیدی برای برخورداری از سلامت جسمی و روانی کامل خواب کافی ست و عوارض بی خوابی های مکرر بر هیچ کس پوشیده نیست بنابراین بهتر است هنگام خواب گوشی خود را در اتاق دیگری بگذارید و آن را با خود به رخت خواب نبرید. حریم خصوصی شما را به خطر می اندازد. در بین شبکه های اجتماعی خرید و فروش اطلاعات افراد امری طبیعی ست و طبق افشاگری های اخیر اسنودن دولت هایی نظیر آمریکا به تمام اطلاعات افراد از جمله آدرس ایمیل، تماس های شما در اسکایپ و … دسترسی دارد که این امر موجب کم رنگ شدن مفهومی به نام حریم خصوصی در فضای مجازی شده است بنابراین اگر هر چیزی را که به ذهنتان می رسد در شبکه های اجتماعی با دیگر کاربران به اشتراک بگذارید باید بدانید که تنها به دولت ها و شبکه های اجتماعی کمک کرده اید که شما را راحت تر به دام بی اندازند. در پایان ذکر این نکته ضروری ست که شبکه های اجتماعی در کنار این اثرات منفی و مخرب فواید بی نظیری برای پیشرفت و ترقی جوامع، سازمان ها و افراد نیز داشته است و انتخاب بعد مثبت یا منفی هر فناوری بر عهده خود کاربر است. منبع : niksalehi.com

شبکه‌های اجتماعی اینترنتی امروزه با استقبال فراوانی از سوی جوانان مواجه شده و جوانان، بخش قابل توجهی از اوقات فراغت خود را در این شبکه‌ها سپری می‌کنند به طوری که متأسفانه بسیاری از امور از جمله سبک زندگی افراد تحت‌الشعاع استفاده این شبکه‌ها قرار گرفته است. از این رو بر آن شدیم تا در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام علی قهرمانی مدیر مؤسسه ندای فطرت به بررسی «جامعه مجازی و سبک زندگی؛ آسیب‌شناسی و کارکرد شناسی جامعه مجازی» پرداختیم. * تنوع بیش از حد فضای سایبری، یک سرگشتگی و حیرانی را برای مخاطب به بار می‌آورد آقای قهرمانی لطفاً در ابتدا تعریفی از جامعه مجازی و ویژگی‌های آن برایمان بیان کنید. سایبر، گرچه فضای متنوعی است اما یک رسانه مستقل نیست بلکه هرچه که در رسانه‌های دیگر وجود دارد در این رسانه جمع است تنها مزیت این رسانه، جمع بودن تمام رسانه‌ها در آن است زمانی که فیلم و سینما پا به عرصه وجود گذاشت خود را هنر هفتم نامید با این ادعا که همه هنرهای دیگر را در خودش جمع کرده است و این فضای سایبر حتی فیلم را نیز در درون خود دارد. لذا کسانی که به نقد این فضا می‌پردازند گاهی نقدهای غیر علمی ارائه می‌دهند چون ما در فضای سایبری با متن، عکس، فیلم و بازی مواجه هستیم و در واقع فضای سایبری، رسانه مستقلی، شمار نمی‌رود نکته دوم، تأثیر و تأثر متقابل است برخلاف رسانه‌های دیگری که یک سویه هستند مثل بازی، اینجا رسانه دو سویه بوده و خود کار بر در نتیجه مورد علاقه تأثیر دارد. فضای سایبری به دلیل برخورداری از تنوع بالا نسبت به رسانه‌های دیداری و شنیداری و هم به دلیل تنوعش در صفحات گوناگونی که وجود دارد یعنی مانند تلویزیون و ماهواره نیست که 2-3 هزار تا شبکه داریم که اغلب آنها یک سویه هستند و تعداد خاصی از بازی‌ها هستند که ما دی‌وی‌دی‌های آن را داریم. فضای سایبری آنقدر تنوع دارد که موتورهای جستجوگر به میدان آمده‌اند تا به این تنوع با کلید واژه‌هایی که مخاطب به دنبال آن است را پاسخ دهند این تنوع پیش از حد، یک سرگشتگی و حیرانی را برای مخاطب به بار می‌آورد. * به نظر شما مهمترین آسیب‌هایی که می‌توان برای فضای مجازی برشمرد، چیست؟ آسیب‌‌هایی که در فضای سایبری باید به آنها بپردازیم در دو بعد روح و روان و جسم است. همچنان که در این سه حوزه می‌تواند تأثیرگذار هم باشد. یکی از آسیب‌های جدی‌ای که اصطلاحاً برای اینترنت و فضای سایبر مطرح می‌شود «کم تحرکی» است، سبک زندگی سالم، چه در نگاه دینی و حتی در نگاه غیر دینی و از منظر پزشکی، جسم انسان برای تحرک آفریده شده نه برای یک جا نشینی بیش از حد! در حالی که ما شاهد آن هستیم اکثر کاربران فضای سایبر، کم تحرک ی را دارند با وجود ابزار جدیدی مانند گوشی‌ها و تبلت‌هایی که امکان برقراری ارتباط با فضای سایبر راحت شده و معمول این گونه است که کم تحرکی را دارند. آسیب دیگر جسمی، خستگی بیش از حد چشم است فقط کم تحرکی عضلات نیست و بیشتر کاربرها افرادی هستند که بعد از مدتی دچار پیری چشم می‌شوند. هر دینی، هر آئینی و هر مکتبی یک مدلی از زندگی یا مدل‌های متنوع را ارائه می‌دهد این طیف رنگین کمانی، یک حداقل و حداکثری دارد. در هیچ یک از ادیان آسمانی جایز دانسته نشده که تحریک جسم و روح و روان به سوی مباحث اروتیک و جنسی، یکی از موضوعاتی است که بسیار در فضای سایبر پر رنگ بوده و کاربران بسیار بالایی دارد بازی‌های آنلاین است چه دخترانه و چه پسرانه از این دسته هستند. چیزی که در فضاهای سایبر و فضای دیجیتال مشترک است فضای بازی است با این تفاوت که فضای سایبر، آنلاین و بسیار متنوع و فراوان هستند و اصطلاحاً بازی‌های سبک و در عین حال، جذاب که حالت انیمیشنی دارند و به دلیل این بُعد فانتزی بودنشان عموم انسان‌ها به استفاده از آن علاقه دارند چراکه بسیار پرجاذبه هستند. برخی بازی‌های رایانه‌ای، افراد را به سوی پرخاشگری و خشونت سوق می‌دهد * آیا اصولاً بازی‌های دختران و پسران با هم متفاوت است، بحث بازی‌ها معمولاً به سنین نوجوانی اشاره دارد مخاطب اصلی شما کدام قشر است؟ بنده طیف نوجوان تا جوانی را عرض می‌کنم و مقصود من فقط بازی‌های سنین نوجوانی نیست. فیلم ماتریکس که در سال 1999 و در اوایل قرن 21 ساخته شده و ماتریکس 2 و 3 هم بعد از سال 2001 ساخته شد هنوز این سه حلقه تکمیل نشده بود که پروژه بازی آنلاین بازی ماتریکس برای سنین جوان استارت زده شد بیننده‌های این فیلم، جوانان بودند و آخر بازی را هم که خود شخص کاربر رقم می‌زد اینکه این فیلم چگونه تمام شود و انتخاب نوع بازی و نتیجه آن همگی به اختیار خود کاربر گذاشته شده است. اینکه می‌گویم بازی‌های آنلاین، فقط بازی‌های سنین نوجوانی نیست مثال می‌زنم بعضی از بازی‌هایی که شاید آنلاین نباشد و روی گوشی‌های اندروید وجود دارد بازی‌هایی مانند «انگری برد» بیش از اینکه کودکان و نوجوانان پای این بازی‌ها بنشینند جوانان و میانسالان و حتی افرادی که مسن‌ترند خود را با این بازی‌ها سرگرم می‌کنند این طور نیست که فقط مخاطب ما در بازی‌های گوشی‌های موبایل و فضای سایبری فقط مخاطب نوجوان داشته باشد. عنصر مشترک همه این بازی‌ها جذابیت‌هایی است که دارند یکی از این جذابیت‌ها «هیجان» است. جدیداً تحقیقی در انگلیس انجام شده که روانشناسان انگلیسی یک نتیجه خوبی از آن گرفته بودند این بود که روی 500 نفر که بازی‌های معمولی انجام می‌دادند چه دختر و چه پسر چه جوان و چه نوجوان بررسی کرده بودند بازی‌های بسیار ساده مثلاً مسابقات رالی، موتور و بازی‌هایی که در آن‌ها زد و خوردها وجود ندارد و فقط یکسری هیجان و سرعت و مواردی از این دست وجود دارد اینها را با افرادی که اصلا چنین بازی‌هایی را نداشتند مقایسه کردند یعنی بین کسانی که اهل بازی بودند و کسانی که اهل بازی نبودند یا استفاده آنها از بازی کم بود، میزان پرخاشگری در افرادی که اهل بازی بودند به شدت بالا بود. آنها تعجب کرده بودند که با وجود اینکه این بازی‌ها مشکل خاصی نداشت و کاربر، خشونت خاصی را در بازی مشاهده نمی‌کرد اما بعد از سال‌ها و ماه‌ها تحقیق به این نتیجه رسیدیم که شکست خوردن در این بازی و سرخوردگی که فرد در دفعات به درون خود می‌ریزد و عدم موفقیت در یک بازی، حالتی را در درون او به وجود می‌آورد که به سوی پرخاشگری و خشونت رهنمون می‌کند. این جذابیت، هیجانی است که در بازی‌ها نهفته شده و فرد تلاش دارد که در اثر آن هیجانات، جذب بازی شده و مراحل آن را پشت سر هم انجام دهد. بنابراین از جمله تأثیرات فضای سایبری این است یکی از مؤلفه‌های اصلی یک زندگی سالم، زندگی‌ای که بر اساس صبر، مهربانی و بردباری پایه‌ریزی می‌شود را از بین می‌برد و هیجانات و خشونت فرد جایگزین صبر و آرامش او می‌شود. سنین کودکی و نوجوانی، سنین شروع تربیت و پایه‌گذاری مبانی تربیت صحیح است لذا باید کودک را از همان کودکی، بردبار تربیت کنیم صبور و اهل تعقل و اندیشه بار بیاوریم و این کودک از ابتدا تا انتهای زندگی‌اش موفق خواهد بود. همچنین سنین نوجوانی که شکننده‌تر است اگر بتوان تربیت نوجوان را در این سنین در دست بگیریم تا حد بسیاری تأثیراتی که در کودکی کسب کرده چه مثبت و چه منفی را به سوی تعالی سوق داد و آینده‌ای خوب را برای او رقم بزنیم و به این صورت از آسیب‌های فراوانی که در آینده سراغ او خواهد آمد،جلوگیری می‌شود. استفاده بیش از حد بازی‌های رایانه‌ای، فرصت اندیشیدن را از فرد می‌گیرد از دیگر آسیب‌ها، آسیب‌های روحی فرد است که موارد متعددی را شامل می‌شود از جمله آسیب‌های فکری. در حال حاضر بحث بنده درباره هیجان است که در بیشتر بازی‌ها خود را نشان می‌دهد البته این آسیب می‌تواند در غیر بازی‌ها هم باشد. بعضی از این سایت‌ها و شبکه‌هایی که بیشتر فیلم و کارتون محور هستند همگی یک ویژگی مشترک دارند و آن بحث هیجان‌طلبی و استفاده از بُعد عاطفی فرد است، آسیب فکری که در این بخش متوجه فرد می‌شود این است که فرد در این قبیل فضاها جایی برای فکر کردن ندارد و تفاوتی هم میان کسی که اهل بازی‌های فراوان است و فردی که اهل بازی‌های آنلاین است و چه کسی که در شبکه‌های هیجاناتی پر از خشونت و ... است چنین فردی فرصت تفکر ندارد چون دائماً درگیر این هیجاناتی مانند زد و خورد، سرعت، دقت و ... بوده و جایی برای اندیشیدن او باقی نمی‌ماند. استادی بود که می‌گفت ما وقتی کودک بودیم از دیوار راست بالا می‌رفتیم. اما همین که آماده می‌شدیم با بدن کثیف به حمام برویم یا لباسمان را عوض کنیم و یا زمانی که خسته می‌شدیم در فاصله زمانی که خوابمان ببرد یا به حمام برویم یک فرصتی بود تا درباره آنچه که در روز برایمان اتفاق افتاده بود تأملی کنیم اما امروزه با این ابزار مجازی، فرد پای سیستم خوابش می‌برد و هیچ فرصتی ندارد. * علاوه بر آسیب‌های جسمی و روانی، چه آسیب‌های اخلاقی ممکن است در این فضا برای افراد به وجود آید؟ مرحله بعد، آسیب‌های اخلاقی است بیشترین آسیبی که من از همه منتقدان دیده‌ام، چه فضاهای بازی و چه فضاهایی که معمولاً در کشور ما به عنوان سایت‌های فیلتر از آنها یاد می‌شود آسیب‌های اخلاقی بسیار فراوانی دارند کوچکترین آنها مسائل اروتیک است که از لباس‌های نامناسب و اندام‌های نیمه عریان گرفته تا رابطه‌های عاطفی و بالاتر که آسیب‌های جدی‌تری روی فرد دارد. این مسئله‌ای است که علاوه بر منتقدان داخلی، منتقدان خارجی و حتی افرادی که هیچ دینی را قبول ندارند و البته بنده برخی از پزشکان را می‌شناسم که منتقد بحث‌های مسائل اخلاقی فضای سایبر هستند. آنها می‌گویند با وجود اینکه انسان هیچ دینی را قبول نداشته باشد اما یک وجدانی دارد که باید بپذیریم کودک و نوجوانی که در سنین رشد قرار دارد نباید فرد تا این حد در این فضاها غرق شود به طوری که جلوی رشد علمی و عقلی او گرفته شود و با بروز هیجانات عاطفی و جنسی به معنای خاص رادیکال، دیگر فرد فرصت رشد علمی پیدا نمی‌کند چون جاذبه‌های جنسی او را به سمتی می‌کشاند که بی‌بازگشت بوده و یا اینکه بسیار سخت می‌تواند برگردد. تخریب سبک زندگی انسان‌ها اولین تیر شبکه‌های اجتماعی *آقای قهرمانی! آسیب‌های فضای سایبری تا چه اندازه می‌تواند بر سبک زندگی افراد تأثیر منفی داشته باشد؟ سبک زندگی ما به نوع جهان‌بینی و نگرش‌ ما از زندگی برمی‌گردد تعریفی که ما از محیط اطرافمان داریم فقط یکسری از مهارت‌ها نیست مثل دروغ نگفتن، سالم زندگی کردن و .. بلکه اینها مؤلفه‌های جزئی آن زندگی هستند لذا این روح حاکم بر زندگی، نوع نگرش ماست. توجه کنید فضایی که اکنون ایجاد شده یک فرد در آن فقط یک هویتی را برای خود برگزیده است هویت مجازی که هرگونه دلش می‌خواهد در آن حضور می‌یابد، در یک وب‌سایت یک شخصیتی دارد و در شبکه اجتماعی، شخصیتی متفاوت. حتی ممکن است فرد دختر باشد و با هویت یک پسر در این فضا ظاهر شود اولین چیزی که با وارد شدن این فرد به شبکه‌های اجتماعی مدنظر قرار می‌گیرد این است که سبک زندگی فرد مخدوش می‌شود و بحث اصلی مسئله صداقت شخص است که زیر سؤال می‌رود. از خودبیگانگی و دیگر شیفتگی شبکه‌های اجتماعی اساس زندگی ما را برهم می‌زند شبکه‌های مجازی‌ای به نام «second life» وجود دارد همچنین شبکه‌هایی هستند که چنین موضوعی دارند اما با این نام عنوان نمی‌شوند این زندگی دوم، فضایی است که شما در آن یک زندگی‌ مجازی را تشکیل می‌دهید و افرادی را به عنوان دوست، همکار، خانواده و ... انتخاب می‌کنید مثلاً بازی‌های کودکانه و دخترانه‌ای هستند که نوع رفتار را به شما از دوران کودکی آموزش می‌دهد. یا اینکه در این فضا شما یک کودک را تا سنین نوجوانی و جوانی، تربیت می‌کنید، در واقع شخص با آن شخصیت همزاد پنداری می‌کند و این همانی، او را به جهتی می‌کشاند که شما او هستید و آن لباس را پوشیده‌اید و آن رفتار خاص را انجام می‌دهید برای آن زندگی دوم و اکنون این رفتارها را در زندگی واقعی خودتان بروز می‌دهید. اینکه راحت دروغ می‌گویید و آن هویتی که ندارید را معرفی می‌کنید و آن هویتی که دارید را مخفی می‌کنید. برای اینکه فرد بتواند از آن زندگی واقعی خود فرار کند وارد این فضا می‌شود و گاهی هم برای تخلیه روحی و روانی! یا اینکه شما احتمال می‌دهید تعدادی از کاربران شما، شما را بشناسند و خطر لو رفتن وجود داشته باشد برای اینکه اگر لو رفتید کمترین آسیب را ببینید خودتان را به آن هویتی که اینجا معرفی کردید نزدیک می‌کنید و سعی می‌کنید همان باشید که در شبکه‌های اجتماعی معرفی کرده‌اید. بنابراین چه اتفاقی می‌افتد یک از خودبیگانگی و دیگر شیفتگی! که آن دیگری همان خود مجازی شماست که اتفاق می‌افتد و این تعارض و تقابلی که به وجود می‌آید اساس مدل زندگی شما را بر هم می‌زند این قضیه در فضای کلی وجود دارد و مختص دین اسلام نیست و بر هر نوع کاربری می‌تواند صدق کند این تضاد درونی که ایجاد می‌شود و شما را به ناکجاآباد می‌کشاند اصلی‌ترین آسیب فضای سایبری است. گام دوم آسیب‌های سبک زندگی در فضای مجازی، اعتیاد به این فضاست شما برای اینکه از روزمره‌هایتان فرار کنید و برای اینکه خودتان را تخلیه کنید جایی را پیدا کرده‌اید که حالات و عاطفه خود را آن جا پیاده می‌کنید. آسیبی به نام «من می‌دانم» *در ادامه می‌شود کمی هم درباره آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی که اغلب نوجوانان و جوانان امروزه درگیر آن هستند مانند وایبر و واتس‌آپ صحبت کنید؟ گروه‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی موبایل‌ محور شکل می‌گیرد یا گروه‌های دوستانه است یا گروه‌های همکاران. گروه‌های دوستانه بیشتر فضای طنز و سرگرمی دارد و حتی مذهبی‌ترین‌ها افرادی هستند که گروه‌هایی را تشکیل می‌دهند و اطلاعات خوب فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را با هم به اشتراک می‌گذارند. اتفاقی که که در اینجا می‌افتد این است که فرد برای اینکه اطلاعات بیشتری به دست می‌آورد در گروه‌های بیشتری عضو می‌شود و حواسش نیست که اطلاعات فقط این مواردی نیست که دوستان ارسال می‌کنند چرا که او حرف دیگری و دیگری هم حرف دیگری را کپی می‌کند. بنابراین افراد در یک چرخه خاصی قرار می‌گیرند که فرد احساس فهمیدگی به او دست می‌دهد در یک چرخه نزدیک بی‌نهایت که فرد دچار یک رخوت و یک شیفتگی نسبت به اینکه «من می‌دانم» قرار می گیرد در حالی که تنها بعضی از اطلاعات با او به اشتراک گذاشته می‌شود و بیشتر موارد وارد مباحث جزئی و حاشیه‌ای می‌شود و هرچه وقت بیشتری صرف این کار کند عمر زیادتری از او به هدر می‌رود در واقع به دیگر معنا اولویت اصلی فرد، حضور در فضای مجازی می‌شود و دائماً از زندگی واقعی‌اش و از خود واقعی‌اش دورتر می‌شود. * چه چیزهایی باعث روی آوردن افراد به عضویت در این گروه‌ها می‌شود؟ اینکه ما از امکانات و تکنولوژی استفاده کنیم کسی آن را تحریم نمی‌کند بلکه استفاده ناروای از آن است که بد بوده و عقل نیز آن را ناشایست می‌داند. اما چه می‌شود که ما جذب این شبکه‌های اجتماعی می‌شویم،‌ یک روایتی وجود دارد که می‌گوید در هر چیزی لذتی وجود دارد «لکل شیء لذت» حتی اگر یک ماشینی که همه آن را دارند و شما هم جدیدترین مدل آن ماشین را می‌خرید آیا سوار شدن ماشین نو لذت ندارد؟! بله چرا چون تازه است یا هر چیز دیگری را که در نظر بگیرید تا زمانی که تازه و جدید است برای انسان لذت دارد. دومین عامل علت‌گرایش به شبکه‌های اجتماعی موبایل محور به دلیل ارزان بودن آن است و فرد فکر می‌کند فقط باید هزینه اینترنت را پرداخت کند هر بی‌ارزانی بی‌علت نیست هر کسی اطلاعاتی را در یک گروه منتشر می‌کند در واقع اطلاعات شخصی و خصوصی خود را هم در اختیار شبکه‌های جاسوسی غرب قرار می‌دهد. غرب بعد از تلقین محدودیت در جامعه ما شبکه‌های اجتماعی نظیر وایبر را راه‌اندازی کرد وقتی فیس‌بوک، واتس‌آپ را خرید 16 میلیون دلار را الکی هزینه نکرد که آن را بخرد که هیچ تبلیغاتی هم روی آن نیست. در فیس بوک می‌شود تبلیغات کرد اما هیچ تبلیغاتی در واتس آپ نیست. یا وقتی وایبر امکان تماس صوتی را برای کاربر قرار داده‌، آیا برای هیچ و پوچ، و آیا این پول را از سر راه آورده‌اند لذا فرد چون فکر می‌کند که فقط هزینه اولیه اتصال به شبکه اینترنت را پرداخت می‌کند و در ارتباط‌های بعدی تقریباً مکالماتش رایگان است آن را بر می‌گزیند از این رو کاربر حواسش نیست که این تماس‌های اینترنتی خیلی هم رایگان رایگان نیست و در واقع از اعتبار او و از اطلاعات خصوصی او خرج و هزینه می‌شود که ممکن است همین مسئله به ضرر او تمام شود. اینکه ما با افراد مختلفی ارتباط می‌گیریم و انسان دنبال این است که نادانسته‌هایش را کشف کند فضای جدیدی را تجربه کند به جز هیجان‌طلبی، بحث مکاشفه انسان و اینکه دائماً به دنبال یافتن امور جدید است روحیه دانش طلبی انسان و فهم‌‌خواهی او یکی از علل گرایش به استفاده از این شبکه‌های اجتماعی است. هیجانی که در این فضا وجود دارد بیشتر است چون ما در این فضا تأثیرگذارتریم و تنوع بسیاری وجود دارد افراد هر کس را که بخواهند انتخاب می‌کنند و چون این مشارکت و فعالیت به صورت دو طرفه است موجب هیجان فرد می‌شود. از همه مهمتر اینکه مرزها در این شبکه‌های اجتماعی برداشته شده است غربی‌ها آن قدر به ما تلقین کرده‌اند که شما همیشه محدود بوده‌اید انقلاب اسلامی، محدودیت آورده و خانواده‌ها شما را محدود کرده‌اند که یک حس محدودیت به ما دست داده و این حس بدی است و بنده به شدت مخالف آن هستم و معتقدم که غربی‌ها این را به ما تلقین کرده‌اند تا ما فکر کنیم واقعاً در محصوریت شدید هستیم لذا یک فضایی را پدید آورده‌اند که این محدودیت را برمی‌دارد و فرد حس می‌کند وارد یک عالم جدیدی است که خود او فقط بیننده نیست بلکه خود او هم کاره‌ای در این جهان است خودش هم عرضه کننده است بنابراین برای اینکه فرد خود را از این حصار تلقینی خارج و تخلیه کند وقتی این فضا در قالب شبکه‌های اجتماعی به وجود می‌آید به راحتی از آن استقبال می‌کند و علل روانی دیگری هم وجود دارد که مهمترین آن‌ها این مواردی بود که ذکر شد. کپی شده ازstrategicreview.blog.ir

گروه فضای مجازی: عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند بحران هویت را یکی از مهم‌ترین آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی دانست و گفت: فرصت‌ها و تهدیدهای شبکه‌های اجتماعی را باید جدی گرفت. مهدی قناد، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، با بیان اینکه وجود شبکه‌های اجتماعی یک امر جهانی و طبیعی است، گفت: اینترنت در ابتدا برای امر پژوهش و کاربردهای علمی اختراع شد اما رفته رفته وارد عرصه‌های اجتماعی نیز شد. وی گستردگی، در دسترس بودن و هوشمندی بیشتر را از دلایل گرایش به ابزارهای ارتباطی دانست و افزود: هر پدیده اجتماعی که وارد فضای حیات اجتماعی می‌شود فرصت‌ها و تهدیدهایی را به‌وجود می‌آورد. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند با بیان اینکه تا زمانی که ابزارها زندگی انسان را مختل نکنند مفید خواهند بود، بیان کرد: باید راه درست استفاده از آن را بلد باشیم تا فواید امکان دسترسی سریع به اطلاعات را وارد زندگی خود کنیم. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند بحران هویت را یکی از مهم‌ترین آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی عنوان و اظهار کرد: اعتیاد به این ابزارها، ترس از طرد شدن از سوی دیگران، افت تحصیلی و کاهش تمرکز و ارتباطات واقعی از دیگر آسیب‌های استفاده نادرست از شبکه‌های اجتماعی است. وی ادامه داد: مهارت‌های کلامی یا خواندنی و نوشتنی انسان کم می‌شود و ادبیات خاصی به ارمغان می‌آید که تسلط بر زبان اصلی را کاهش می‌دهد. هویت دوست‌داشتنی فرد در شبکه‌های اجتماعی قناد، اتلاف وقت را از دیگر آسیب‌ها دانست و افزود: تهدید سلامت جسمی، خواب نامناسب و گسترش خشونت را می‌توان از دیگر آسیب‌ها برشمرد. وی با اشاره به دلایل گرایش به شبکه‌های اجتماعی عنوان کرد: فرد می‌خواهد هویت دوست داشتنی خود را در این فضا به‌دست بیاورد و علاوه بر آن حس هیجان‌طلبی خود را ارضا کند. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند بازسازی هویت مخدوش شده را از فرصت‌های این شبکه‌ها دانست و بیان کرد: در این فضا اگر به‌درستی استفاده شود بسیاری از استعدادهای انسان شکوفا می‌شود و فرد می‌تواند گفت‌وگوی همراه با منطق را بیاموزد. قناد با بیان اینکه شبکه‌های اجتماعی را باید جدی گرفت، گفت: با آگاهی‌بخشی، نظارت و ارائه اطلاعات به والدین، افزایش مهارت‌های ارتباطی، محدود کردن زمان استفاده و جایگزین‌کردن فعالیت‌های مثبت به استفاده صحیح از شبکه‌ها کمک کنیم. وی بیان کرد: افراد چون در این فضا حرف خود را به راحتی و آزادانه بیان می‌کنند به این شبکه‌ها پناه می‌برند و گرفتن بازخورد از سوی دیگران برایشان مهم می‌شود و به‌دلیل آن‌که گاهی بازخورد مثبت ندارد دچار تنهایی و افسردگی می‌شود

با رواج گوشی های لمسی پیشرفته در بازار، خرید این گوشی ها توسط خانواده ها و بخصوص جوانان و نوجوانان روز به روز در حال افزایش است. نبض سحر:گوشی های هوشمندی که شاید مکالمه با آن کمترین کاربرد را برای مصرف کننده دارد و بیشتر بحث در هنگام خرید در مورد سیستم عامل ، سرعت وسایر قابلیت های این گوشی هاست.گوشی هائی که در ابعاد بزرگ در ویترین مغازه ها خودنمائی می کندو گاها خرید یک گوشی برای یک نوجوان تبدیل به یک آرزوی بزرگ شده است. در چند سال اخیر موج گسترش استفاده از این نوع تلفن همراه حتی با قیمت های گزاف،سرعت بیشتری در بازارهای داخلی ایران داشته است. امروزه جوانان برای سرگرم شدن واز همه مهمتر استفاده از اینترنت به سمت خرید این نوع از گوشی ها می روند. با رواج این گوشی ها ،برنامه های مختلفی برای آن توسط شرکت های مختلف طراحی و در دسترس عموم قرار داده می شود. ویک بُعد از این نرم افزارها، نرم افزار های مربوط به شبکه های اجتماعی از قبیل:وایبر،وات ساپ،لاین،تانگو و امثال ذالک می باشد. این نرم افزار ها در کمترین زمان ،در بین جوانان ما جا باز کردند و وقت زیادی را از جوانان ما می گیرد. به طوری که هر وقت، زمان آزادی را پیدا می کنند سریعا مشغول استفاده از این نرم افزارها می شون به طوری که گاها در سر سفره غذا نیز مشاهده می شود که مشغول استفاده از آن هستند! مسلما این گونه نرم افزار ها اگر سودمندی داشته باشند از آسیب هایی نیز برخوردار هستند. وحال مواردی از این آسیب ها را ذکر می کنیم: – مهمترین آسیب اعتیاد به این نرم افزار ها می باشد که فرد را از لحاظ روحی و جسمی درگیر خود می کند. – اتلاف وقت که بیشرین زمان از وقت روزانه صرف این شبکه ها می شود،که گاها فرد استفاده کننده تا ساعت ۳ بعد از نصف شب نیز در این شبکه ها بسر می برد که موحب اختلال در خواب وکم خوابی در فرد می شود که این خود زمینه ایجاد دارای مشکلات دیگری است. -ایجاد اختلاف در بین روابط همسر که گاها منجر به ایجاد کدورت،بدبینی و حتی شاید منجر به طلاق شود! – عدم ارتباط موثر با جامعه ی واقعی و به ویژه خانواده که گاها شاهد این هستیم که فرزند خانواده دچار مشکلاتی در ارتباط با خانواده پیدا می کند. -ایجاد مشکلات شخصیتی و هویتی:مسلما شبکه های اجتماعی مملو از کاربران با هویت جعلی است که امکان تشخیص و اعتماد به اینکه طرف مقابل زن یا مرد است را عملا ناممکن می سازد،مگر در موارد خاص که طرف مقابل از نزدیکان شما باشد.که این عدم اعتماد عوارضی را بر جامعه ی واقعی وارد می سازد و فرد همیشه با شکاکیت به پیرامون خود می نگرد. – ابراز احساسات در این شبکه های اجتماعی گاها موجب وابستگی و عشق های مجازی را منجر می شود که موجب اضطراب،استرس در فرد و مستعد سایر بیماری های روحی و جسمی می شود. – انحطاط فکری جوانان و هدف قرار دادن دین،اعتقاد و شبهه افکنی در این شبکه های اجتماعی که موجب ایجاد شک و شبهه در ذهن جوانان می شود. – ترویج مسائل غیر اخلاقی وبرخی از مسائل سیاسی،اجتماعی،فرهنگی در قالب تخریب و فرافکنی موجب آشفتگی ذهنی جوانان می شود.که برخی از مسائل نیز به صورت سازماندهی شده توسط معاندین انقلاب ودشمنان نظام خوراک این شبکه ها می باشد. وحال راهکار: اگرچه از آسیب های این شبکه های اجتماعی سخن گفتیم اما مسلما دارای محاسنی نیز می باشند از قبیل ترویج مسائل اخلاقی،دینی در این شبکه ها،گسترش ارتباطات جمعی و فعالیت در این مسیربا رویکرد های عقلانی و صحیح،اطلاع رسانی سریع و ارزان در گستره وسیع و سایر مزیت ها. اما برای کاهش آسیب های این شبکه های اجتماعی می توان گفت که خانواده ها نقش بسزائی دارند که می توانند با تشریح آسیب های شبکه های اجتماعی به فرزندان خود از بروز چنین مسائلی جلوگیری کنند. جوانان نیز هر خبر و مطلبی را که در این شبکه ها منتشر می شود را باور نکنند و به دنبال صحت و سقم آن باشند.همانطور که در قران آمده است:ای مومنان اگر فاسقی خبری برای شما آورد، درباره آن تحقیق کنید. (سوره حجرات/ آیه ۶) و همچنین اطلاع رسانی صدا و سیما،مطبوعات،رسانه ها وخبرگزاری ها در این موارد می تواند ،نقش مهمی را در این زمینه ایفا کند. و سخن آخر: ما در این جهان برای ایفای نقش خود آمده ایم ،همانطور که خدای متعال فرمود:وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ .( الذاریات / ۵۶ )من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند، پس آن گونه در این جهان زندگی کنیم تا خداوند از ما راضی باشد.ومسلما اگر ملاک همه ی کار های ما “خدا “باشد هم در این جهان و هم در سرای آخرت رستگار خواهیم شد.واین مسیر تنها با کمک گرفتن از قران واهل بیت(ع) طی خواهد شد. خدایا چنان کن سرانجام کار/تو خشنود باشی ما رستگار

مقدمه جنگ نرم، به دلیل ماهیت خود و عدم نیاز به ابزارهاى فیزیکى، به دنبال آن است که در مسافت هاى دورترى از مراکز طراحى کننده، به اجرا درآید. جهانى و فرامرزى بودن فضاى سایبر، امکان هاى مورد نیاز را به آسانى در اختیار طراحان جنگ نرم قرار مى دهد و با فراهم شدن بسترهاى فکرى - فرهنگى اهداف مورد نظر، از سوى جریان هاى درون جامعه هدف دنبال مى شود. میسر بودن ارتباط دو طرفه نیز ابزارهاى عملیاتى را در خدمت طراحان و رهبران مراکز مورد نظر در مى آورد و در موقعیت هاى حساس که امکان حضور و هدایت مستقیم میدانى حوادث، از براندازان سلب مى شود؛ عناصر حاضر در صحنه نقش رسانه اى عملیات را بازى مى کنند. از سوى دیگر، جنگ نرم به عناصر و سربازان میدانى نیاز دارد که از جنس مخاطبان جامعه هدف باشند. این عناصر، باید براى خود هویتى خاص قایل باشند تا بتوانند هدایت روند درگیرى را برعهده گیرند و در شرایط کنونى، امکان دسترسى به فضاى مجازى به دلیل در اختیار گذاشتن لحظه اى حجم وسیعى از اخبار، اطلاعات و تسهیل ارتباط، چنین هویت کاذبى را به راحتى در میان بخشى از صحنه گردانان حوادث ایجاد مى کند. نبود بسیارى قیود و محدودیت ها که براى سایر اقسام رسانه اى وجود دارد، در محیط مجازى، گستره فعالیت در این فضا را براى اهداف و انگیزه هاى امنیتى و سیاسى در جنگ نرم افزایش مى دهد. مجموعه این شرایط است که امروزه، هوس بهره گیرى از این فضا را براى غلبه بر دیگر ملت ها، در میان مراکز قدرت جهانى ایجاد مى کند. حوادث چند ماه اخیر ایران را باید میدان آزمون براى کاربرد فضاى مجازى در عملیات روانى و جنگ نرم دانست. وبلاگ، فیس بوک، توئیتر، فرند فیدز و بالاترین، از جمله سایت هایى هستند که قابلیت شبکه سازى وسیعى در اینترنت ایجاد کرده اند. در برخى مواقع، این شبکه ها به عنوان سربازان جدید جنگ نرم دول غربى، اقدامات خود را به فضاى واقعى جامعه نیز تسرى داده و هماهنگى و سازماندهى بسیارى تجمع هاى سیاسى و اعتراضى را بر ضد دولت هدف، عهده مى گیرند. حوادث پس از انتخابات سال 1388، به روشنى نقش شبکه هاى اجتماعى مجازى در جنگ نرم غرب با ایران را نشان داد. نگاهى به مفهوم و ویژگى هاى شبکه هاى اجتماعى مجازى امروزه فراگیرى اینترنت و فن آورى هاى جدید ارتباطى و اطلاعاتى، موجب ظهور فضاى مجازى در کنار جهان واقعى شده که این امر، معادلات و الگوهاى ارتباطات سنتى، تولید، انتقال و مصرف اطلاعات را به هم زده و موجب تغییر در آن شده است. چنین فضایى که به عنوان واقعیت مجازى یک پارچه، درنظر گرفته مى شود، از ویژگى هایى چون بى مکانى، فرا زمان بودن، صنعتى بودن محض، عدم محدودیت به قوانین مدنى متکى بر دولت - ملت ها، از معرفت شناسى تغییر شکل یافته پسامدرن برخوردار بودن، قابل دسترسى بودن همزمان، روى فضا بودن و برخوردارى از فضاهاى فرهنگى، اعتقادى، اقتصادى، سیاسى و نیز آزادى از هویت بدنى و جنسى جدید برخوردار است.(2000 ,Myers ). شبکه هاى اجتماعى مجازى، امروزه نقش بسیار مهمى در خلق این فضاى مجازى دارند. از خلال همین واقعیت هاى مجازى است که آسیب هاى روانى و سیاسى بسیار گسترده اى را مى توانند براى یک جامعه به وجود آورند. شبکه هاى اجتماعى، به مجموعه اى از افراد که به صورت گروهى با یکدیگر ارتباط داشته و مواردى مانند اطلاعات، نیازمندى ها، فعالیت ها و افکار خود را به اشتراک بگذارند، شبکه هاى اجتماعى گویند. شبکه هاى اجتماعى را مى توان به دو دسته شبکه هاى مجازى و شبکه هاى غیرمجازى تقسیم کرد. شبکه هاى غیرمجازى در واقع شبکه هایى هستند که توسط مجموعه اى از افراد و گروه هاى به هم پیوسته، در محیط اجتماعى عمل مى کنند. شبکه اجتماعى مجازى یا شبکه اجتماعى اینترنتى، وب سایت یا مجموعه اى از وب سایت هایى است که به کاربران امکان مى دهد، علاقه مندى ها، افکار و فعالیت هاى خود را با یک دیگر به اشتراک بگذارند؛ به عبارت دیگر، شبکه هاى اجتماعى سایت هایى هستند که با استفاده از یک موتور جست وجوگر و افزودن امکاناتى مانند چت، پیام رسانى الکترونیک، انتقال تصویر و صدا و...، امکان ارتباط بیشتر کاربران را در قالب شبکه اى از روابط فردى و گروهى فراهم مى آورند. (2000 ,Resnick) وبلاگ ها(1)، فیس بوک(2)، توییتر(3)، یتوب(4)، پادکست(5) از جمله شبکه هاى اجتماعى مجازى هستند. نگاهى به آسیب هاى سیاسى و روانى شبکه هاى اجتماعى مجازى با رشد رسانه هاى نوین، جهان وارد عصر دوم رسانه ها شده است که بر خلاف دوره مدرن و عصر نخست، آینده آن به طور کامل قابل پیش بینى نیست، زیرا در عصر دوم رسانه ها که در آن بحث رسانه هاى الکترونیک جدید، حاکمیت دارند و اطلاعات حرف آخر را مى زنند، پدیده ها کمتر قابل پیش بینى اند (گل محمدى، 1383). رسانه هاى نوین داراى آسیب هاى بسیار مهم روانى و سیاسى است که مى توانند، زمینه و بستر مناسبى را براى جنگ نرم ایجاد کنند. در مورد آسیب هاى روانى شبکه هاى اجتماعى، مى توان به موارد ذیل اشاره کرد: (Hassanien ، Abraham ، 2010 ). 1. کاهش احساسات: به دلیل اینکه اغلب ارتباطات در این فضا، به صورت نوشتارى است، اغلب فاقد احساسى است که در فضاى واقعى، از طریق قدم زدن، سخن گفتن و ... به دست مى آید. افراد با وجود امکانات ارتباطى در فضاى مجازى، دیگر اهمیتى به کیفیت روابط نمى دهند و این مسئله، به کاهش بیشتر احساسات منجر مى شود. 2. متن گرایى: علیرغم امکانات چند رسانه اى موجود در فضاى مجازى، هنوز هم قسمت عمده اى از ارتباطات درفضاى مجازى را ارتباطات متنى در قالب ایمیل و چت تشکیل مى دهد. ارتباطات متنى مى تواند شکل جدیدى از هویت مجازى را شکل دهد. 3. انعطاف پذیرى هویتى: افراد در فضاى مجازى، به دلیل نبود راهنماهاى چهره اى، مى توانند بازنمایى هاى متفاوتى از خود ارائه دهند. 4. دریافت هاى جایگزین: در ارتباطات مجازى، شما مى توانید دیوارها را بشکنید، به حوزه خصوصى دیگران وارد شوید و حرف هایى را که حاضر نیستند، در ارتباط چهره به چهره به شما بگویند، بشنوید. علاوه بر آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى مجازى در بعد روانى که به انعطاف پذیرى هویتى و شکل گیرى هویت هاى مجازى جدید منجر مى گردد، مهم ترین تأثیرات سیاسى فناورى هاى ارتباطى - اطلاعاتى، تضعیف دولت هاى ملى، اشاعه اطلاعات سیاسى و کاهش مشارکت سیاسى افراد و گروه هاست. همچنین کنترل اطلاعات در عصر جدید، اهرم اصلى قدرت بازیگران جهانى، ملى و محلى است ,.J.P ,Robinson (2004 .M ,and Kestnbaum .A ,Neustadtl). اهرمى که در انقلاب هاى رنگى در اختیار بنیاد سوروس و سازمان هاى غیردولتى و جنبش هاى دانشجویى قرار گرفت و رهبران احزاب و جنبش ها، بیشترین بهره را از آن بردند. دول غربى، ماهرانه با استفاده از امکانات تکنولوژى و ارتباطات، مانند اینترنت، سایت هاى انتقادى را علیه یک دولت سازمان مى دهند. پیام هاى کوتاه را از طریق تلفن هاى همراه رد و بدل مى کنند و مرتب قرارهاى جدیدى مى گذارند. آسیب مهم دیگر رسانه هاى نوین، تأثیر بر افکار عمومى و بسیج آن است. به گونه اى که به واسطه این رسانه ها، نوعى فضاى عمومى شکل مى گیرد و بسیارى افراد، بى آن که یکدیگر را ببینند و تبادل نظر کنند، مانند یکدیگر فکر و در نتیجه مانند یکدیگر نیز عمل مى کنند. بر این اساس، از طریق تولید پیام، شعار و اندیشه، به شیوه اى هنرى و از طریق تصویر، گرافیک، صدا و موسیقى، تصورات دستکارى و بسیج مى شوند و در نهایت فعالیت سیاسى، این امکان را مى یابد که با زندگى روزمره آمیخته شود. (.L .W ,Bennett). در این صورت دیگر مانند گذشته، نیازى نیست که براى تبدیل افکار عمومى به نیروى اجتماعى و تغییر اوضاع سیاسى، به اهرمى مانند حزب سیاسى متوسل شد و اگر این تغییر در افکار عمومى پیدا شود، مردم در مواقع مهم تاریخى، خود راه را باز مى کنند و احتیاجى به اعمال نیرو، فشار و زور از طریق اهرم هاى جدا از مردم وجود ندارد. افزون براین، استفاده جنبش هاى اجتماعى جدید، از شبکه هاى اجتماعى مجازى، آسیب جدى دیگرى را براى دولت ها به همراه داشته است. جنبش هاى اجتماعى جدید و هویت هاى دگرخواهانه، از مهم ترین جنبه هاى نرم افزارى تهدید امنیت ملى هستند. جنبش هاى نوین کنونى، اهمیت بیشتر را به هویت داده و در برابر اشکال جدید سلطه و طرد مقاومت مى کنند. این جنبش ها همچنین تلاش دارند، تا با اشکال جدید تکنولوژى هاى ارتباطى و تغییرات اجتماعى، سیاسى و فرهنگى سازگار شوند. به اعتقاد مانوئل کاستلز، بازیگران سیاسى، از طریق رسانه هاى نوین، در بازى قدرت حضور دارند و از آن جا که اطلاعات و ارتباطات، عمدتاً از طریق شبکه جهانى اینترنت و ماهواره ها و خبرگزارى ها صورت مى گیرد، بازى سیاسى، به نحو فزاینده اى در فضاى رسانه ها صورت مى گیرد (کاستلز،1380) وى همچنین به نقش تکنولوژى هاى ارتباطى، مانند اینترنت، در عضوگیرى و گسترش قدرت جنبش هاى اجتماعى اشاره مى کند. شبکه هاى اجتماعى شکل اجتماعى نوینى از ارتباطات را به وجود آورده که در عین حال توده اى است؛ اما به صورت انفرادى تولید و دریافت مى شود و تاثیر مى گذارد. با این همه، در سراسر جهان، به ابزارى در خدمت جنبش هاى اجتماعى تبدیل مى شود؛ اگرچه این جنبش ها تنها استفاده کنندگان این ابزار جدید، بسیج و سازمان دهى نیستند. جنبش هاى مذکور، باید بتوانند براى دستیابى به اهداف خود، در سه زمینه توانمندى داشته باشند: شکل دادن به هویت جمعى، متقاعد ساختن پیروان خود، و بسیج آنها. این جنبش ها، با استفاده از تکنولوژى هاى جدید اطلاعاتى، مى توانند به راحتى به هر سه هدف مذکور دست یابند. (1998b .B ,Bimber). ملوچى معتقد است که شبکه هاى اجتماعى مجازى، به جنبش هاى اجتماعى، توانمندى انعکاس روش ها و اهداف خود را به فضاى عمومى داده است.(ملوچى). همچنین شبکه هاى اجتماعى مجازى، همانند آزمایشگاهى است که جنبش هاى اجتماعى، میزان توانمندى خود را بررسى مى کنند. در چنین حالتى شبکه هاى اجتماعى، تنها به عنوان وسیله سیاسى عمل نمى کنند، بلکه خود به فضاى سیاسى تبدیل مى شوند. (B2000 ,Bimber) نیز کاربرد شبکه هاى اجتماعى این امکان را به جنبش هاى اجتماعى مى دهد که روش هاى سنتى بیان اعتراضات خود، همانند راهپیمایى ها، اعتراضات، شعارها و استفاده از نمادها را آسان تر به کار برده و آن ها را با روش هاى نمادین جدید ترکیب کنند. بر همین اساس، این جنبش ها توانمندى بیشترى براى جذب طبقه جوان جامعه و شکل دادن به افکار عمومى دارند. با کاربرد تکنولوژى هاى اطلاعاتى جنبش هاى اجتماعى به استفاده از پوشش رسانه اى جمعى نیازى ندارند. از دیگر آسیب هاى سیاسى رسانه هاى نوین، مى توان به رسانه اى شدن فضاى سیاست اشاره کرد. از دید کاستلز در جامعه کنونى، سیاست به معناى سیاست رسانه ها، است. رسانه ها، پس زمینه همیشگى بازى سیاست و حوزه اى عمومى هستند که در آن قدرت، به نمایش در مى آید و درباره اش داورى مى شود (همان). به اعتقاد وى، اگرچه سیاستمداران براى کسب قدرت سیاسى در رسانه ها، از تکنیک ترور شخصیت، رسواگرى و جنجال استفاده مى کنند و این مسئله معرف خوبى براى یک جامعه دموکراتیک است. ولى باید به این نکته توجه داشت که ویژگى اصلى سیاست رسوایى و جنجال این است که همه کنشگران سیاسى شرکت کننده در آن، خود به دام این نظام مى افتند و غالبا نقش ها معکوس مى شوند؛ شکارچى امروز شکار فرداست. یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى، به علت توانمندى آن ها براى پنهان کردن و پوشاندن اطلاعات و در نهایت پدید آوردن جهل عمومى است. عدم توانایى شبکه هاى اجتماعى براى نهادسازى سیاسى در جریان اعتراضات و پس از آن، یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى است؛ براى مثال توئیتر یا فیس بوک، تنها مى توانند به شکل دهى اعتراضات و سرنگونى حکومت کمک کنند؛ اما توانایى برنامه ریزى براى اداره حکومت یا ایجاد نهادهاى دموکراتیک را نداشته و نمى تواند، از آرمان ها و اهداف مورد نظر خود دفاع کند. (1999 ,Ayres) از دیگر آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى مجازى این است که به میزان قابل توجهى، شانس کنترل سیاسى و مردم فریبى را بالا مى برد، زیرا پیشرفت تکنولوژى، چنان از ارتقاى بصیرت افراد پیشى مى گیرد که افراد هنگام رویارویى با تکثیر سریع اطلاعات کاملاً بى دفاع مى مانند.(2004 .P ,Resnick) خارج شدن سیاست از فرایند عقلانى، دیگر آسیب جدى رسانه هاى نوین است؛ زیرا رسانه هاى جدید، در حال دگرگون کردن سیاست هستند؛ به عبارت دیگر، زندگى سیاسى به مقدار زیادى در محدوده رسانه قرار گرفته است؛ یعنى سیاست منطق رسانه ها را پذیرفته و در این فرایند خود دگرگون شده است. همچنین ظهور رسانه هاى نوین به عنوان مرکز قدرت خودگردان است که به تقویت شخصى سازى سیاست کمک مى کنند. در این فرایند، سیاست به عنوان نمایش و مخاطب به عنوان تماشاچى در نظر گرفته مى شود. همه اینها بدان معناست که سیاست، کمتر به عنوان یک فرایند عقلانى، تجزیه و تحلیل مى شود، بلکه بیشتر به عنوان یک سرى حرکات نمادین که ما به آنها واکنش نشان مى دهیم، عمل مى کند. تحت تأثیر این تغییرات، سیاست مداران، بیش از پیش رسانه اى شده و به انسان هاى معمولى تبدیل مى شوند. آنها افراد معروفى مى شوند که مشابهت هاى زیادى با افراد سرگرم کننده دارند. در واقع رهبران، مانند یک کالاى تجارى تبلیغ مى شوند. وارونه شدن برخى نظریه هاى مدرن در عرصه هاى سیاست و اجتماع، یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى است. یکى از این تئورى ها، تئورى دموکراسى به معناى حق تعیین سرنوشت ملت ها از سوى خود آن هاست. فن آورى اطلاعاتى و ارتباطى و امپریالیسم رسانه ها، به طرق مختلف، این تئورى مهم سیاست و حکومت را به چالش کشیده است که به دو شکل این چالش اشاره مى شود: نکته نخست اینکه دموکراسى دیگر واقعاً معناى حکومت مردم بر مردم نمى دهد. احزاب، گروه ها و نخبگان سیاسى، با تسلط بر ابزارهاى ارتباطى و به یارى امپراطورى رسانه ها، ایده ها و برنامه هاى خود را بر مردم تحمیل مى کنند و گزینش ها، نه براساس توانایى و شایستگى، بلکه براساس میزان سرمایه و تسلط منتخب بر رسانه ها صورت مى گیرد؛ هرچند که قدرت تبلیغات و آثار منفى آن، در همه جوامع، حتى جوامع ابتدایى وجود داشت؛ اما با گسترش فن آورى ارتباطى و اطلاعاتى و پیدایش انواع رسانه هاى مجازى، این قدرت پیچیده تر گردیده است. چالش دوم براى دموکراسى، پیدایش مفهومى به نام دیکتاتورى اقلیت در سایه امپراطورى رسانه ها است که اساساً با ماهیت دموکراسى در تضاد است. مفهوم دیکتاتورى اقلیت، تنها در سایه فن آورى ارتباطات، به ویژه رسانه هاى مجازى شدنى است، چرا که اقلیت مسلط بر این رسانه ها مانند اشرافیت قرن هاى 17 و 18 میلادى، در پى تحمیل افکار، امیال و عقاید خود بر دیگران است. توجه به هشدارهاى شمارى از صاحب نظران برجسته در رابطه با تأثیر ویرانگر اینترنت بر سیاست، بیانگر دیگر جنبه هاى آسیب سیاسى شبکه هاى اجتماعى مجازى است. در سال 2000، پوتنام (173 .P ,Putnam 2000) در مورد ظهور "سایبرآپارتاید"(6) و "سایبرگسیختگى"(7) هشدار داد و گفت: "فرهنگ سیاسى اینترنت، دست کم در مراحل اولیه بسیار آزاد بوده و در برخى موارد، فضاى سایبر بیان گر وضعیت طبیعى هابز و نه لاک است". تحلیل گران اجتماعى دیگر نیز هشدارهاى مشابهى داده اند (.R2002 ,Blood). سانستین (49 .P ,Sunstein 2001) هشدار پوتنام را یک سال بعد این گونه تکرار کرد: تکنولوژى هاى جدید از جمله اینترنت به صورت چشمگیرى توانایى مردم براى شنیدن صداى خود و ممانعت از شنیدن صداى دیگران را افزایش داده است؛ براى مثال بلاگ ها مى توانند تازه ترین نمونه ها از سایبرآپارتاید باشند. بسیارى بلاگرها خود از نگرانى در مورد این پدیده که "پیله بستن"(8) مى نامند، صحبت مى کنند. این مسئله از نظر جامعه شناسان موجب ذره اى و اتمیزه شدن فرد و کاهش انسجام و همبستگى مى گردد. افزایش تعارضات ساختارى و دوگانگى هویت، یکسان سازى فرهنگى، تقویت گرایش هاى گریز از مرکز(فروملى و فراملى) و اخلال در روند وحدت ملى، ایجاد اختلاف و شکاف میان ملت ها به دلیل ملى گرایى افراطى ، ایدئولوژى هاى متضاد و در نهایت بروز شکاف فرهنگى، یکپارچگى افقى گروه ها و طبقات و تشدید دو قطبى، تضاد با ارزش ها، باورها، تضعیف پیوندهاى سنتى از طریق تقویت و تبلیغ ارزش هاى غربى و کمک به استحاله فرهنگى، بهره بردارى تبلیغاتى و انتشار اخبار غیر واقع تحریف شده، ایجاد نخبگان سیاسى و فرهنگى وابسته، به جریانات خودساخته از طریق شبکه ارتباطى، از دیگر آسیب هاى سیاسى شبکه هاى اجتماعى مجازى در جنگ نرم محسوب مى شود. جمع بندى و نتیجه گیرى چنان که گذشت، شبکه هاى اجتماعى مجازى، اجتماعات مجازى موجود در فضاى سایبر هستند. شکل گیرى این شبکه ها از طریق سایت هاى خبرى، وبلاگ هاى خبرى و تحلیلى، گروه هاى اینترنتى، فضاهاى گفت وگوى مجازى (چت روم ها) و حلقه هاى آشنایان همچون اورکات و یاهو 360 درجه و... هریک فضایى مجازى را ایجاد مى کنند که در آن تبادل اخبار و اطلاعات صورت مى گیرد. وبلاگ، فیس بوک، توئیتر، فرند فیدز و بالاترین از جمله سایت هایى هستند که قابلیت شبکه سازى وسیعى در اینترنت ایجاد کرده اند. در برخى مواقع، این شبکه ها به عنوان سربازان جدید جنگ نرم دول غربى، اقدامات خود را به فضاى واقعى جامعه نیز تسرى داده و هماهنگى و سازماندهى بسیارى تجمع هاى سیاسى و اعتراضى را بر ضد دولت هدف برعهده مى گیرند. همان طور که شاهد بودیم، بخش عمده اى از رخدادهاى اعتراضى ایران، طى ماه هاى پس از انتخابات ریاست جمهورى دهم، در فضاى سایبر ساماندهى شد. زیر سوال بردن انتخابات و تکرار دروغ بزرگ تقلب در انتخابات ، پوشش غیر واقعى خبرى اغتشاشات و دعوت به تجمعات غیرقانونى، توهین و فحاشى، دخالت آشکار بعضى سیاستمداران و دولتمردان غربى در امور داخلى ایران و دامن زدن به ناآرامى هاى موجود، بیانیه نویسى، نامه نگارى، راه اندازى کمپین علیه انقلاب اسلامى به بهانه هاى مختلف، هدایت، آموزش و تشویق اغتشاشگران براى ایجاد ناامنى و آشوب، هدایت، آموزش و تشویق اندک هواداران داخلى به هنجار شکنى و ایجاد ناامنى در جامعه، هتک حرمت به مسئولان و توده هاى مختلف مردم و آموزش و تشویق اغتشاش گران براى انجام عملیات تروریستى، به منظور ایجاد ناامنى در کشور، از جمله نمونه هاى کاربرد شبکه هاى اجتماعى مجازى علیه کشورمان است. اشاراتى از این دست، از اهمیت این حوزه، جهت فعالیت رسانه اى براى برخورد با نظام هاى معارض در ادبیات سیاسى آمریکا پرده بر مى دارد. برهمین اساس، فضاى سایبر یکى از مهم ترین ابزارهاى آمریکا در قرن بیست و یکم براى اجراى پروژه هاى جنگ فرهنگى، رسانه اى، سایبر و همچنین تغییر حکومت در کشورها، به خصوص کشورمان محسوب مى گردد. مقابله با ایجاد و نشر شایعه هاى برانداز، نادیده انگاشتن شایعات ضعیف و پاسخ غیرمستقیم به آن، مقابله با شایعه وجود شکاف میان جامعه و حاکمیت، پرهیز از تهدیدانگارى بیش از حد در فعالیت نهادهاى غیردولتى و گسترش آزادى هاى مدنى در چارچوب قانون اساسى، همراه با هوشیارى لازم براى اجتناب از تهدیدات احتمالى این نهادها در حوزه هاى امنیت سیاسى و اجتماعى، قانونمند کردن مقابله با جرایم سایبر و تلفن همراه، افزایش تعامل و هم اندیشى میان کارشناسان وزارتخانه هاى اطلاعات، فناورى ارتباطات، قوه قضائیه، قوه مقننه و پلیس امنیت اجتماعى و اخلاقى ناجا و حمایت تقنینى و مالى، از تعمیق قدرت نرم نظام در محیطهاى مجازى، از جمله راهکارهاى مقابله با این تهدیدات است. پی نوشت ها : 1. وبلاگ را به عنوان صفحه اى اینترنتى با حداقل یا هیچ نوع ویرایش خارجى تعریف مى کنند که به ارائه تفسیرى آنلاین پرداخته، به طور ادوارى به روز شده، با ترتیب زمانى معکوس نشان داده مى شود و لینک هایى را به دیگر منابع آنلاین مى دهد.شبکه وبلاگستان هر جامعه، بازتاب منحصر به فردى از ویژگى هاى خاص فرهنگى، سیاسى و تاریخى آن جامعه خواهد بود. 2. فیس بوک هم یک شبکه اجتماعى مجازى با دسترسى آزاد است که کاربران مى توانند پس از عضویت در آن، علاوه بر اطلاعات شخصى و شغلى خود، تصاویر، فیلم ها و اخبار را هم به سادگى در اختیار دیگر کاربران بگذارند. مارک زوکربرگ متولد 1984 میلادى در شهر نیویورک آمریکا مؤسس و گرداننده رسمى شرکت فیس بوک است. بنا بر سایت ویکى پدیا، این یهودى زاده که به گفته خود ملحد مى باشد، نسخه نرم افزارى فیس بوک را درسال 2004 میلادى، در زمان تحصیل در دانشگاه هاروارد به نام خود ثبت نمود. 3. توئیتر هم یک سرویس به اصطلاح میکروبلاگینگ است که با شعار »چه کار مى کنید؟« (?What are you doing) در مارس 2006 پا به عرصه وجود گذاشت. هدف اصلى توئیتر فراهم کردن این امکان بود که کاربران اینترنت بتوانند در هر لحظه و به سادگى اتفاقاتى را که در اطرافشان در حال وقوع است، در فضاى مجازى منتشر کنند. 4. یوتیوب یکى از مهم ترین سایت هاى وب 2 و معروف ترین سایت به اشتراک گذارى ویدیو است. یوتیوب به وسیله چاد هرلى، استیون چن و جواد کریم به وجود آمد که هر سه از کارمندان شرکت Pay Pal بودند. دامنه یوتیوب دقیقاْ در 15 فوریه 2005 ثبت شد و سایت به تدریج در ماه هاى بعد راه اندازى شد. شش ماه بعد در ماه مه 2005 سایت به طور رسمى و عمومى افتتاح شد. 5. پادکست ها فایل هاى صوتى یا تصویرى هستند که در اینترنت منتشر مى شوند و کاربران مى توانند مشترک آنها شوند 6. Cyberapartheid: آپارتاید در فضاى اینترنت. 7. Cyberbalkanization: دسته بندى اینترنت به گروه هاى بسیار متمرکز از اشخاص همفکرى که نسبت به دیگران تنفر داشته یا کمترین تساهل را دارند. .Cocooning .8 منبع ماهنامه پگاه حوزه شماره 293

شبكه‌های اجتماعی تلفن همراه روزبه‌روز همه‌گیر‌تر می‌شوند اما یكی از اولین و معروف‌ترین این شبكه‌ها وایبر است كه افراد زیادی از دوست و آشنا گرفته تا اقوام و فامیل‌های دور و نزدیك را در آنها می‌بینیم، اما حضور در این شبكه‌ها چندان هم ایمن نیست و مشكلاتی را ایجاد می‌كند. دكتر رزاقی، روانشناس و مشاور به شما می‌گوید كه وایبر برای سلامت روحی‌تان چه آسیب‌هایی دارد و چطور باید از این خطرات در امان بمانید. دوری از خانواده‌ها یكی از دلایل حضور افراد برای عضویت در گروه‌های مختلف وایبر این است كه با حضور در این فضای مجازی می‌توانند با افراد بیشتری در تعامل باشند، ارتباطات اجتماعی‌شان را گسترده‌تر كنند، به مسافرت بروند و دسته‌ای از كمبود‌های‌شان برطرف شود. گاهی اوقات هم شرایط زندگی به گونه‌ای است كه فرصتی برای معاشرت با افراد و دوستان باقی نمی‌ماند و ناچاریم برای آگاهی از حال و احوال اطرافیان به فضای مجازی پناه ببریم. به‌طور مثال فردی كه از صبح سر كار می‌رود، بیشتر اوقات روز در محیط‌های بسته كار می‌كند و دایره ارتباطات محدودی دارد، چنین فردی از راه برقراری ارتباطات در شبكه‌های اجتماعی می‌تواند تبادلات اجتماعی بیشتری داشته باشد اما این موضوع همیشه هم بی‌عیب و نقص نیست. وایبر برای چه‌کسانی خطرناک‌تر است مشكل زمانی پیش می‌آید كه افرادخانواده زمان زیادی درگیر حضور در شبكه‌های اجتماعی مختلف می‌شوند و به این ترتیب از حضور و صحبت با خانواده دور می‌مانند. حتما شما هم این روزها افرادی را دیده‌اید كه در خانه، رستوران، ‌مهمانی‌های دوستانه و خانوادگی و حتی در مراسم عزاداری و عروسی هم از گوشی تلفن همراه و شبكه‌های اجتماعی جدا نمی‌شوند و هر لحظه می‌خواهند به‌روز باشند، اما این موضوع آسیب‌هایی را به همراه دارد و باعث غفلت از اعضای خانواده و بی‌توجهی به نیازهای آنها می‌شود. شاید افراد خانواده نتوانند این موضوع را به راحتی بپذیرند و هضم این ارتباطات مجازی برای‌شان مشكل باشد، درنتیجه گروه‌بازی باید در زمان مناسب انجام شود تا اعتراض شدید افراد مختلف خانواده را به دنبال نداشته باشد. وابستگی روانی به وایبر مشكل دیگری كه با عضویت در گروه‌های وایبر پیش می‌آید، وابستگی روانی به این گروه‌هاست. بسیاری افراد از نظر روانی طوری به گروه وابسته می‌شوند كه نمی‌توانند یك لحظه هم از آن دست بكشند، بنابراین در موقعیت‌های مختلف به دنبال این هستند كه خودشان را به گروه برسانند و تبادل‌نظرات را از دست ندهند، در چنین شرایطی زندگی عادی فرد مختل شده و مشكلاتی برایش پیش می‌آید. درماندگی در فضای مجازی گروه‌های وایبر برای بعضی افراد كه اعتمادبه‌نفس پایین دارند مانند سم و آسیب است، درواقع شمشیر دولبه‌ای است كه هم می‌تواند برای این افراد مفید باشد و در مواردی ممكن است سبب بروز آسیب‌هایی شود. از آنجا كه این افراد نمی‌توانند در فضای واقعی خشم و ناراحتی‌شان را اعلام كنند ممكن است برای بروز این احساسات به فضای مجازی پناه ببرند، درنتیجه هر بار كه مشكلاتی برایشان پیش می‌آید به فضای مجازی اكتفا می‌كنند كه بار منفی دارد چون در این فضا قرار می‌گیرند و نمی‌توانند در دنیای واقعی با آدم‌ها روبه‌رو شوند. به این ترتیب فردی با اعتمادبه‌نفس پایین به دلیل اینكه نمی‌تواند مسائلش را بیان كند دچار درماندگی می‌شود. رعایت نشدن حریم‌های خانوادگی در بعضی گروه‌ها حریم‌های شخصی و خانوادگی رعایت نمی‌شود كه این موضوع در زندگی مشترك مشكلاتی ایجاد كرده و سبب از هم پاشیدگی نظام خانواده می‌شود. از سوی دیگر احتمال دارد سوءتفاهم‌های جدی و شدیدی هم پیش بیاید. شاید خانمی متوجه شود همسرش در این گروه‌ها هنگام صحبت با خانمی دیگر از كلمات محبت‌آمیز استفاده می‌كند و این موضوع را زنگ خطری برای زندگی‌اش احساس كند. درمجموع برای پیشگیری از بروز مشكلات در وایبر به زوج‌ها توصیه می‌شود در گروه‌هایی عضو شوند كه از نظر بار علمی و ارزش‌های اخلاقی اطلاعات خوبی در اختیارشان قرار دهد یا با اطلاع‌رسانی از زمان و مكان برگزاری سمینار‌ها به غنی شدن زندگی‌شان كمك كند. توصیه دیگر این است كه زوج‌ها از به‌كار بردن كلمات خودمانی درون خانواده در گروه‌ها پرهیز كرده و در مجموع هوشیارانه‌تر و محتاط‌تر رفتار كنند. بعضی گروه‌ها ارزشمند نیستند و بهتر است با مشاهده نامناسب بودن شرایط، گروه را ترك كنید تا مشكلات جدی برای‌تان پیش نیاید و به اختلاف با همسر و از هم پاشیدگی زندگی خانوادگی منجر نشود. آسیب برای نوجوانان وایبر می‌تواند برای گروه‌های سنی مختلف پرخطر باشد اما ممكن است به نوجوانان آسیب بیشتری وارد كند. شاید نوجوانان وارد دنیا و ارتباطی شوند كه دلخواه پدر و مادر نیست و در این گروه‌ها تصاویر، جوك، جملات و حرف‌هایی رد و بدل شود كه برای یك نوجوان مناسب نیست. از این رو در مورد نوجوانان عضویت در گروه‌های وایبر را پرخطر می‌دانیم و این موضوع می‌تواند با بدآموزی‌هایی همراه باشد. بی‌خوابی در كمین وایبربازها اگر به تلفن همراه هوشمند معتاد هستید شاید برای‌تان پیش آمده كه در كنار این یار همیشگی به خواب رفته باشید. این اتفاق فقط برای شما پیش نمی‌آید؛ تحقیقات نشان می‌دهد 44 درصد از صاحبان تلفن همراه در كنار این ابزار هوشمند به خواب می‌روند. تلفن‌های همراه، تبلت‌ها، تلویزیون و گجت‌هایی كه صفحه ال‌ای‌دی دارند از خودشان پرتوهایی ساطع می‌كنند كه می‌تواند هورمون ملاتونین را تحت‌تاثیر قرار داده و در روند خواب شما اختلالاتی ایجاد كند. این ابزارها نور آبی‌رنگی دارند، طول موج این نور شبیه نور زردی است كه در طول روز می‌بینیم. از این رو بدن ما شب‌ها در كنار صفحات آبی رنگ گوشی‌ها ممكن است به اشتباه تصور كند كه هنور روز است، درنتیجه چرخه خواب‌مان به هم می‌خورد و دچار بی‌خوابی می‌شویم. درواقع نور آبی رنگی كه در صفحه كامپیوتر وجود دارد چرخه خواب و بیداری را به هم می‌زند و احتمال بروز بی‌خوابی را افزایش می‌دهد. پس شب‌ها دو ساعت قبل از خواب این ابزارها را در فاصله‌ای دورتر از خود قرار دهید. بررسی‌ها نشان می‌دهد اعتیاد به اینترنت با اختلالات خواب هم در ارتباط است. در یك تحقیق دیگر گروهی از كودكان چینی و آمریكایی مورد بررسی قرار گرفتند، نتایج این تحقیق نشان داد افرادی كه از كامپیوتر زیاد استفاده می‌كنند دیرتر به خواب می‌روند و در طول شبانه روز كمتر می‌خوابند. توصیه متخصصان برای رفع این مشكل این است كه برای تنظیم ساعت خواب‌تان شب‌ها دو ساعت قبل از خواب، گوشی تلفن همراه و لپ‌تاپ را در فاصله‌ای دورتر از خودتان قرار دهید یا آنها را به‌طور كامل خاموش كنید. بهتر است زمان مشخصی از روز را به گروه‌بازی در وایبر اختصاص دهید و از صبح تا شب به اینترنت گوشی متصل نباشید، در این صورت آرامش بیشتری دارید زیرا هر لحظه منتظر دریافت پیام‌های تازه‌ای نیستید. اگر برای انجام كارهای روزمره باید به اینترنت متصل باشید تنظیمات گروه‌ها را طوری تغییر دهید كه نوشته‌های ارسال‌شده با بوق معروف وایبر به شما یادآوری نشود و به اصلاح وایبر را بی‌صدا كنید، درنتیجه با هر پیام جدید از جای‌تان نمی‌پرید و به سمت گوشی پرواز نمی‌كنید.

 

آسيب هاي شبکه هاي اجتماعي

دستاوردهاي بشر از صنعت و فناوري‌ هاي نوين علاوه بر منافعي که براي بشر داشته ورفاهي که براي او به ارمغان آورده است، همواره آسيب هايي را نيز به همراه داشته است.

به گزارش ایران هشدار,دستاوردهاي بشر از صنعت و فناوري‌ هاي نوين علاوه بر منافعي که براي بشر داشته ورفاهي که براي او به ارمغان آورده است، همواره آسيب هايي را نيز به همراه داشته است.
اگرچه بسياري از ابداعات و نوآوري‌ها با انگيزه تأمين رفاه وآسايش وتحکيم ارزشهاي انساني و درجهت نيل به کمال شکل گرفته است، اما درعين حال به دليل برخي کج فکري ها و استفاده هاي نادرست از ابزارهاي جديد، اين اختراعات، گاه جسم و جان و اخلاق و روان انسان ها را مورد آسيب قرار داده و گاه فرهنگ و اعتقادات و رفتارهاي اجتماعي وي را دگرگون کرده است.
اينترنت به عنوان يکي از مهم ترين ابداعات بشر در قرن اخير، با قابليت ها و کارکردهاي متعدد و گسترده اش، بخش هاي مختلف زندگي انساني را تحت تأثيرات مثبت و منفي خود قرار داده است. مبنا وهدف اصلي اينترنت، برداشتن فاصله جغرافيايي ميان انسانهاي سراسر دنيا وايجاد تحول درعرصه ارتباطات وتبادل اطلاعات است.

اينترنت، کار خود را به ‌عنوان ابزار ارتباط دانشمندان و خصوصاً جهت تبادل داده ها و منابع تحقيقاتي، يا به عبارتي جهت خلقِ اجتماعي علمي شروع كرد و به مرور زمان توانست خود را تا سطح برقراري ارتباط بين افراد از طريق پست الکترونيکي ارتقا بخشد. پس از مدتي، اينترنت به منزله فضايي جديد جهت بسط فعاليت هاي تجاري در امور نقل و انتقالات مالي، بازاريابي و همچنين ابزار پيگيري براي مصرف کنندگان، مورد توجه واقع شد. وبلاگ ها و وب سايت ها، نرم افزارهاي گفتگوي آنلاين، سرويس هاي پست الکترونيک و ... امکانات جديدي بودند که در پرتوي اينترنت و شبکه جهاني وب، در اختيار کاربران قرار گرفتند.
در حالي که هنوز هيچ کس تصور نمي‌کرد که روزي جنبه اجتماعي اينترنت به صورت کاربرد اصلي آن درآيد، شبکه هاي اجتماعي اينترنتي پاي به عرصه وجود گذاشتند. اين موضوع در بين کاربران اينترنتي چنان مورد استقبال قرار گرفت که به جرأت مي توان گفت يکي از تأثيرگذارترين سرويس هاي ارائه شده در اينترنت و وب که در سال هاي اخير تحول شگرفي در نظام اجتماعي کشورهاي مختلف جهان به وجودآورده،شبکه هاي اجتماعي اينترنتي بوده است.
اينترنت و سرويس هاي ارائه شده در قالب آن، در عين حال که ابزار مفيدي براي كسب و تبادل اطلاعات است اما مي‌تواند مخرب نيز باشد؛ به بيان ديگر، اينترنت ابزار قدرتمندي است که هم مي‌تواند باعث فساد گردد و هم ابزار آموزش و تعليم و رشد علمي، فرهنگي و اجتماعيِ نوجوانان و جوانان را فراهم آورد.
اين روزها با توجه به استقبال گسترده کاربران اينترنتي خصوصاً قشر جوان و نوجوان از شبکه هاي اجتماعي مجازي، بررسي مسائل مربوط به اين شبکه ها جهت اتخاذ تصميمات صحيح و برنامه ريزي دقيق توسط مسئولان فرهنگي و اجتماعي و نيز والدين، ضروري است. شبکه هاي اجتماعي را از جنبه هاي مختلف مي توان مورد کنکاش و ارزيابي قرار داد.
الف- اهداف و کارکردهاي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ سازماندهي انواع گروه هاي اجتماعي مجازي
همان گونه که فلسفه وجودي شبکه هاي اجتماعي واقعي، تشکيل و پيوند گروه هاي اجتماعي بر محور مشترکات اعتقادي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي است.، پيدا است که اعضاي اين اجتماعات مجازي با پيوندهايي که با يکديگر دارند، در مجموع به دنبال تحصيل يک هدف مشترک در دنياي واقعي که غالباً هدفي سياسي، اجتماعي يا فرهنگي است، هستند.
2. توسعه مشارکت هاي اجتماعي
در شبکه هاي اجتماعي، همواره اعضاي شبکه به صورت مستقيم يا غير مستقيم به شرکت در فعاليت هاي واقعي در زندگي اجتماعي تحريک و تشويق مي شوند.
3.‌ به اشتراک گذاشتن علاقه مندي ها توسط اعضا
يکي از رويکردهاي اصلي شبکه هاي اجتماعي، به اشتراک گذاشتن علاقه مندي هاي کاربران شبکه با يکديگر است.
4.‌ ايجاد محتوا توسط اعضا
بر خلاف ساير رسانه ها که مخاطبان، چندان تعاملي در توليد محتوا و انتخاب محتواي دلخواه خود ندارند، در وب سايت هاي شبکه هاي اجتماعي، کاربران مي توانند توليد کننده، تأثيرگذار و داراي قدرت انتخاب و بهره‌برداري از تنوع بيشتري باشند. با توجه به اين مطلب، پايگاه‌هاي شبکه هاي اجتماعي بيش از هر رسانه ديگري مي توانند با پيشرفت فناوري و توسعه جوامع به برتري هاي ساير رسانه ها همچون تلويزيون که از قوه شنيداري و ديداري به‌خوبي بهره مي برد، خاتمه دهند.
5.‌ تبليغات هدفمند اينترنتي
شبكه‌هاي اجتماعي در اينترنت، يكي از منابع مهم براي كسب درآمد از راه تبليغات به شمار مي‌آيند؛ چرا كه اعضاي شبكه هاي اجتماعي در صفحات مربوط به خود درباره علايق خود صحبت مي كنند و اين به شركت هاي تبليغاتي اجازه مي دهد كه بر اساس همين علايق، براي آنها آگهي بفرستند. علاوه بر اين، بسياري از شرکت ها با ايجاد حساب کاربري و صفحات شخصي در شبکه هاي معروف، با ساير کاربران و مشتريان خود و نيز ساير شرکت ها ارتباط برقرار نموده و امور تجاري خود را پيش مي برند.
ب- مزاياي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ انتشار سريع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزايش قدرت تحليل و تقويت روحيه انتقادي
اخبار شبکه‌هاي اجتماعي بدون سانسور منتشر مي‌شوند و اين مي‌تواند يک مزيت تلقي شود؛ هرچند امکان تکثير اطلاعات مخدوش و نادرست نيز در اين شبکه‌ها بيش از نسل قبلي رسانه‌ها است. البته امکان مقايسه و تحليل اطلاعات براي مخاطبان وجود دارد و نبايد بنا را بر اعتماد به هر آنچه در اين شبکه‌ها توليد و بازنشر مي‌شود، گذاشت. تحليل اخبار متناقضي که در اين نوع پايگاه‌ها منتشر مي‌شود، قدرت نقد و نگاه عميق‌تر به مسائل اجتماعي را فراهم مي‌کند. اين نوع پايگاه‌ها به مخاطبان خود فرصت مي‌دهند تا از تبعيت کورکورانه فاصله گرفته و در درازمدت به خرد نقادانه روي آورند.
2.‌ امکان عبور از مرزهاي جغرافيايي و آشنايي با افراد، جوامع و فرهنگ هاي مختلف
امروزه شبکه هاي اجتماعي، مهد تمدن ها و فرهنگ هاي مختلف بشري است. وجود زبان هاي مختلف در رسانه هاي اجتماعي، امکان حضور تمام افراد جامعه را فراهم مي کند که مي توانند فرهنگ حاکم بر جامعه خود را به معرض ديد عموم بگذارند. اينکه يک جوان بتواند با امثال خود در کشورهاي ديگر جهان ارتباط برقرار كند، باعث مي‌شود تا اين رسانه ها به مکاني تبديل شوند که وي بتواند فرهنگ ها و آداب و رسوم کشور خود را به ديگران معرفي کند و به اشتراک بگذارد. همچنين در اين شبکه ها ايده‌هاي جديد جهت گسترش جامعه، معرفي شده و مورد بحث قرار ‌مي‌گيرند. سازمان‌ها نيز مي‌توانند فرهنگ و ديدگاه خود را در معرض ديد تمام جوامع قرار دهند.
3.‌ شکل گيري و تقويت خرد جمعي
يکي از شاخصه هاي مهم شبکه هاي اجتماعي مجازي، پديدار شدن خرد جمعي است. خرد جمعي به جريان سيال و پوياي قوه تفکر و ذهن کاربران حاضر در چنين محيط هايي اطلاق مي شود که به مثابه يک پردازشگر عظيم، اطلاعات را پردازش و پايش مي کند. همانند دنياي ابر کامپيوترها که قدرت پردازشي آنها، از ترکيب چندين پردازشگر منفرد حاصل مي شود، نيروي تفکر و ذهن کاربران شبکه اجتماعي، به مدد تعاملات اجتماعي اينترنتي و بهره گيري از ابزارهاي اينترنتي با يکديگر ترکيب و همراه مي شوند و نيرويي عظيم با قدرت پردازشي بالا پديد مي آورند. اين مطلب به‌خوبي ضرب المثل بزرگمهر را که گفته است: «همه چيز را همگان دانند» در ذهن تداعي مي کند.
4.‌ امکان بيان ايده ها به صورت آزادانه و آشنايي با ايده ها، افکار و سليقه هاي ديگران
شبکه هاي اجتماعي، ارسال بازخورد از سوي مخاطب و همکاري و همگامي کاربران با همديگر را تسهيل کرده‌ و آنها را به مشارکت در بحث ها تشويق مي‌کنند. اين شبکه ها مرز و خط‌کشي بين رسانه و مخاطب را از بين برده‌اند. اغلب شبکه هاي اجتماعي براي مشارکت اعضا و دريافت بازخورد، باز هستند. آنها رأي دادن، کامنت گذاشتن و به‌ اشتراک‌گذاري اطلاعات را تشويق مي‌کنند. به‌ندرت مانعي براي توليد ودسترسي به محتوا در اين وب سايت ها وجود دارد. رسانه‌هاي سنتي عمل انتشار را انجام مي‌دادند و محتوا را براي مخاطب ارسال مي‌کردند؛ ولي در رسانه‌هاي اجتماعي فضايي براي گفتگو و محاوره دوطرف وجود دارد و جريان ارتباطي از حالت يک‌سويه به دوسويه تغيير پيدا کرده است.
5.‌ کارکرد تبليغي و محتوايي
حضور افراد در شبکه‌هاي اجتماعي، احتمال مشارکت‌ها و کنش‌هاي اجتماعي را در آنان افزايش مي‌دهد. پس هر چه پيوند افراد و اعضا درشبکه‌ها، بيشتر و انبوه‌تر باشد، همراهي و تعاملات و نزديکي ديدگاه‌ها و حرکت همسو و مشترک، محتمل‌تر خواهد شد. از اين رو، استفاده از چنين فضايي براي معرفي و تبليغ و همچنين هم راستايي مخاطبان در جهت اهداف رسانه اي خود، نقش بسياروتأثير بالايي دارد.
6.‌ ارتباط مجازي مستمر با دوستان و آشنايان
شبکه‌هاي اجتماعي در اينترنت، موجب گسترده‌تر شدن دامنه ارتباطات ما شده‌ است. ما مي‌توانيم آشناياني را که مدت بسياري است از آنها خبر نداريم يا از آن‌ها بسيار دور هستيم، در فضاي مجازي پيدا کنيم و معاشرتمان را با آنان از سر بگيريم. دوستاني را که زمان درازي ‌است نديده‌ايم، بار ديگر مي‌بينيم و در مجموعه‌اي گسترده‌تر، به دوستي‌مان ادامه مي‌دهيم. مي‌توانيم از کتاب‌ها، فيلم‌ها، سلايق و عقايد يکديگر استفاده کنيم و آنها را با ساير دوستانمان به اشتراک بگذاريم؛ آن‌ هم با چند کليک. در حالي که اين کارها، پيش‌تر بسيار وقت‌گير بودند و نياز به حوصله فراواني داشتند و همه اينها در نهايت، به رشد فکري و تکامل دسته‌جمعي کاربران کمک مي‌کند.
7.‌ تبليغ و توسعه ارزش هاي انساني و اخلاقي در عرصه جهاني
گرچه به علت غلبه ابعاد ديگر شبکه هاي اجتماعي، بعد ارزشي آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما به‌جرأت مي توان گفت که يکي از قابليت هاي مهم شبکه هاي اجتماعي که تاکنون مورد غفلت واقع شده ، فراهم کردن فضايي بين المللي جهت تبليغ و اشاعه ارزش هاي ديني، اعتقادي، انساني و اخلاقي است. بسياري از کاربران شبکه هاي اجتماعي افرادي هستند که در صورت تبليغ صحيح ارزش هاي اخلاقي و انساني، از آن استقبال کرده و تحت تأثير قرار خواهند گرفت.
8.‌ يکپارچه سازي بسياري از امکانات اينترنتي
مزيت اصلي شبکه‌هاي اجتماعي، يکپارچه‌سازي امکانات پايگاه‌هاي مختلف است. امکاناتي از قبيل ايجاد صفحات و پروفايل‌هاي شخصي، ساخت وبلاگ‌ها، جستجوي اينترنتي، اطلاع از اخبار و رويدادها و شرکت در فضاهاي گفتگو (چت‌روم‌ها و فروم‌ها) و فضا براي آپلود فايل‌ها که تا پيش از اين کاربران براي استفاده از هر کدام از آنها بايد عضو سايتي مي‌شدند، اکنون از طريق تنها يک عضويت ساده، امکان‌پذير است. ‌وب‌سايت‌هاي شبکه اجتماعي، محل ارائه خدمات جديد در قالب‌هاي مختلف هستند. اين وب‌سايت‌ها به‌راحتي با پايگاه‌هاي اينترنتي بزرگ دنيا مانند: گوگل، ياهو و حتي پايگاه‌هاي تخصصي، لينک داخلي برقرار مي‌کنند و از امکانات آنها در وب‌سايت خود استفاده مي‌کند.
9.‌ توسعه مشارکت هاي مفيد اجتماعي
ايجاد انسجام اجتماعي در بين مردم و تسريع در سازماندهي فعاليت هاي مفيد سياسي و اجتماعي، از آثار مثبت شبکه هاي اجتماعي است.
10.‌ افزايش سرعت در فرايند آموزش و ايجاد ارتباط شبانه روزي بين استاد و شاگرد
بي شک، شبکه هاي اجتماعي اينترنتي نقش بسيار موثري در توسعه آموزش هاي تخصصي و عمومي دارند. گرچه به علت عدم امکان نظارت علمي، بسياري از محتواهاي اينترنتي هنوز به مرتبه قابل قبولي از اعتبار علمي نرسيده اند، اما در عين حال شبکه‌هاي اجتماعي يکي از عرصه هاي اينترنتي هستند که کاربران بي شمار آنها به صورت خودجوش اقدام به آموزش و انتقال دانسته هاي تخصصي و عمومي خويش به ديگران مي کنند. علاوه بر اين، شبکه هاي اجتماعي علمي و آموزشي نيز به صورت تخصصي و با هدف آموزش از راه دور يا همان آموزش مجازي، مشغول فعاليت هستند.
با استفاده از شبکه هاي اجتماعي آموزشيِ مجازي، دانش‌آموزان و دانشجويان مي توانند دامنه فرآيند يادگيري خود را در هر لحظه که نيازمند سؤال و برقراري رابطه با استاد يا ساير دانشجويان هم‌رشته اي باشند، به خارج از محدوده‌هاي کلاس گسترش دهند.
11.‌ افزايش اعتماد، صميميت و صداقت در فضاي سايبر
مردم در گذشته استفاده از فضاي تعاملي مانند چت را تجربه کرده اند؛ اما در اين فضا، کاربران کمتر شخصيت و هويت خود را به‌درستي اعلام مي کنند و از نام ها و شخصيت هاي مستعار استفاده مي کنند؛ زيرا به اين فضا اعتماد لازم را براي بازگو کردن حقيقت ندارند. با شکل گيري وب سايت هاي شبکه اجتماعي مانند: ماي اسپيس، اورکات، فيس بوک، توييتر و... مردم صداقت را جهت پيداکردن دوستان قديمي، لذت استفاده از علم و... به همراه اعتماد واقعي به دست آوردند. به گفته بيشتر کارشناسان تا قبل از به وجود آمدن شبکه‌هاي اجتماعي، موضوع اعتماد و صميميت فضاي سايبر در سراسر دنيا لمس نشده بود؛ ولي زماني که شبکه‌هايي مانند اورکات و فيس بوک پا به عرصه اينترنت گذاشتند، مردم با اعتماد به اين پايگاه‌ها باعث گسترش صميميت در بين يکديگر شدند.
ج- پيامدهاي منفي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ شکل گيري و ترويج سريع شايعات و اخبار کذب
به علت عدم امکان شناسايي هويت واقعي اعضا و نيز عدم امکان کنترل محتواي توليد شده توسط کاربران شبکه هاي اجتماعي، يکي از مهم ترين پيامدهاي منفي اين شبکه ها، شکل گيري و ترويج سريع شايعات و اخبار کذبي خواهد بود که توسط برخي از اعضاي اين شبکه ها و با اهداف خاص و غالباً سياسي منتشر مي شود.
2.‌ تبليغات ضد ديني و القاي شبهات
در شبکه هاي اجتماعي اينترنتي نيز مانند ساير رسانه ها، افراد و گروههاي مغرض با اهداف از پيش تعيين شده و با شيوه هاي مخصوص، اقدام به تبليغات ضد ديني و حمله به اعتقادات مذهبي مينمايند. گاه پس از تحقيق و ريشه يابي در مييابيم که هدف اصلي گردانندگان برخي ازاين شبکه ها، دين زدايي و حمله به مقدسات بوده است.
3. تأثيرات در ترويج بي عفتي و بي بند و باري در ميان جوانان
بسياري از کاربران با قرار دادن عکس هاي خصوصي و خانوادگي خود در انظار عمومي به حريم شکني مي پردازند ؛ در برخي از اين موارد شما عکس هايي از دوستان و همکاران خود مي بينيد که برايتان باور کردني نيست!
4.‌ نقض حريم خصوصي افراد
معمولاً شبکه هاي اجتماعي ابزارها و امکاناتي را در اختيار کاربران خود قرار مي دهند تا آنها بتوانند تصاوير و ويدئوهاي خويش را در صفحه شخصي خود قرار دهند. همين طور، کاربران مي توانند اطلاعات شخصي خود را نيز در اين شبكه‌ها قرار دهند.
در اغلب شبکه هاي اجتماعي، براي حفظ حريم خصوصي افراد راه کارهايي ارائه شده است؛ براي مثال، دسترسي به تصاوير و اطلاعات را با توجه به درخواست کاربر محدود مي نمايند و يا اجازه مشاهده پروفايل کاربر را به هر کسي نمي دهند؛ ولي اين راه ها کافي نيستند. مشکلاتي از قبيل ساخت پروفايل هاي تقلبي در شبکه هاي اجتماعي و عدم امکان کنترل آنها به دليل حجم بالاي اين هرزنامه‌ها، باعث مي‌شود كه افرادي با پروفايل‌هاي تقلبي به شبکه هاي اجتماعي وارد شوند و با ورود به حريم‌هاي خصوصي افراد مورد نظر، تصاوير و اطلاعات آنها را به سرقت برده و شروع به پخش تصاوير در اينترنت كنند.
5.‌ انزوا و دور ماندن از محيط هاي واقعي اجتماع
جامعه مجازي، هيچ وقت جايگزين جامعه واقعي نخواهد گرديد؛ بلکه به عنوان تسهيل کننده تجارب اجتماعي عمل خواهد كرد. تسهيلات ارتباطي به ما امکان مي‌دهد تا در سطح جهاني و از راه دور به شيوه‌اي جديد با اجتماعاتي كه منافع مشتركي داريم، بپيونديم. در نتيجه، با پيوستن به اين «اجتماعات از راه دور» قادرخواهيم بود تا در دنياي واقعي نيز و روابط اجتماعي بهتري با همسايگان، همکاران و ساير شهروندان جامعه واقعي برقرار سازيم.
6.‌ تأثيرات منفيِ رفتاري
هر شبکه اجتماعي فرهنگ ارتباطاتي خاص خود را دارد، يعني منش و گفتار مخصوص و منحصر به فردي را براي خود برگزيده است. البته مي‌توان شبکه هايي را يافت که فرهنگ ارتباطاتي تقليدي براي خود برگزيده اند. فرد با عضويت در هر شبکه اجتماعي درگير نوع خاصي از فرهنگ ارتباطاتي مي‌شود که شامل: برخورد، تکيه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تيپ شخصيتي و ظاهري و... است. بدون ترديد، ميزان تأثيرپذيري فرد از اين محيط، صفر مطلق نخواهد بود. پس هر شبکه اجتماعي، هويت مطلوب خود را ترويج مي‌کند.
مثلاً در سايت هايي مثل فيس بوک و فرندفيد و توييتر، کاربر در کنار اينکه عضو جامعه بزرگ پايگاه موردنظر است، درگروه و شبکه هاي اجتماعي کوچک‌تري نيز عضو مي شود. هر کدام از اين گروه ها وابستگي خاص خود را دارند و به تبع، فرهنگ ارتباطاتي مخصوص. پس فرد در تأثيرپذيري از فرهنگ ارتباطاتي اين گروه ها بر خود لازم مي بيند که هويت ارتباطاتي خود، يعني سبک و هويت کنش هاي کلي خويش در ارتباط با ديگران را تغيير دهد؛ هر چند اين تغيير هويت موقت و محدود به زمان و مکان خاصي باشد؛ ولي بدون ترديد در هويت واقعي فرد بي‌تأثير نخواهد بود و به‌ طور کلي، همه اجزاي يک شبکه اجتماعي که فرد با آن در تعامل است، در ضمير ناخود آگاه فرد تاثير مي گذارد. هويت ارتباطاتي فرد نيز چيزي نيست که به ضمير ناخودآگاه مرتبط نباشد.
د-‌ نتيجه‌گيري
در کنار همه آثار مثبت شبکه هاي اجتماعي مجازي، تصور برخي از پيامدهاي منفي آنها و چالش هايي که ايجاد نموده اند، امري بديهي است. آنچه مسلّم است اينکه به جاي برخورد سلبي با اين پديده نوين، بررسي و ريشه يابي مشکلات و پيامدهاي منفي ناشي از آن و در پيش گرفتن راه هاي اصلاحي، قطعاً نتايج بهتري را در بر خواهد داشت. در پايان، چند پيشنهاد کلي جهت مصون ماندن کاربران شبکه هاي اجتماعي از آسيب-هاي احتمالي و بهره برداري از آثار مثبت اين شبکه ها ارائه مي گردد:
1. ايجاد و راه اندازي شبکه هاي اجتماعي سالم و مفيد براي مبارزه با شبکه هاي اجتماعي مخرب؛
2. آموزش و فرهنگ سازي؛
3. نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضاي جوامع مجازي و برنامه ريزي براي آينده

منبع : پایگاه خبری پلیس ایران

فضای مجازی و کارکردهای آن

وبگاه «فیس بوک» از شبکه‌های اجتماعی مجازی است که به‌واسطه اطلاعات دریافتی از کاربران، می‌توان با دوستانی که دارای حساب کاربری در فیس بوک هستند عکس، فیلم یا پیغام به اشتراک گذاشت. وبگاه فیس بوک که هم اکنون به‌طور رایگان در اختیار مردم جهان است، بیش از یک میلیارد نفر کاربر دارد، در حال حاضر به 40 زبان، قابل دسترس بوده و 70 درصد از کاربران آن در خارج از ایالات متحده هستند.
این میزان گسترش کاربری فیس بوک در دنیا ناشی از این سیاست کلان هیئت حاکمه ایالات متحده است که آمریکا باید از طریق تمرکز روی فضای مجازی و موبایل‌ها در راستای استیلای خود در دنیا تلاش کند؛ لذا بر اساس سیاست یادشده، کمی بعد از قدم گذاشتن شبکه اجتماعی فیس بوک به فضای مجازی ایران، در کمتر از 5 سال، رتبه کاربری آن به زیر 10 رسید. این در حالی است که پیش از آن، سایت‌های زیادی، ازجمله بلاگ سرویس‌هایی چون پرشین بلاگ و بلاگفا، شروع به فعالیت کرده و بر اساس فعالیت فزاینده ایرانیان در آنها، رتبه برتر تولید محتوا در وبلاگ‌ها در سراسر جهان از آن ایران شده بود؛ بنابراین رشد سریع و بی‌سابقه عضویت ایرانیان در فیس بوک بر اساس برنامه مشخص و آماده سازی بسترهای حضور در آن بوده است.
نقش‌آفرینی جدی و غیرقابل انکار فیس بوک و بسترسازی برای شکل‌دهی به فعالیت‌های سرویس‌های جاسوسی و معاندان در جریان فتنه عمیق سال 1388 و اظهارات بی‌پرده سیاست‌مداران آمریکایی در خصوص پشتیبانی سایبری از فتنه، باعث اثبات گمانه‌های پیشین شد. فیلترینگ این شبکه اجتماعی در ایران، بدیهی‌ترین واکنش در قبال اقدامات فیس بوک بود که باعث افت جایگاه و رتبه بندی آن در ایران شد، اما از دیگرسو فعالیت‌های جدی و پردامنه آمریکایی‌ها برای ایجاد دسترسی به سایت‌های فیلترشده ازجمله فیس بوک و اختصاص بودجه‌های کلان میلیون دلاری به آن، جابه‌جایی پیاپی در رتبه فیس بوک و دیگر سایت‌های فیلترشده را موجب شد. خاطرنشان می‌سازد هرگاه سیاست‌های کنترل دسترسی غیرمجاز به پروتکل‌های VPN و فیلترشکن جدی گرفته شده، استفاده از فیس بوک و سایر وبگاه‌های فیلترشده به‌شدت کاهش یافته است تا جایی که رتبه فیس بوک از 140 در بهمن 91 به 340 در فروردین 92 رسید.
این شبکه اجتماعی محملی مناسب و بی‌بدیل برای شکل‌دهی به رفتارهای ضدقانون، ضددین و ضدعرف بوده و شبکه‌های شکل‌یافته، بر اساس مناسبت‌های مختلف در فیس بوک، به‌سادگی فعالیت خود را تعطیل نکرده و تلاش می‌کنند تا کاربران شبکه را نسبت به هر رویدادی تهییج و وادار به کنش کنند. حال اگر این جریان‌ها در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی و... باشند، دائماً مانند آتش زیر خاکستر آماده بهره برداری سوء خواهند بود.
البته لازم است به این نکته توجه جدی شود که تأثیر و تأثرات فیس بوک با دیگر رسانه‌های اجتماعی و فضای واقعی جامعه بالاست؛ از این رو، فیس بوک را نباید نوعی رسانه بسته و خویش‌بسنده انگاشت که همچون شبه‌جزیره‌ای در درون اقیانوس فضای مجازی به سر می‌برد. تبادل مذکورِ فیس بوک با فضای واقعی جامعه و بهره برداری چندمنظوره جریان‌های مختلف معارض فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... از آن، عملاً این شبکه اجتماعی را به اقیانوسی از محتواهای درهم تنیده، مختلط و غیررسمی بدل کرده که دسته بندی و تحلیل محتوای آن را دچار سختی و صعوبت بسیاری می‌کند.